Zgodnie z art. 21 ust. 1 pkt 68 ustawy o PIT wolna od podatku jest wartość wygranych w konkursach i grach organizowanych i emitowanych (ogłaszanych) przez środki masowego przekazu (prasa, radio i telewizja) oraz konkursach z dziedziny nauki, kultury, sztuki, dziennikarstwa i sportu, a także nagród związanych ze sprzedażą premiową – jeżeli jednorazowa wartość tych wygranych lub nagród nie przekracza kwoty 760 zł. Zwolnienie od podatku nagród związanych ze sprzedażą premiową nie dotyczy nagród otrzymanych przez podatnika w związku z prowadzoną przez niego pozarolniczą działalnością gospodarczą, stanowiących przychód z tej działalności.
Organizatorzy konkursów oraz podmioty dokonujące sprzedaży premiowej (dalej: płatnicy) obowiązani są ustalić możliwość i zakres stosowania zwolnienia. Błąd płatnika (zastosowanie zwolnienia w stosunku do opodatkowanego świadczenia) oznacza bowiem odpowiedzialność sprzedawcy bądź organizatora konkursu za niepobrany podatek.
Ważne, kto ogłasza...
W stosunku do wygranych ?w konkursach przepis określa dwa rygory zastosowania zwolnienia.
Jeżeli konkurs (gra) jest organizowany i emitowany (ogłaszany) przez środki masowego przekazu (prasa, radio ?i telewizja), to zwolnienie ma zastosowanie niezależnie od przedmiotu konkursu. Warunkiem szerokiego zastosowania zwolnienia jest nie tylko ogłoszenie konkursu w mass mediach, ale także bezpośrednie jego zorganizowanie przez ww. podmioty. W obecnej praktyce skarbowej za środki masowego przekazu uznaje się również operatorów portali internetowych. Izba Skarbowa w Katowicach w piśmie z 7 kwietnia ?2014 r. (IBPBII/2/415-223/14/MZa) przedstawiła pogląd, że: „Zorganizowanie konkursu przez internet w dorozumieniu oznaczać może zatem jedynie organizację konkursu przez konkretną instytucję, w tym przypadku właściciela danego portalu internetowego występującego jako osoba fizyczna, osoba prawna oraz jednostka nieposiadająca osobowości prawnej, pod warunkiem jednak ogólnodostępności (niewymagające rejestracji) tychże portali dla użytkowników ?internetu. Trudno bowiem uznać, by konkurs kiedykolwiek mógł być zorganizowany przez Internet jako ogólnoświatową sieć komputerową niemającą osobowości prawnej".
...i w jakiej dziedzinie
W przypadku konkursów ?z dziedziny nauki, kultury, sztuki, dziennikarstwa i sportu zwolnienie ma zastosowanie niezależnie od sposobu rozpropagowania oraz podmiotu organizatora konkursu. Wątpliwości może oczywiście wzbudzić zdefiniowanie tych dziedzin. Praktyka skarbowa wydaje się w tym zakresie ?korzystna dla podatników ?i płatników.
Uwaga! W przypadku sprzedaży premiowej art. 21 ust. 1 pkt 68 ustawy o PIT nie uzależnia zastosowania zwolnienia od sposobu ogłoszenia sprzedaży premiowej oraz podmiotu organizującego sprzedaż.
Jednorazowo
Dalsza część zwolnienia dotyczy obu kategorii przysporzeń. Zwolnieniu podlega jednorazowa wartość nagród. ?Limit zwolnienia nie ma zatem charakteru czasowego (np. odniesionego do roku podatkowego). Jeżeli prawo do nagrody (wygranej) wynika z jednego zdarzenia, to nawet „podział" nagrody i wydanie jej w częściach nie zwalnia z obowiązku obliczenia sumy przychodu. Nadwyżka ponad limit zwolnienia podlega opodatkowaniu.
Przykład
Z tytułu wygrania konkursu wiedzy o malarstwie współczesnym zwycięzca otrzymuje nagrodę pieniężną oraz wycieczkę turystyczną do wybranego muzeum. Nagroda pieniężna została wydana w dniu ogłoszenia wyników konkursu. Zwycięzca wybiera miejsca destynacji oraz czas wyjazdu ?w ciągu miesiąca od zakończenia konkursu. Dla potrzeb zastosowania zwolnienia należy zsumować wartość tych nagród. Nadwyżka łącznej wartości ponad limit zwolnienia podlega opodatkowaniu.
W mojej ocenie udział ?w jednym konkursie (grze) może skutkować wygraniem odrębnych nagród – jeżeli odrębne są causy ich otrzymania.
Przykład
Zespół muzyczny w konkursie piosenki uzyskał nagrody ?za najlepszy tekst piosenki oraz nagrodę publiczności. Odrębność nagród uzasadnia przypisanie każdej z nich odrębnego limitu zwolnienia.
Realizowane etapami
W mojej ocenie, jeżeli konkurs ma charakter etapowy, a regulamin przewiduje nagrody za awansowanie do kolejnych rund, to wartość nagród podlega zsumowaniu. Wynikają one bowiem z udziału w jednej „ścieżce" udziału w konkursie.
W przypadku sprzedaży premiowej o jednorazowości świadczenia decyduje sposób uzyskiwania prawa do nagród. Sprzedawca (ustanawiając regulamin sprzedaży premiowej) oraz nabywca (realizując to prawo) ?w dużej mierze mogą wpływać na stosowanie zwolnienia.
Przykład
Nabywca towarów w sieci handlowej z racji wielkości zakupów uzyskał prawo do odebrania nagrody (nagród). ?25 sierpnia zgłosił organizatorowi wolę odebrania nagród w postaci bonów towarowych (o wartości 500 zł) oraz telewizora turystycznego ?(o wartości 600 zł). Podatnik uzyskał jednorazowo nagrody ?o wartości 1100 zł, co oznacza poddanie opodatkowaniu nadwyżki ponad 760 zł.
Przykład
Nabywca towarów w sieci handlowej uzyskał prawo do odebrania nagrody (nagród). ?25 sierpnia zgłosił organizatorowi wolę odebrania bonów towarowych (o wartości 500 zł). 30 sierpnia zgłosił organizatorowi wolę odebrania telewizora turystycznego ?(o wartości 600 zł). Podatnik uzyskał jednorazowo nagrody ?o wartości nieprzekraczającej ?760 zł, a zatem obie nagrody są objęte zwolnieniem.
Czasem trzeba kumulować
Jeżeli prawo do kilku nagród wynika z jednego zakupu, to?w takim przypadku jednoczesne uzyskanie prawa do różnych świadczeń uzasadnia kumulację ich wartości.
W mojej ocenie o jednorazowości nagrody decyduje moment uzyskania prawa do jej odebrania, a nie samo faktyczne odebranie. Przepis pozostawia tu jednak pole do dywagacji, gdyż nie precyzuje, czy chodzi tu o uzyskanie prawa, czy wydanie nagród.
Ponieważ przepis ustanawiający zwolnienie nie stanowi inaczej, ma on zastosowanie do polskich podatników uzyskujących nagrody (wygrane) za granicą oraz zagranicznych podatników uzyskujących ?w Polsce przychody w postaci nagród i wygranych.
Uwaga! Zwolnienie w zakresie sprzedaży premiowej nie dotyczy przedsiębiorców – jeżeli uczestniczą w projekcie sprzedaży premiowej jako osoby prowadzące działalność gospodarczą. Oczywiście osoba prowadząca działalność gospodarczą może prywatnie uczestniczyć w sprzedaży premiowej (jako konsument) i korzystać ze zwolnienia – jeżeli nabywanie dóbr nie ma związku z tą aktywnością zarobkową.
Ryczałt dla pozostałych
W stosunku do wygranych ?i nagród nieobjętych zwolnieniem określonym w art. 21 ?ust. 1 pkt 68 ustawy o PIT zastosowanie ma podatek ryczałtowy. Wynosi on 10 proc. wygranej lub nagrody i pobierany jest od przychodu – bez potrącania kosztów uzyskania przychodów. Nawet jeżeli udział ?w konkursie wiązał się z poniesieniem przez uczestnika wpisowego. Podatek ten obejmuje przychody z tytułu wygranych w konkursach, grach i zakładach wzajemnych lub nagród związanych ze sprzedażą premiową, uzyskanych w państwie członkowskim Unii Europejskiej lub innym państwie należącym do Europejskiego Obszaru Gospodarczego (art. 30 ust. 1 pkt 2 ustawy o PIT).
Jak pobierać
Zasady poboru podatku określa art. 4 ust. 1, ust. 4 i 7 ustawy o PIT. Przychód ma charakter kasowy, a zatem płatnicy są obowiązani pobierać zryczałtowany podatek dochodowy od wypłat (świadczeń) lub stawianych do dyspozycji podatnika pieniędzy lub wartości pieniężnych. Płatnikami są jedynie osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą, osoby prawne i ich jednostki organizacyjne oraz jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej. Oznacza to, że w razie uzyskania nagrody od osoby fizycznej nieprowadzącej działalności gospodarczej, wobec braku płatnika, obowiązek rozliczenia podatku ciąży na samym podatniku. W mojej ocenie w takim przypadku nie ulegają zmianie same zasady ustalenia podstawy opodatkowania (zastosowanie zwolnienia) i samego podatku.
Jeżeli przedmiotem wygranych (nagród) nie są pieniądze, to podatnik jest obowiązany wpłacić płatnikowi kwotę zaliczki lub należnego zryczałtowanego podatku przed udostępnieniem wygranej (nagrody) lub świadczenia. Jeżeli organizator wyda świadczenie pomimo braku wpłaty przez podatnika równowartości podatku, to jako płatnik odpowiada za wpłatę podatku własnym majątkiem.
Z udziałem osób trzecich
Wskazanie podmiotu płatnika nie budzi wątpliwości, jeżeli podmiotem wydającym nagrodę (wygraną) jest podmiot realizujący sprzedaż premiową lub organizujący konkurs. Jeżeli nagroda wydawana jest przez osobę trzecią wykonującą usługowo funkcję operatora konkursu lub sprzedaży premiowej (organizowanych na zlecenie podmiotu, w interesie którego prowadzone jest przedsięwzięcie), to wskazanie podmiotu płatnika wzbudza wątpliwości. W mojej ocenie obowiązek płatniczy ciąży na podmiocie organizującym konkurs lub program sprzedażowy i faktycznie wydającym nagrodę, a nie na jednostce zlecającej organizację konkursu (programu lojalnościowego w ramach sprzedaży premiowej). Obowiązek płatniczy wynika bowiem z wydania rzeczy z tytułu opisywanych zdarzeń, a nie z interesu gospodarczego przeprowadzenia projektu. Pogląd taki wyraziła m.in. Izba Skarbowa w Łodzi ?w interpretacji z 27 czerwca ?2014 r. (IPTPB1/415-186/14-4/KC). Inaczej natomiast wskazał minister finansów w interpretacji ?z 29 października 2012 r. (DD3/?033/120/CRS/10/PK-534). Również to zagadnienie powoduje zatem wątpliwości płatników.
