Zarówno dla sprzedającego, jak i kupującego te trzy litery oznaczają określone obowiązki i uprawnienia. Przede wszystkim wyraźnie wskazują na podział gestii transportowej. Przypomnijmy, że jest to kontraktowe uprawnienie i jednocześnie obowiązek zorganizowania przewozu ładunku towarów z określonego miejsca załadunku do miejsca docelowego. Innymi słowy, strona, która posiada gestię transportową ma prawo i obowiązek zorganizować transport:

- podstawiając własne środki transportu i samodzielnie wykonując przewóz,

- wynajmując przewoźnika lub spedytora (który przejmie obowiązek zorganizowania transportu),

- ustalając dogodną trasę przewozu, dobierając właściwe środki transportu (odpowiednie wagony, kontenery, a w razie potrzeby pojazdy specjalistyczne),

- ponosząc koszty przewozu (koszty własne lub wynikające z wynagrodzenia przewoźnika/spedytora),

- dokonując w odpowiednim czasie załadunku, przeładunku i wyładunku towaru,

- uzyskując i/lub wypełniając wszystkie niezbędne dokumenty przewozowe.

Zdarza się, że strony kontraktu międzynarodowego dzielą się gestią transportową w ten sposób, że eksporter dostarcza je do określonego miejsca, organizując w tym zakresie transport i ponosząc koszty z tym związane, a od tego miejsca, aż do miejsca docelowego za transport odpowiada już kupujący. W przypadku wspomnianej formuły EXW taka sytuacja nie ma miejsca.

EXW oznacza obowiązek złożenia przez eksportera (sprzedającego) towaru w oznaczonym miejscu, w ustalonym dniu, przy czym miejscem tym jest z reguły magazyn sprzedającego lub miejsce wytwarzania towaru, bądź to, w którym produkt znajdował się w miejscu podpisania umowy (np. może znajdować się na polu, w fabryce). Błędem, który popełniają początkujący handlowcy, jest utożsamianie miejsca dostawy w EXW z siedzibą sprzedającego. Tymczasem siedziba firmy kontrahenta i jego magazyn, w którym składowane są towary, mogą być od siebie oddalone o setki, a nawet tysiące kilometrów.

Prawidłowo dokonana dostawa oznacza więc złożenie towaru w magazynie. Musi on być wyodrębniony na potrzeby danego kontraktu, oznakowany i opakowany, chyba że zwyczajowo towar danego rodzaju przewozi się bez opakowania. Jeżeli te warunki są spełnione, to w dniu ustalonym w kontrakcie, jako data dostawy, sprzedający prawidłowo wypełnia swoje obowiązki. I należy mu się zapłata za dostarczony towar (w terminie i w formie wynikających z umowy). Zatem istotą tej formuły jest zdjęcie ze sprzedającego jakichkolwiek obowiązków związanych z transportem.

Zgodnie z formułą EXW to kupujący posiada gestię transportową. Na jego barkach ( i jego portfelu) spoczywa obowiązek wynajęcia przewoźnika lub wykorzystania własnych środków transportu i podjechania ustalonego dnia do magazynu (na pole, do zakładu produkcyjnego) sprzedającego. Co istotne, sprzedający udostępnia magazyn, ale nie ma obowiązku dokonania załadunku na podstawiony pojazd. To także należy do obowiązków kupującego. W praktyce, zarówno ze względów logistycznych, jak i utrzymywania dobrych relacji z partnerem, przy poszanowaniu pewnych dobrych obyczajów kupieckich pracownicy eksportera często dokonują lub pomagają w dokonaniu załadunku. Jednak takie działanie wynika z dobrej woli sprzedającego, a nie z obowiązku wynikającego z wykładni formuły EXW. Warto o tym pamiętać.

Kolejną istotną kwestią wynikającą z formuły EXW jest podział obowiązków związanych z procedurami celnymi i przekraczaniem granic. W zbiorze reguł Incoterms 2010, o którym jest tutaj mowa, jest to jedyna formuła, która wszystkimi obowiązkami z tym związanymi obciąża importera (kupującego). Eksporter jest wprawdzie zobowiązany do udzielenia wsparcia kontrahentowi w tym zakresie (w odniesieniu do procedury eksportu), ale robi to na koszt i ryzyko importera. W skrajnym przypadku, np. nieuzyskania wymaganego pozwolenia na wywóz (licencji eksportowej, zgody na eksport), importer nie będzie w stanie dokonać wywozu, co nie oznacza, że nie będzie na nim ciążył dokonania zapłaty za prawidłowo dostarczony towar.

Dlatego, o ile eksporterzy mogą stosować tę formułę w kontraktach, szczególnie gdy chcą pozbyć się gestii transportowej, to kupujący powinni jej unikać. Chyba, że mówimy o dostawach dokonywanych w obrębie jednego kraju (reguły Incoterms z powodzeniem mogą być stosowane dla transakcji krajowych) lub importer ma wiedzę, że dokonanie eksportu nie będzie dla niego kłopotliwe.

Autorem zbioru reguł Incoterms 2010 jest Międzynarodowa Izba Handlowa z siedzibą w Paryżu. Oficjalną wersję – w języku angielskim – można nabyć poprzez stronę internetową tej organizacji. ©?

Zbiór reguł Incoterms 2010

Na zbiór reguł Incoterms 2010 składa się 11 następujących formuł:

- EXW (Ex Works),

- FCA (Free Carrier),

- FAS (Free Alongside Ship),

- FOB (Free On Board),

- CPT (Carriage Paid To),

- CIP (Carriage and Insurance Paid to),

- CFR (Cost and Fright),

- CIF (Cost, Insurance and Fright),

- DAT (Delivered At Terminal),

- DAP (Delivered At Place),

- DDP (Delivered Duty Paid).