VAT: sprzedaż bonów podarunkowych bez rejestracji na kasie fiskalnej

- Spółka (podatnik VAT czynny) zajmuje się handlem detalicznym. Od grudnia 2016 r. do swej oferty wprowadziła bony podarunkowe o nominałach 50, 100 i 200 zł. Bon podarunkowy adresowany jest do klientów (osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej), którzy chcą kupić dla kogoś prezent, ale nie wiedzą co wybrać, aby osoba obdarowana była zadowolona. Osoba, która będzie realizowała ten bon, będzie mogła wybrać dowolny towar z oferty spółki za kwotę znajdującą się na bonie lub wyższą – za dodatkową dopłatą. Sprzedaż na rzecz osób fizycznych ewidencjonowana jest w spółce za pomocą kasy rejestrującej. Czy na kasie powinna być ujęta sprzedaż bonu podarunkowego, czy dopiero sprzedaż towaru, za który klient płaci bonem podarunkowym? – pyta czytelniczka.

Ustawa o VAT nie definiuje pojęcia bonu podarunkowego. W znaczeniu słownikowym „bon" oznacza m.in. „dowód uprawniający do otrzymania w oznaczonym terminie pewnych towarów, sumy pieniędzy lub usług" (zob.: http://sjp.pwn.pl ).

Natomiast przez towary rozumie się rzeczy oraz ich części, a także wszelkie postacie energii (zob. art. 2 pkt 6 ustawy o VAT). Bon podarunkowy nie mieści się w definicji towaru w rozumieniu ustawy o VAT, ponieważ nie jest rzeczą/energią, a jedynie dokumentem uprawniającym do nabycia towarów lub usług oferowanych przez spółkę (bez wskazania konkretnych usług czy towarów bądź ich ilości).

Zamiast pieniędzy

Bon podarunkowy zastępuje środki pieniężne, za które zwyczajowo nabywa się towary, natomiast wydanie tego bonu następuje w zamian za wpłatę środków pieniężnych przez nabywcę tego bonu. W przypadku spółki sprzedaży bonów podarunkowych nie można utożsamiać z dostawą towarów, która podlega opodatkowaniu VAT. Wpłaty środków pieniężnych przez nabywcę na rzecz spółki, a w konsekwencji wydania bonów podarunkowych nie można również uznać za odpłatne świadczenie usług. Sprzedaż bonów podarunkowych nie podlega zatem opodatkowaniu VAT. Wpłaty klientów w związku z nabyciem bonów podarunkowych nie są także zaliczkami ani przedpłatami w rozumieniu art. 19a ust. 8 ustawy o VAT >patrz ramka.

Ani zaliczka, ani przedpłata

Zarówno zaliczka, jak również przedpłata – jako zapłaty na poczet przyszłych należności – muszą być powiązane z konkretną transakcją. Natomiast z opisu przedstawionego przez czytelniczkę wynika, że wpłata środków pieniężnych przez klientów spółki w związku z nabyciem bonów podarunkowych nie jest związana z nabyciem określonego towaru. Bony te uprawniają bowiem klientów do zakupu jakichkolwiek towarów oferowanych przez spółkę. Dopiero realizacja bonu podarunkowego, czyli sprzedaż towaru, jest czynnością podlegającą opodatkowaniu VAT na zasadach ogólnych, według stawek właściwych dla danego towaru. Obowiązek podatkowy w VAT powstanie w dniu realizacji bonu, tj. dostawy towaru, za który płatność realizowana jest bonem podarunkowym.

Fiskus potwierdza

Organy podatkowe powszechnie przyjmują, że opodatkowaniu VAT podlega dopiero dostawa towaru, która następuje w wyniku realizacji bonu podarunkowego, a nie sprzedaż bonu podarunkowego (por. interpretację Izby Skarbowej w Bydgoszczy z 10 marca 2015 r., ITPP1/443-1562/14/MN).

Stosownie do art. 111 ust. 1 ustawy o VAT, podatnicy dokonujący sprzedaży na rzecz osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej oraz rolników ryczałtowych są obowiązani prowadzić ewidencję obrotu i kwot podatku należnego przy zastosowaniu kas rejestrujących.

Szczegółowe kwestie dotyczące prowadzenia ewidencji sprzedaży przy zastosowaniu kasy rejestrującej regulują przepisy rozporządzenia z 14 marca 2013 r. w sprawie kas rejestrujących (DzU z 2013 r. poz. 363 ). Zgodnie z § 6 ust. 1 pkt 1 tego rozporządzenia podatnicy prowadzący ewidencję wydają nabywcy, bez jego żądania, paragon fiskalny.

Faktyczna cena

Skoro sprzedaż przez spółkę bonów podarunkowych nie podlega VAT, a czynnością opodatkowaną jest dopiero dostawa towaru w wyniku realizacji bonu podarunkowego, to obowiązek zaewidencjonowania transakcji za pomocą kasy rejestrującej oraz wydania paragonu fiskalnego nabywcy powstanie w momencie wydania towaru. Wydanie towaru za bony podarunkowe podlega opodatkowaniu VAT na zasadach ogólnych i według stawek właściwych dla danego towaru. Oznacza to, że w momencie wydania towaru powinna być zaewidencjonowana faktyczna kwota zapłaty za wydany towar (również ewentualna dopłata za towar droższy niż wartość realizowanego bonu), zgodna z jego wartością i należnym VAT. Stanowisko podzielają organy podatkowe (por. interpretację Izby Skarbowej w Katowicach z 25 lutego 2015 r., IBPP3/443-1385/14/KG).

Przykład

14 grudnia 2016 r. spółka sprzedała bon podarunkowy o nominale 100 zł. Klient (osoba indywidualna) nabył za ten bon towary dopiero 4 stycznia 2017 r. Transakcja powinna zostać zaewidencjonowana na kasie rejestrującej w dacie sprzedaży towarów (realizacji bonu), tj. 4 stycznia 2017 r., według stawek VAT właściwych dla sprzedanego towaru.

Autor jest doradcą podatkowym

Nie ma definicji ustawowej, jest słownik

stawa o VAT nie zawiera definicji pojęć „zaliczka" ani „przedpłata". W znaczeniu słownikowym:

- zaliczka to część należności wpłacana lub wypłacana z góry na poczet tej należności

- przedpłata to określona suma pieniędzy, stanowiąca część ceny towaru, wpłacana z góry w celu uzyskania gwarancji jego zakupu w określonym terminie.