VAT: zakupy smartfonów pod zamówienie klienta na zasadach ogólnych

Spółka (podatnik VAT czynny) w prowadzonej działalności gospodarczej prowadzi sklep internetowy z elektroniką użytkową. Spółka zamierza wprowadzić do oferty sklepu internetowego telefony komórkowe i szacuje przyszłą sprzedaż tych telefonów od kilkunastu do kilkudziesięciu sztuk miesięcznie, a obroty z tego tytułu od 20 000 zł do 100 000 zł miesięcznie). Ponieważ spółka nie dysponuje środkami pozwalającymi na zakup dużej liczby telefonów do magazynu, będzie je kupować na bieżąco, po otrzymaniu zamówień od klientów sklepu internetowego. Poza tym nie da się przewidzieć częstotliwości zakupów w sklepie internetowym a duża liczba telefonów jednego modelu powoduje ryzyko, że cena na rynku spadnie, co może przynosić straty. Spółka będzie zwykle nabywała od kilkunastu do kilkudziesięciu telefonów komórkowych miesięcznie. Będą to zawsze zakupy pod konkretne zamówienia klientów, więc spółka nie może wcześniej określić konkretnej liczby zakupów ani konkretnych dostawców. Po każdym zamówieniu otrzymanym od klienta spółka będzie sprawdzała, który dostawca ma najlepszą cenę i tam będzie kupować dany telefon. Spółka czasem będzie robiła wspólne zakupy pod kilka zamówień. W efekcie może się okazać, że kilkanaście dostaw miesięcznie będzie pochodzić od tej samej firmy. Zamówienia będą się odbywały co 2-3 dni, w zależności od liczby zamówień i ceny u dostawców. Jednorazowo zakupy od jednego dostawcy nie będą jednak przekraczać 20 000 zł. Pomiędzy spółką a jej dostawcami nie będzie podpisywana żadna umowa. Spółka weryfikuje dostawców pod kątem tego czy są podatnikami VAT czynnymi, a wszystkie płatności realizuje przelewem lub za pośrednictwem firmy kurierskiej. Zbiera również wszystkie listy przewozowe – zarówno dostaw do spółki, jak i wysyłek do własnych klientów. Stara się jak najrzetelniej sprawdzać firmy, z którymi współpracuje.

Czy zakupy, które spółka będzie często (kilkanaście razy miesięcznie) realizować u jednego dostawcy należy uznać za transakcję jednolitą gospodarczo? Czy przekroczenie kwoty 20 000 zł netto zakupów u jednego dostawcy powinno być objęte obowiązkiem odwrotnego obciążenia VAT? – pyta czytelnik.

Stosownie do art. 17 ust. 1 pkt 7 ustawy o VAT, podatnikami są również osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne nabywające towary wymienione w załączniku nr 11 do ustawy o VAT, z zastrzeżeniem ust. 1c, jeżeli łącznie spełnione są następujące warunki:

a) dokonującym ich dostawy jest podatnik, o którym mowa w art. 15 ustawy o VAT, u którego sprzedaż nie jest zwolniona od podatku na podstawie art. 113 ust. 1 i 9,

b) nabywcą jest podatnik, o którym mowa w art. 15 ustawy o VAT, zarejestrowany jako podatnik VAT czynny,

c) dostawa nie jest objęta zwolnieniem, o którym mowa w art. 43 ust. 1 pkt 2 lub art. 122 ustawy o VAT.

W przypadkach wymienionych m.in. w art. 17 ust. 1 pkt 7 ustawy o VAT sprzedawca towarów nie rozlicza podatku należnego (zob. art. 17 ust. 2 ustawy o VAT).

Laptopy i telefony

W przypadku dostaw towarów wymienionych w poz. 28– –28c załącznika nr 11 do ustawy o VAT przepis art. 17 ust. 1 pkt 7 ustawy o VAT stosuje się, jeżeli łączna wartość tych towarów w ramach jednolitej gospodarczo transakcji obejmującej te towary, bez kwoty podatku, przekracza kwotę 20 000 zł (art. 17 ust. 1c ustawy o VAT). W poz. 28b załącznika nr 11 do ustawy o VAT wymienione zostały sklasyfikowane w grupowaniu ex 26.30.22.0 PKWiU 2008 telefony dla sieci komórkowych lub dla innych sieci bezprzewodowych – wyłącznie telefony komórkowe, w tym smartfony.

Obowiązek po stronie kupującego

Artykuł 17 ust. 1 pkt 7 ustawy o VAT wprowadza mechanizm polegający na przesunięciu obowiązku rozliczenia VAT na podatnika, na rzecz którego jest dokonywana dostawa towarów wymienionych w załączniku nr 11 do ustawy o VAT, w tym zgrupowanych pod symbolem PKWiU ex 26.30.22.0 – telefony komórkowe, w tym smartfony, jeżeli dostawa tych towarów na rzecz jednego nabywcy przez jednego dostawcę w ramach jednolitej gospodarczo transakcji przekroczy, bez kwoty podatku, 20 000 zł. Do transakcji musi dochodzić pomiędzy dwoma podatnikami VAT czynnymi, a dostawy towarów nie mogą być objęte zwolnieniem, o którym mowa w art. 43 ust. 1 pkt 2 i w art. 122 ustawy o VAT.

Próg nie jest najistotniejszy

Wątpliwości spółki dotyczą ustalenia czy zakupy telefonów komórkowych, które będzie często (kilkanaście razy miesięcznie) realizowała u jednego dostawcy, można uznać za transakcję jednolitą gospodarczo, i czy w związku z tym przekroczenie kwoty 20 000 zł netto zakupów u jednego dostawcy powinno być objęte obowiązkiem odwrotnego obciążenia VAT.

Dla określenia jednolitej gospodarczo transakcji istotne jest indywidualne i obiektywne badanie każdej sytuacji, przy uwzględnianiu całokształtu występujących okoliczności. Ma to na celu przeciwdziałanie unikaniu stosowania mechanizmu odwróconego obciążenia poprzez sztuczne dzielenie transakcji. Za odbiegającą od typowych dla obrotu przedmiotowymi towarami uznaje się sytuację, w której ma miejsce bardzo duża częstotliwość zakupu towarów, np. codziennie, pomimo dość niskiej wartości zakupionych towarów. Jednak gdy częstotliwość transakcji nie wskazuje na wymuszone rozdzielenie transakcji mające na celu uniknięcie odwrotnego obciążenia, nie uznaje się jej za zawartą na warunkach wskazujących na element „nietypowości" tej transakcji.

O uznaniu transakcji za jednolitą gospodarczo nie decyduje jej wartość, tj. przekroczenie kwoty 20 000 zł, ale ogół okoliczności jej zawarcia. Aby ustalić, czy mechanizm odwróconego obciążenia ma zastosowanie, w pierwszej kolejności należy określić zakres jednolitej transakcji, a następnie sprawdzić czy wartość tak określonej jednolitej gospodarczo transakcji przekracza wartość netto 20 000 zł (wtedy stosuje się mechanizm odwróconego obciążenia), czy nie (wtedy stosuje się zasady ogólne).

Zakupy co kilka dni, bez kontraktu

Spółka wskazała, że będzie dokonywała kilkunastu zakupów miesięcznie pod konkretne zamówienia klientów. Zamówienia będą odbywały się co 2–3 dni, w zależności od liczby zamówień i ceny u dostawców. Jednorazowo zakupy od jednego dostawcy nie będą jednak przekraczać  20 000 zł. Pomiędzy spółką a jej dostawcami nie będzie podpisywana żadna umowa.

W analizowanej sprawie jednolitą gospodarczo transakcją będzie poszczególne zamówienie składane przez spółkę, które dotyczy zakupu towarów, o których mowa w poz. 28b załącznika nr 11 do ustawy o  VAT (tj. telefonów komórkowych), bowiem każde z nich stanowi odrębną umowę, na podstawie której dochodzi do zakupu towarów. Tym samym, w przypadku zamówień u jednego dostawcy, które będą się powtarzały często, tj. co 2–3 dni, za jednolitą gospodarczo transakcję należy uznać każdorazowe zamówienie. Innymi słowy, w analizowanym przypadku jednolitą gospodarczo transakcję będzie stanowiło poszczególne odrębne zamówienie składane przez spółkę, a nie łączne zamówienia u jednego dostawcy w określonym przez spółkę czasie. W konsekwencji, jeżeli wartość telefonów komórkowych w ramach danego (pojedynczego) zamówienia nie przekroczy 20 000 zł, to rozliczenie zakupu towarów nastąpi na zasadach ogólnych. Okoliczności towarzyszące tej transakcji lub warunki, na jakich zostanie ona zrealizowana, nie będą odbiegały od okoliczności lub warunków zwykle występujących w obrocie towarami wymienionymi w poz. 28–28c załącznika nr 11 do ustawy o VAT, a tym samym w takiej sytuacji mechanizm odwróconego obciążenia nie znajdzie zastosowania.

Zaprezentowane stanowisko podzielają organy podatkowe (por. interpretację Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z 16 maja 2017 r., 0114-KDIP1- 2.4012.115.2017.1.JŻ; interpretację Izby Skarbowej w Katowicach z 25 marca 2016 r., IBPP1/ 4512-971/15/LSz).

Autor jest doradcą podatkowym

podstawa prawna: ustawa z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (tekst jedn. DzU z 2017 r., poz. 1221)

Kiedy stosować klasyfikację statystyczną

Towary lub usługi będące przedmiotem czynności opodatkowanych VAT, wymienione w klasyfikacjach wydanych na podstawie przepisów o statystyce publicznej, są identyfikowane za pomocą tych klasyfikacji, jeżeli dla tych towarów lub usług przepisy ustawy lub przepisy wykonawcze wydane na jej podstawie powołują symbole statystyczne (art. 5a ustawy o VAT).

PKWiU ex - rozumie się przez to zakres wyrobów lub usług węższy niż określony w danym grupowaniu Polskiej Klasyfikacji Wyrobów i Usług (zob. art. 2 pkt 30 ustawy o VAT).

Co wynika Z definicji

Za jednolitą gospodarczo transakcję uznaje się transakcję obejmującą umowę, w której występuje jedna lub więcej dostaw towarów wymienionych w poz. 28–28c załącznika nr 11 do ustawy o VAT, nawet jeżeli następują one na podstawie odrębnych zamówień lub wystawianych jest więcej faktur dokumentujących poszczególne dostawy (zob. art. 17 ust. 1d ustawy o VAT).

Poza tym, za jednolitą gospodarczo transakcję uznaje się również transakcję obejmującą więcej niż jedną umowę, o której mowa w art. 17 ust. 1d ustawy o VAT, jeżeli okoliczności towarzyszące tej transakcji lub warunki, na jakich została ona zrealizowana, odbiegały od okoliczności lub warunków zwykle występujących w obrocie towarami wymienionymi w poz. 28–28c załącznika nr 11 do ustawy o VAT (zob. 17 ust. 1e ustawy o VAT).

Za jednolitą gospodarczo transakcję uznaje się zatem transakcję obejmującą umowę, również wówczas, gdy w ramach tej umowy występuje kilka lub więcej zleceń lub wystawianych jest kilka lub więcej faktur dokumentujących poszczególne dostawy, a także transakcję obejmującą więcej niż jedną umowę, jeżeli okoliczności towarzyszące transakcji lub warunki, na jakich została ona zrealizowana odbiegają od okoliczności lub warunków zwykle występujących w obrocie towarami, do których odnosi się limit transakcyjny.