– Na podstawie przepisów BHP przedsiębiorca (podatnik VAT czynny) jest obowiązany do nabywania posiłków profilaktycznych dla swoich pracowników. Czy może odliczać VAT z faktur dokumentujących takie zakupy? Czy powinien naliczać VAT z tytułu przekazywania tych posiłków pracownikom? – pyta czytelnik.
Prawo do odliczenia podatku naliczonego przysługuje co do zasady w zakresie, w jakim towary i usługi nabywane przez podatników wykorzystywane są do wykonywania czynności opodatkowanych (zob. art. 86 ust. 1 ustawy o VAT). Prawo to przysługuje także w przypadku nabywania posiłków profilaktycznych, co potwierdzają organy podatkowe w udzielanych przez siebie wyjaśnieniach (zob. przykładowo interpretację Izby Skarbowej w Warszawie z 31 sierpnia 2011 r., IPPP1/443-900/11-2/AP, czy interpretację Izby Skarbowej w Bydgoszczy z 27 września 2011 r., ITPP1/443-998/11/BK).
Od zasady tej istnieje wyjątek. Przepisy wyłączają bowiem możliwość odliczania VAT przy nabywaniu usług gastronomicznych (zob. art. 88 ust. 1 pkt 4 ustawy o VAT). Wyłączenie to ma w zasadzie charakter bezwzględny, w szczególności nie ma przepisu wyłączającego jego stosowanie w przypadku nabywania posiłków profilaktycznych dla pracowników. W konsekwencji, gdy zakupy posiłków profilaktycznych dla pracowników mają charakter zakupów usług gastronomicznych, prawo do odliczenia nie przysługuje.
Na użytek wskazanego wyłączenia pojęcie „usługi gastronomiczne" jest jednak rozumiane wąsko. Za usługi gastronomiczne, o których mowa w art. 88 ust. 1 pkt 4 ustawy o VAT, uznaje się bowiem wyłącznie usługi klasyfikowane w grupie 56.1 PKWiU usługi restauracji i pozostałych placówek gastronomicznych. Wyłączenie to nie dotyczy – jak się przyjmuje – klasyfikowanych w grupie 56.2 usług przygotowywania żywności dla odbiorców zewnętrznych (katering) i pozostałych usług gastronomicznych (w tym klasyfikowanych w grupowaniu 56.29.20.0 usług stołówkowych) oraz klasyfikowanych w grupowaniu 56.3 usług przygotowywania i podawania napojów (co potwierdzają organy podatkowe – zob. przykładowo interpretację Izby Skarbowej w Katowicach z 4 września 2012 r., IBPP1/443-560/12/AW), interpretację Izby Skarbowej w Bydgoszczy z 25 września 2012 r., ITPP1/443-806/12/KM, czy interpretację Izby Skarbowej w Warszawie z 11 stycznia 2013 r., IPPP1/443-1110/12-2/EK). Wyłączenie to nie ma również zastosowania w przypadkach, gdy w celu zapewnienia pracownikom posiłków profilaktycznych nabywane są towary, a nie usługi >>patrz tabela.
O uznaniu zakupów posiłków profilaktycznych za zakupy usług gastronomicznych nie przesądza fakt dokonania zakupu u podmiotu świadczącego usługi gastronomiczne (np. w restauracji). Zakupy u takich podmiotów mogą mieć charakter zakupów usług niebędących usługami gastronomicznymi albo zakupów towarów.
Przykład
Pracodawca nabył w restauracji posiłki profilaktyczne dla pracowników w formie dań na wynos. Z punktu widzenia VAT był to zakup towarów, a więc wyłączenie prawa do odliczenia określone w art. 88 ust. 1 pkt 4 ustawy o VAT nie miało w takim przypadku zastosowania. Pracodawca może zatem – jeżeli jego działalność jest opodatkowana – odliczyć VAT z faktury dokumentującej nabycie tego posiłku.
Odpowiedź na pytanie o możliwość odliczania VAT z faktur za zakupy dotyczące posiłków profilaktycznych zależy więc od tego, jakiego rodzaju zakupy są udokumentowane tymi fakturami. Jeżeli dokumentują one nabycie usługi lub usług należących do usług restauracji i pozostałych placówek gastronomicznych (PKWiU 56.1), to odliczenie nie jest możliwe. W przeciwnym razie podatek z tej faktury może zostać przez pracodawcę odliczony (oczywiście, jeżeli działalność pracodawcy jest opodatkowana).
Odnośnie do drugiego pytania, literalne brzmienie przepisów o opodatkowaniu VAT czynności nieodpłatnych może prowadzić do wniosku, że w związku z wydawaniem pracownikom obowiązkowych posiłków profilaktycznych dochodzi niekiedy do opodatkowania VAT. Organy podatkowe reprezentują jednak w tej kwestii liberalne stanowisko i wyjaśniają, że do opodatkowania w takich przypadkach nie dochodzi (zob. przykładowo interpretację Izby Skarbowej w Katowicach z 2 lutego 2012 r., IBPP1/443-1565/11/MS, czy interpretację Izby Skarbowej w Poznaniu z 30 marca 2012 r., ILPP1/443-1580/11-4/AI). A zatem w przedstawionej sytuacji przedsiębiorca nie jest obowiązany do naliczania VAT z tytułu przekazywania pracownikom posiłków profilaktycznych (niezależnie od tego, czy przysługuje mu prawo do odliczenia z tytułu zakupów tych posiłków).
Autor jest doradcą podatkowym