Rozliczanie VAT w transakcjach łańcuchowych

Potwierdza to interpretacja Izby Skarbowej w Katowicach z 16 kwietnia 2015 r. (IBPP4/4512-47/15/EK).

Z wnioskiem o wydanie interpretacji wystąpiła polska spółka nabywająca towary z krajów Unii Europejskiej za pośrednictwem podmiotu z siedzibą w Polsce. Towar wysyłany był bezpośrednio z Wielkiej Brytanii lub Francji do magazynów spółki, natomiast fakturę zakupową spółka otrzymywała od polskiego pośrednika.

Taki schemat sprzedaży odpowiadał definicji transakcji łańcuchowej, o której mowa w art. 7 ust. 8 oraz art. 22 ust. 2 ustawy o VAT. W opisanym stanie faktycznym kilka podmiotów realizowało bowiem dostawy towaru w ten sposób, że pierwszy z nich wydawał ten towar bezpośrednio ostatniemu w kolejności nabywcy.

Dostawy towarów między uczestnikami transakcji łańcuchowej odbywały się zgodnie z warunkami Incoterms 2010 na warunkach DAP (Delivered at Place) – sprzedający odpowiadał za dostarczenie towaru do określonego miejsca wskazanego przez kupującego (magazynu spółki).

Wnioskodawca stał na stanowisku, że w przedstawionym stanie faktycznym realizowana na jego rzecz transakcja miała charakter dostawy lokalnej, opodatkowanej właściwą dla takiej dostawy stawką VAT w kraju (tzw. dostawa nieruchoma). Z kolei transakcja między podmiotem z UE a polskim pośrednikiem powinna zostać rozpoznana przez pośrednika jako WNT.

Organ podatkowy uznał stanowisko spółki za prawidłowe.

Komentarz eksperta

Stefan Majerowski, menedżer w dziale doradztwa podatkowego EY w zespole podatków pośrednich

W ostatnim czasie kwestia prawidłowego rozliczania VAT w związku z udziałem w transakcjach łańcuchowych jest przedmiotem szczególnego zainteresowania organów podatkowych. Tym samym każda interpretacja indywidualna, w której fiskus wyraża swój pogląd w tej materii, może być dla podatników cenną wskazówką.

Tradycyjnie największe problemy z odpowiednią klasyfikacją VAT dostaw w schemacie łańcuchowym dotyczą sytuacji, w których podmiotem odpowiedzialnym za transport towarów jest drugi podmiot w łańcuchu. Niewątpliwie wynika to z niezbyt precyzyjnego brzmienia art. 22 ust. 2 ustawy o VAT, zgodnie z którym jeżeli towar jest wysyłany lub transportowany przez nabywcę, który dokonuje również jego dostawy, to przyjmuje się, że wysyłka lub transport są przyporządkowane dostawie dla tego nabywcy, chyba że z warunków dostawy wynika, że wysyłkę lub transport towaru należy przyporządkować jego dostawie. Innymi słowy, jeżeli to drugi podmiot organizuje transport towarów, to kwalifikacja VAT danej dostawy zależy od bliżej nieokreślonych ustawowo „warunków dostawy". Praktyka organów podatkowych wydaje się potwierdzać, że rolę w określaniu takich warunków mogą odgrywać m.in. reguły Incoterms. Zgodnie z warunkami dostawy Incoterms 2010 DAP sprzedający ponosi pełne ryzyko oraz wszystkie niezbędne koszty do momentu udostępnienia towaru odbiorcy w wyznaczonym miejscu i to on organizuje transport aż do miejsca określonego w umowie.

W opisywanej interpretacji organ podatkowy trafnie zwrócił uwagę na to, że w przypadku reguł DAP finalny nabywca nie może odpowiadać za transport towaru, skoro towar ma być dostarczony do miejsca wskazanego przez kupującego. Organizację transportu należy więc zawsze przypisać pierwszemu lub drugiemu podmiotowi w łańcuchu. Gdy za transport odpowiada pierwszy uczestnik transakcji, kwalifikacja VAT jest prosta – czynność ta stanowi dla niego WDT (lub eksport dla transakcji poza UE), natomiast druga dostawa ma charakter lokalny.

Z kolei nawet zakładając, że drugi podmiot odpowiada za transport, przy zastosowaniu reguł DAP (magazyn nabywcy finalnego) przejęcie prawa do dysponowania towarem jak właściciel oraz pełnego ryzyka związanego z towarem następuje każdorazowo dopiero z chwilą wydania ładunku na terytorium kraju nabywcy finalnego. Tym samym w przypadku zastosowania reguł DAP także wówczas, gdy to drugi podmiot odpowiada za transport, sprzedaż na rzecz ostatniego nabywcy w łańcuchu powinna zostać rozpoznana dla celów VAT przez dostawcę jako dostawa lokalna. Innymi słowy – odwołując się wprost do brzmienia art. 22 ust. 2 ustawy o VAT, z zastosowania reguł Incoterms DAP nie wynika, że gdy to drugi w łańcuchu podmiot odpowiada za organizację transportu, wysyłkę towaru należy przyporządkować dostawie dokonywanej właśnie przez drugi podmiot w łańcuchu.

Jeżeli zatem dostawa ma związek z działalnością opodatkowaną nabywcy, to nabywca ma prawo do odliczenia podatku naliczonego z tego tytułu (zakładając brak zaistnienia negatywnych przesłanek do odliczenia VAT naliczonego).

Współautorem komentarza jest Wojciech Kieszkowski – starszy konsultant w dziale doradztwa podatkowego EY w zespole podatków pośrednich.