Resort przygotuje też kodeks dobrych praktyk kontrolnych.

Podatnik, który nie dochował należytej staranności w weryfikacji kontrahenta, nie odliczy VAT z faktur wystawionych przez nieuczciwy podmiot. Przedsiębiorcy nie mają jednak pewności, co zrobić, by nie narazić się na zarzut, że nie sprawdzili dostawcy.

Ministerstwo Finansów poinformowało, że pracuje nad listą czynności, które będą wskazywały na działanie w dobrej wierze.

Wskazówki dla przedsiębiorców

– Dzięki niej uczciwi przedsiębiorcy wiedzieliby, jakie działania mają podjąć, by nie narazić się na ryzyko zakwestionowania przez organy podatkowe prawa do odliczenia VAT – poinformował wiceminister finansów Paweł Gruza w odpowiedzi na interpelację poselską nr 11813.

Wskazał, że właściwa weryfikacja kontrahentów polega nie tylko na pozyskaniu kopii dokumentów nadania REGON, NIP, odpisu z KRS czy np. koncesji na obrót paliwami, ale również na sprawdzeniu ich rzetelności. Wątpliwości powinny wzbudzić wszystkie nietypowe i odbiegające od normy okoliczności transakcji. Podejrzenie oszustwa VAT istnieje m.in., gdy:

– dany podmiot zgłasza siedzibę firmy pod adresem, pod którym nie ma oznak prowadzenia działalności ani nie ma zaplecza technicznego;

– dostawcy i odbiorcy w łańcuchu dostaw często zmieniają się bez żadnego ekonomicznego uzasadnienia (pojawiają się nowe firmy, ponownie uruchamiane są przedsiębiorstwa po zmianach udziałowców);

– dostawca nie dąży do zawarcia kontraktu przewidującego dłuższą współpracę;

– organizatorzy procederu bez wyraźnego powodu wskazują, od kogo towar można/trzeba kupić albo komu sprzedać;

– stosunkowo krótkie terminy płatności, biorąc pod uwagę rozmiar transakcji;

– odwrócony łańcuch płatności – ostatni podmiot w łańcuchu finansuje cały zakup poprzez wpłaty zaliczek;

– marże na transakcjach są stosunkowo niskie dla większości firm w łańcuchu i często stanowią stałe kwoty, a negocjacje cenowe z reguły nie mają miejsca;

– zachodzi szybka wymiana handlowa, towary są odsprzedawane natychmiastowo bez magazynowania.

Decydują okoliczności

Jednocześnie MF zastrzega, że ustalenie jednego wzoru jest trudne ze względu na różne okoliczności transakcji. Należy też uważać, aby lista nie posłużyła nieuczciwym nabywcom do upozorowania działania w dobrej wierze.

Joanna Rudzka, doradca podatkowy, właścicielka kancelarii w Warszawie i Poznaniu, zwraca uwagę, że zgodnie z odpowiedzią MF ciężar przeprowadzenia dowodu spoczywa na organie podatkowym. Odmawiając prawa do odliczenia VAT, musi udowodnić brak dochowania należytej staranności. Tymczasem w praktyce zdarza się, że fiskus kwestionuje transakcję bez uwzględnienia dowodów przedstawionych przez podatnika.

– Katalog czynności składających się na należytą staranność to co do zasady dobre rozwiązanie. Podatnicy bardzo często pytają, co mają zrobić, aby nie narazić się na zarzut niedochowania należytej staranności. Na to pytanie nie ma uniwersalnej odpowiedzi. Zależy to od ogółu okoliczności oraz branży – mówi.

Joanna Rudzka chwali też prowadzone w MF prace nad kodeksem dobrych praktyk w postępowaniach kontrolnych. Ministerstwo zapowiada, że będą one stanowić zbiór wytycznych służących zabezpieczeniu praw uczciwych podatników.

masz pytanie, wyślij e-mail do autorki: monika.pogroszewska@rp.pl