- Firma (podatnik CIT) w grudniu 2014 r. nabyła i oddała do używania samochód ciężarowy. Wartość początkowa samochodu wynosi 200 000 zł. Rokiem podatkowym firmy jest rok kalendarzowy. Czy decyzja o amortyzowaniu tego auta metodą degresywną jest prawidłowa? Czy jest to zgodne z przepisami podatkowymi? – pyta czytelniczka.
Odpisów amortyzacyjnych dokonuje się od wartości początkowej środków trwałych lub wartości niematerialnych i prawnych (z zastrzeżeniem art. 16k ustawy o CIT mówiącego o metodzie degresywnej), począwszy od pierwszego miesiąca następującego po miesiącu, w którym ten środek lub wartość wprowadzono do ewidencji. Koniec amortyzacji wyznacza miesiąc, w którym następuje zrównanie sumy odpisów amortyzacyjnych z ich wartością początkową lub w którym postawiono je w stan likwidacji, zbyto lub stwierdzono ich niedobór. Suma odpisów amortyzacyjnych obejmuje również te odpisy, których zgodnie z art. 16 ust. 1 nie uważa się za koszty uzyskania przychodów (art. 16h ust. 1 pkt 1 ustawy o CIT).
Podatnicy wybierają jedną z metod amortyzacji określonych w art. 16i–16k, czyli:
1. liniową,
2. z zastosowaniem stawek indywidualnych albo
3. degresywną
– dla poszczególnych środków trwałych przed rozpoczęciem ich amortyzacji.
Wybraną metodę stosuje się do pełnego zamortyzowania danego środka trwałego (art. 16h ust. 2 ustawy o CIT).
Odpisów amortyzacyjnych od maszyn i urządzeń zaliczonych do grupy 3–6 i 8 klasyfikacji środków trwałych oraz środków transportu, z wyłączeniem samochodów osobowych w pierwszym podatkowym roku ich używania, można dokonywać przy zastosowaniu stawek podanych w wykazie stawek amortyzacyjnych podwyższonych, z zastrzeżeniem art. 16k ust. 2 ustawy o CIT, o współczynnik nie wyższy niż 2,0. W następnych latach podatkowych odpisy liczy się od ich wartości początkowej pomniejszonej o dotychczasowe odpisy amortyzacyjne, ustalonej na początek kolejnych lat ich używania. Począwszy od roku podatkowego, w którym tak określona roczna kwota amortyzacji miałaby być niższa od rocznej kwoty amortyzacji obliczonej przy zastosowaniu metody liniowej, podatnicy stosują metodę liniową.
Metoda degresywna polega zatem na tym, że:
- odpisy amortyzacyjne w pierwszym roku używania środka trwałego są naliczone od jego wartości początkowej i stawki z wykazu rocznych stawek amortyzacyjnych podwyższonych o wybrany przez podatnika współczynnik, nie wyższy niż 2,0 (np. 1,5),
- w następnych latach podatkowych amortyzacja naliczona jest od wartości początkowej środka trwałego pomniejszonej o odpisy amortyzacyjne za lata poprzednie (ustalonej na początek kolejnych lat ich używania), przy zastosowaniu stawki z wykazu rocznych stawek amortyzacyjnych podwyższonej o wybrany przez podatnika współczynnik, nie wyższy niż 2,0,
- począwszy od roku podatkowego, w którym tak określona roczna kwota amortyzacji miałaby być niższa od rocznej kwoty amortyzacji obliczonej przy zastosowaniu metody liniowej, podatnicy dokonują dalszych odpisów amortyzacyjnych zgodnie z metodą liniową.
Przejście w trakcie amortyzacji środka trwałego na stawkę liniową w przypadku metody degresywnej nie jest traktowane jako zmiana metody amortyzacji, lecz jest cechą metody degresywnej. Właśnie z tego powodu jest ona określana także jako metoda degresywno-liniowa.
Metoda degresywna dotyczy ściśle określonych środków trwałych, m.in. środków transportu, ale z wyłączeniem samochodów osobowych. W pytaniu jest mowa o samochodzie ciężarowym. Firma czytelniczki może zatem amortyzować go za pomocą metody degresywnej.
Przykład
Wartość początkowa samochodu, o którym mowa w pytaniu, wynosi 200 000 zł. Załóżmy, że wprowadzając auto do ewidencji środków trwałych w grudniu 2014 r., firma wybrała metodę degresywną i współczynnik 2,0. Firma zacznie dokonywać odpisów amortyzacyjnych od stycznia 2015 r. Ustawowa stawka amortyzacyjna dla samochodów ciężarowych wynosi 20 proc. Stosując metodę degresywną, spółka powinna w początkowym okresie jej amortyzacji stosować stawkę amortyzacyjną w wysokości 40 proc. (2,0 x 20 proc.). W celu kontroli, od którego roku podatkowego firma będzie zobligowana przejść na metodę liniową, należy ustalić, jaka byłaby roczna kwota odpisów amortyzacyjnych przy zastosowaniu metody liniowej i ustawowej stawki amortyzacyjnej. Roczna kwota odpisów amortyzacyjnych liczonych metodą liniową wyniosłaby 40 000 zł (200 000 zł x 20 proc.). Przy założeniu, że w trakcie całego okresu amortyzacji wartość początkowa samochodu ciężarowego nie ulegnie zmianie, roczne kwoty amortyzacji metodą degresywną wyniosą:
I rok (2015 r.)
- Podstawa naliczania odpisów: 200 000 zł (tj. wartość początkowa)
- Roczna kwota odpisów amortyzacyjnych: 80 000 zł (40 proc. x 200 000 zł)
II rok (2016 r.)
- Podstawa naliczania odpisów: 120 000 zł (tj. różnica pomiędzy wartością początkową a sumą odpisów amortyzacyjnych za 2015 r.)
- Roczna kwota odpisów amortyzacyjnych: 48 000 zł (40 proc. x 120 000 zł)
III rok (2017 r.)
- Podstawa naliczania odpisów: 72 000 zł (tj. różnica pomiędzy wartością początkową a sumą odpisów amortyzacyjnych za lata 2015 i 2016)
- Roczna kwota odpisów amortyzacyjnych: 28 800 zł (40 proc. x 72 000 zł)
Zatem w trzecim roku amortyzacji samochodu metodą degresywną roczna kwota odpisów (28 800 zł) byłaby niższa od rocznej kwoty odpisów przy zastosowaniu metody liniowej ( 40 000 zł). Od początku tego roku (tj. od stycznia 2017 r.) firma musiałaby przejść na metodę liniową i ustawową stawkę amortyzacji 20 proc. Wysokość odpisu firma ustala, stosując ustawową 20-proc. roczną stawkę amortyzacji do całej wartości początkowej niepomniejszonej o odpisy z lat ubiegłych, tj. od 200 000 zł.
—Marcin Szymankiewicz, doradca podatkowy
Uwaga na definicję samochodu
Ustawa o CIT posługuje się własną definicją samochodu osobowego, która obejmuje nie tylko samochody z homologacją samochodu osobowego (art. 4a pkt 9a ustawy o CIT). Samochód osobowy to pojazd samochodowy w rozumieniu przepisów o ruchu drogowym, o dopuszczalnej masie całkowitej nieprzekraczającej 3,5 tony, konstrukcyjnie przeznaczony do przewozu nie więcej niż dziewięciu osób łącznie z kierowcą, z wyjątkiem:
a) pojazdu samochodowego mającego jeden rząd siedzeń, który oddzielony jest od części przeznaczonej do przewozu ładunków ścianą lub trwałą przegrodą:
– klasyfikowanego na podstawie przepisów o ruchu drogowym do podrodzaju: wielozadaniowy, van lub
– z otwartą częścią przeznaczoną do przewozu ładunków,
b) pojazdu samochodowego, który posiada kabinę kierowcy z jednym rzędem siedzeń i nadwozie przeznaczone do przewozu ładunków jako konstrukcyjnie oddzielne elementy pojazdu,
c) pojazdu specjalnego, jeżeli z dokumentów wydanych zgodnie z przepisami o ruchu drogowym wynika, że dany pojazd jest pojazdem specjalnym, i jeżeli spełnione są również warunki zawarte w odrębnych przepisach, określone dla następujących przeznaczeń:
– agregat elektryczny/spawalniczy,
– do prac wiertniczych,
– koparka, koparko-spycharka,
– ładowarka,
– podnośnik do prac konserwacyjno-montażowych,
– żuraw samochodowy,
d) pojazdu samochodowego określonego w przepi- sach rozporządzenia ministra finansów z 27 mar- ca 2014 r. w sprawie pojazdów samochodowych uznawanych za wykorzystywane wyłącznie do działalności gospodarczej podatnika (DzU z 2014 r., poz. 407), tj. pojazdy samochodowe będące pojazdami specjalnymi o przeznaczeniu:
1) pogrzebowy,
2) bankowóz – wyłącznie typu A i B – jeżeli mają jeden rząd siedzeń albo ich dopuszczalna masa całkowita jest większa niż 3 tony (jakie dodatkowe wymogi musza być spełnione i jakie dokumenty są wymagane, określają przepisy § 3 i 4 tego rozporządzenia).
