Limity dotyczące amortyzacji drogich samochodów osobowych użytkowanych w firmie są powszechnie znane. Ograniczenia w rozliczaniu kosztów dotyczą zarówno osób fizycznych prowadzących działalność gospodarczą, jak i osób prawnych.

Zgodnie z art. 23 ust. 1 pkt 4 ustawy o PIT nie uważa się ?za koszty uzyskania przychodów m.in. odpisów z tytułu zużycia samochodu osobowego, w części ustalonej od wartości samochodu przewyższającej równowartość 20 000 euro przeliczonej na złote według kursu średniego euro ogłaszanego przez NBP z dnia przekazania samochodu do używania. Podobny zapis znajduje się ?w ustawie o CIT.

Przykład

25 lutego 2014 r. spółka kupiła nowy samochód osobowy za ?160 tys. zł (pominięto rozliczenie VAT). Odbiór i przekazanie do użytkowania nastąpiło 27 lutego 2014 r.

Kurs średni NBP z 27 lutego ?2014 r. wynosił: 1 euro = 4,1851 zł. Zatem wartość początkowa samochodu objęta limitem kosztów uzyskania przychodów to 83 702,00 zł (20 000 x 4,1851). Odpisy amortyzacyjne od pozostałej część ceny nabycia?(76 298 zł) nie będą kosztem uzyskania przychodów.

Załóżmy, że spółka nabyła samochód z zamiarem sprzedaży go po dwóch latach. Roczne odpisy amortyzacyjne przy stawce amortyzacji 20 proc. będą wyglądały następująco:

- ?32 000 zł – roczny odpis amortyzacyjny,

- ?16 740,40 zł – roczny odpis amortyzacyjny, który spółka może uwzględnić w kosztach podatkowych,

- ?15 259,60 zł – roczny odpis amortyzacyjny niestanowiący kosztów uzyskania przychodu.

Po dwóch latach spółka bezpowrotnie traci kwotę ?30 519,20 zł (15 259,60 x 2), która to kwota nie może być zaliczona do kosztów uzyskania przychodów.

Zgodnie z art. 22i ust 5 ustawy o PIT podatnicy mogą obniżać podane w wykazie stawek amortyzacyjnych stawki dla poszczególnych środków trwałych. Zmiana stawki obowiązuje od miesiąca, w którym środki te zostały wprowadzone do ewidencji, albo od pierwszego miesiąca każdego następnego roku podatkowego. Organy skarbowe praktycznie jednomyślnie potwierdzają możliwość obniżania stawek amortyzacyjnych. Jako przykład można wskazać np. interpretację Izby Skarbowej w Warszawie z 11 października 2012 r. (IPPB5/423-623/12-2/RS), w której organ potwierdził możliwość dowolnego obniżania stawek (z zachowaniem przepisów ustawy), oraz interpretację Izby Skarbowej w Katowicach z 21 marca 2012 r. (IBPBI/2/423-1508/11/MS) czy też interpretację Izby Skarbowej ?w Bydgoszczy z 7 kwietnia 2011 r. (ITPB3/423-52a/11/PST).

Obniżenie stawek amortyzacyjnych skutkuje wprawdzie niższymi bieżącymi kosztami podatkowymi, jednak pozwoli odzyskać znaczną część kosztów podatkowych przy sprzedaży auta. Im niższa stawka, tym mniej kosztów straconych podatkowo.

Przykład

Przyjmijmy takie same dane jak ?w poprzednim przykładzie, ale ze stawką amortyzacji na poziomie ?1 proc. Zatem:

- ?1600 zł wyniesie roczny odpis amortyzacyjny,

- ?837,02 zł wyniesie roczny odpis amortyzacyjny, który spółka może rozliczyć w kosztach podatkowych,

- ?762,98 zł wyniesie roczny odpis amortyzacyjny niestanowiący kosztów uzyskania przychodów.

Po dwóch latach spółka bezpowrotnie traci kwotę 1525,96 zł (762,98 x 2), która nie może być zaliczona do kosztów uzyskania przychodów.

Załóżmy,  że po dwóch latach eksploatacji spółka sprzeda samochód za 100 tys. zł (średnia utrata wartości dla nowego samochodu po dwóch latach to ok. 40 proc.).

Przychód ze sprzedaży: 100 000 zł

- ?Koszty uzyskania przychodów przy stawce amortyzacyjnej ?20 proc.: 160 000 zł – 64 000 zł = 96 000 zł (wartość początkowa minus suma odpisów amortyzacyjnych będących kosztami podatkowymi i niestanowiących takich kosztów)

Dochód ze sprzedaży: 4000 zł

- ?Koszty uzyskania przychodów przy stawce amortyzacyjnej ?1 proc.: 160 000 zł – 3200 zł ?= 156 800 zł (wartość początkowa minus suma odpisów amortyzacyjnych będących kosztami podatkowymi i niestanowiących takich kosztów)

Strata ze sprzedaży: 56 800 zł

Porównanie tej samej transakcji ?w zależności od metody amortyzacji jest jednoznaczne. Pomijając kwestię uzyskania dochodu do opodatkowania ?w przypadku amortyzacji stawką 20 proc., korzyść podatkowa ?w przypadku wyboru stawki ?1 proc. wynosi 158 474,04 zł (jest to łączna suma kosztów uzyskania przychodów, 16 740,40 zł x 2 ?+ 96 000 zł) w porównaniu ?z 129 480,80 zł (762,98 zł x 2 ?+ 156 800 zł).

Istnieje pewna wątpliwość, czy stawkę amortyzacyjną można obniżać do zera. Z treści ustaw podatkowych wynika, że podatnicy mogą obniżać stawki podatkowe, począwszy od miesiąca następującego po miesiącu, w którym składniki majątku zostały wprowadzone do ewidencji, albo od pierwszego miesiąca każdego następnego roku podatkowego (art. 22i ust. 5 ustawy o PIT). Ustawa nie precyzuje dolnego limitu stawki amortyzacyjnej, w związku z tym teoretycznie można ją obniżyć do zera. Oznaczałoby to jednak de ?facto brak naliczania amortyzacji. To zaś byłoby sprzeczne chociażby z art. 22a lub art. 22f ustawy o PIT, które stanowią, ?że podatnicy powinni naliczać amortyzację. Dlatego bezpieczną i korzystną z punktu widzenia optymalizacji podatkowej jest stawka 1 proc. Jednak urzędy nie negują również możliwości ustalania stawki ?w wartościach ułamkowych, co wynika m.in. z interpretacji ?Izby Skarbowej w Poznaniu ?z 11 lipca 2008 r. (ILPB3/423-226/08-2/EK).

Autor jest doradcą podatkowym