Faktura VAT a własność: o dostawie samochodu oznacza możliwość rejestracji

Tak wynika z interpretacji Izby Skarbowej ?w Bydgoszczy z 31 lipca 2014 r. (ITPP2/443-558/14/RS).

Interpretacja została wydana na rzecz podatnika prowadzącego salon sprzedaży samochodów. Zakładał on, że mogą się zdarzyć sytuacje, gdy najpierw zostanie wystawiona faktura VAT dokumentująca sprzedaż pojazdu, a dopiero później dojdzie do faktycznego wydania samochodu nabywcy. Aby móc poruszać się nowym samochodem po drogach publicznych, konieczna jest jego wcześniejsza rejestracja, a jednym z dokumentów wymaganych przez wydziały komunikacji do rejestracji pojazdu jest dowód własności, którym może być m.in. faktura VAT. Po dopełnieniu formalności w wydziale komunikacji nabywca otrzymuje tablice rejestracyjne oraz dowód rejestracyjny (lub pozwolenie czasowe) ?i zgłasza się do salonu po odbiór zakupionego pojazdu. Wydanie samochodu następuje zatem później niż wystawienie faktury VAT.

Podatnik wskazał, że przepisy ustawy o VAT uzależniają powstanie obowiązku podatkowego od momentu dostawy towaru. Pod pojęciem „dostawa towaru" należy natomiast rozumieć przeniesienie prawa do rozporządzania towarem jak właściciel. W efekcie o momencie powstania obowiązku podatkowego w omawianej sprawie decydować będzie chwila, w której dojdzie do przeniesienia prawa do rozporządzania samochodem jak właściciel.

Podatnik spytał, czy za moment powstania obowiązku podatkowego w przypadku dostawy samochodu (tj. moment, w którym następuje przeniesienie prawa do rozporządzania samochodem jak właściciel) należy uznać moment faktycznego wydania pojazdu nabywcy. Sam uważał, że obowiązek podatkowy powstanie dopiero w momencie faktycznego wydania pojazdu. Organ podatkowy uznał natomiast, że prawo do rozporządzania samochodem jak właściciel zostaje przeniesione na nabywcę już w momencie, w którym może on zarejestrować pojazd. W szczególności podkreślił, że „skoro wystawienie faktury będzie dawało nabywcy możliwość zarejestrowania samochodu, to tym samym będzie mu dawało prawo do dysponowania tym towarem jak właściciel". W konsekwencji to moment wystawienia faktury VAT będzie determinować moment powstania obowiązku podatkowego.

Krzysztof? Ugolik, starszy konsultant w Dziale Prawnopodatkowym PwC

Pojęcie rozporządzania towarem jak właściciel jest koncepcją specyficzną dla ustawy o VAT, a jej stosowanie wynika z konieczności ujednolicenia kryteriów właściwych dla uznania danej czynności ?za dostawę towarów w ramach wszystkich państw członkowskich UE. Orzecznictwo Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej, potwierdzone również w wyrokach polskich sądów administracyjnych wskazuje, że dla celów wykładni pojęcia rozporządzania towarem jak właściciel nie należy stosować czy też ograniczać się do koncepcji właściwych dla prawa cywilnego. Co do zasady, pojęcie to skupia się przede wszystkim na ekonomicznym władztwie nad daną rzeczą. I to faktyczna, a nie formalna możliwość rozporządzania danym towarem decyduje o możliwości uznania czynności za dostawę towaru. Drugorzędne znaczenie ma kwestia przejścia prawa własności ?czy też przeniesienia posiadania rzeczy w rozumieniu prawa cywilnego.

Z uwagi na to, w mojej ocenie należy zgodzić się ?z poglądem wyrażonym przez organ podatkowy, że możliwość rejestracji samochodu jest wystarczającym przejawem realizacji prawa do rozporządzania samochodem jak właściciel, by daną czynność uznać za dostawę na gruncie VAT. Rejestracja samochodu jest bowiem jedną z typowych czynności zastrzeżonych, co do zasady, wyłącznie dla właściciela pojazdu. Jeżeli salon samochodowy, wystawiając fakturę VAT, umożliwia nabywcy rejestrację samochodu, to moment wystawienia faktury VAT można uznać za chwilę, w której nabywca może egzekwować prawa właścicielskie w stosunku do danego pojazdu, m.in. poprzez jego rejestrację. Tym samym w momencie wystawienia faktury VAT ma miejsce dostawa towaru (pojazdu) na gruncie VAT, gdyż w tym momencie dochodzi do przeniesienia prawa do rozporządzania nim jak właściciel. Warto podkreślić, że teoretycznie nabywca po otrzymaniu faktury VAT mógłby odebrać samochód np. lawetą, bez konieczności jego rejestracji. Czynności administracyjne, takie jak rejestracja pojazdu, w mojej ocenie, mają charakter techniczny. Ich wykonanie umożliwia korzystanie z pojazdu na drogach publicznych, jednak czynności te, w swojej istocie, nie są niezbędne dla przejścia prawa do rozporządzania pojazdem jak właściciel na gruncie przepisów o VAT.

Końcowo można podkreślić, że przepisy ustawy ?o VAT, w odróżnieniu od ustaw o podatkach dochodowych, nie posługują się kryterium zdatności do użytkowania. Stąd, nawet jeśli na gruncie podatków dochodowych amortyzację kupionego samochodu można rozpocząć dopiero po jego zarejestrowaniu (tj. po nadaniu mu waloru zdatności do użytkowania), to na gruncie przepisów o VAT okoliczność ta pozostaje bez znaczenia. Przedmiotem skutecznej dostawy może być pojazd niezarejestrowany, a to, że takim samochodem ?nie można poruszać się po drogach publicznych pozostaje obojętne dla konsekwencji w VAT. Pojęcie rozporządzania towarem jak właściciel ?z założenia miało obejmować swym zakresem możliwie szeroką gamę różnorodnych czynności, których cechą wspólną powinno być występowanie faktycznego władztwa ekonomicznego nad danym towarem. W efekcie dostawa towaru na gruncie VAT może być rozpoznana wcześniej niż np. moment rozpoczęcia amortyzacji dla celów podatków dochodowych, jednak taka okoliczność pozostaje w zgodzie z logiką systemu VAT, która zmierza do opodatkowania dostaw towarów na możliwie wczesnym etapie obrotu.