Tak orzekł Wojewódzki Sąd Administracyjny w Krakowie w wyroku z 24 sierpnia 2016 r. (I SA/Kr 813/16).

Wnioskodawca jest osobą fizyczną, która w przyszłości miała zostać wspólnikiem spółki osobowej. W toku działalności tej spółki mogą wystąpić sytuacje, w których wnioskodawca jako jej wspólnik, po uzyskaniu zgody każdego z pozostałych wspólników, zmniejszy swój wkład do niej. Obniżenie wkładu będzie polegać na wypłacie przez spółkę osobową środków pieniężnych na rzecz wnioskodawcy. Łączna wysokość takich wypłat będzie niższa niż wartość wkładu wnioskodawcy.

W związku z tym, wnioskodawca zadał pytanie, czy otrzymane przez niego z tego tytułu środki pieniężne będą dla niego stanowiły przychód w PIT.

Organ podatkowy w interpretacji z 18 marca 2016 r. (IBPB-1-1/4511-58/16/SG) uznał, że otrzymane przez wnioskodawcę środki pieniężne, które otrzyma on tytułem częściowego obniżenia jego wkładu w spółce osobowej, będą dla niego przychodem z praw majątkowych. Jednocześnie, wnioskodawca będzie miał prawo do rozpoznania kosztu uzyskania tego przychodu w wysokości proporcjonalnej części wydatków faktycznie poniesionych na nabycie lub objęcie wycofywanej części wkładu.

Rozpatrując skargę na tę interpretację, WSA wskazał, że ustawa o PIT nie zawiera przepisów mogących stanowić podstawę do opodatkowania wypłaty środków pieniężnych przez spółkę osobową na rzecz wspólnika z tytułu zmniejszenia jego wkładu do niej. Skutki podatkowe takiego obniżenia wkładu w spółce osobowej nie zostały bowiem w tej ustawie uregulowane. WSA podkreślił, że gdy ustawodawca nie zdecydował się na wprowadzenie wyraźnej normy nakazującej opodatkowanie częściowego zwrotu wkładu ze spółki osobowej, to nie ulega wątpliwości, że w momencie uzyskania takiej wypłaty przez wspólnika jest ona neutralna podatkowo. Skutki podatkowe takiej wypłaty, według WSA, powinny być analizowane dopiero w momencie wystąpienia wspólnika z takiej spółki osobowej.

—Hubert Szyszczyński, współpracownik Zespołu Zarządzania Wiedzą Podatkową firmy Deloitte

Komentarz eksperta

Marcin Frank, starszy konsultant w katowickim biurze Deloitte Doradztwo Podatkowe Tokarski i Wspólnicy sp.k. (dawniej Deloitte Doradztwo Podatkowe sp. z o.o.)

Spór w niniejszej sprawie sprowadzał się do tego, czy częściowe obniżenie wkładu w spółce osobowej wywołuje skutki podatkowe już w momencie takiego obniżenia, czy jest odroczone do momentu wystąpienia z takiej spółki. WSA przychylił się do stanowiska, że efekty podatkowe wszelkich wypłat gotówkowych ze spółki osobowej należy analizować dopiero w momencie utraty przez osobę fizyczną statusu wspólnika w takiej spółce. Do tego czasu, w ocenie WSA, wszelkie wypłaty ze spółki osobowej pozostają neutralne w PIT, co wynika z mechanizmu opodatkowania spółek osobowych opartego na zasadzie memoriałowej.

Na poparcie swojego stanowiska WSA przywołał wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z 22 maja 2014 r. (II FSK 1471/12), w którym została przedstawiona generalna zasada opodatkowania spółek osobowych w polskim systemie podatkowym. W myśl tej zasady, wspólnikom spółek osobowych na bieżąco przypisuje się przychody i koszty (zgodnie z ich udziałem w zyskach takiej spółki osobowej). Ta zasada jest niezależna od faktycznych wypłat ze spółki, co oznacza, że polski ustawodawca przyjął zasadę memoriałowego opodatkowania dochodów wspólników spółek osobowych. NSA wskazywał w tym wyroku, że konsekwencją tej zasady jest to, że skoro dochody wspólników spółek osobowych są opodatkowane na bieżąco (tj. według zasady memoriałowej), to wszelkie faktyczne przepływy pieniężne pomiędzy spółką osobową a jej wspólnikami powinny być neutralne podatkowo. W przeciwnym razie, według NSA, istnieje ryzyko podwójnego opodatkowania wspólników spółek osobowych, co stałoby w sprzeczności z transparentnością podatkową tych spółek.

Ta generalna zasada, w ocenie WSA przedstawionej w komentowanym wyroku, znajduje również zastosowanie do częściowego obniżenia wkładów w spółce osobowej. WSA wskazał również, że ewentualne skutki podatkowe takiego zwrotu części wkładu w spółce osobowej można analizować dopiero w chwili wystąpienia z niej wspólnika. Ten wyrok zasługuje na aprobatę, ponieważ jest zgodny z systemem opodatkowania spółek osobowych w polskich przepisach podatkowych.

Końcowo warto jednak wskazać ze względów praktycznych, że w wielu sytuacjach przyjęcie stanowiska prezentowanego przez organy podatkowe również będzie zapewniało neutralność podatkową takiej wypłaty. Generalnie, powinno to mieć miejsce przykładowo w sytuacji, gdy wkładem do spółki osobowej były środki pieniężne. W takiej bowiem sytuacji, co do zasady, przychód powinien być równy możliwym do przypisania kosztom podatkowym. W każdym przypadku wskazana jest jednak analiza konkretnego stanu faktycznego.