Przepisy wskazują kilka przesłanek utraty przez podatnika możliwości korzystania z kredytu podatkowego.

Cztery przesłanki...

Zgodnie z art. 25 ust. 14 ustawy o CIT przesłanki utraty prawa do kredytu podatkowego to:

1) ?postawienie w stan likwidacji albo ogłoszenie upadłości obejmującej likwidację majątku w okresie korzystania ze zwolnienia albo ?w pięciu następnych latach podatkowych, albo

2) ?w którymkolwiek z miesięcy roku korzystania ze zwolnienia albo w jednym ?z pięciu następnych lat podatkowych – zmniejszenie przeciętnego miesięcznego zatrudnienia na podstawie umowy o pracę o więcej niż 10 proc. w stosunku do najwyższego przeciętnego miesięcznego zatrudnienia w roku poprzedzającym rok podatkowy, albo

3) ?w roku korzystania ze zwolnienia albo w pięciu następnych latach podatkowych – osiągnięcie przychodów z działalności gospodarczej średnio miesięcznie w wysokości stanowiącej równowartość w złotych kwoty niższej niż 1000 euro, albo

4) ?odpowiednio w roku lub za rok korzystania ze zwolnienia lub w pięciu następnych latach podatkowych – posiadanie zaległości z tytułu podatków stanowiących dochód budżetu państwa, ceł oraz składek na ubezpieczenie społeczne i ubezpieczenie zdrowotne.

Wystąpienie chociaż jednej z wymienionych okoliczności powoduje, że podatnik traci prawo do korzystania z instytucji kredytu podatkowego. Szczególnie restrykcyjne są warunki dotyczące zatrudnienia. Biorąc pod uwagę sytuację na rynku, niezwykle trudno jest firmie przewidzieć z taką dokładnością stan zatrudnienia w odniesieniu do następnych pięciu lat.

...i trzy okresy

Z kolei konsekwencje utraty prawa do zwolnienia uzależnione są od tego, kiedy wystąpią okoliczności powodujące utratę tego prawa. Zgodnie ?z obowiązującymi przepisami można wyróżnić trzy okresy:

a) ?rok podatkowy, w którym podatnik korzysta ze zwolnienia,

b) ?pierwsze trzy miesiące po ?w roku podatkowym, ?w którym podatnik korzystał ze zwolnienia,

c) ?okres od upływu terminu określonego dla złożenia zeznania za rok podatkowy, ?w którym podatnik korzystał ze zwolnienia, do końca piątego roku podatkowego następującego po roku korzystania ze zwolnienia.

W pierwszych dwóch przypadkach ustawodawca postanowił, że podatnik jest zobowiązany do zapłaty należnych zaliczek bądź też uiszczenia całości zobowiązania podatkowego wykazanego w zeznaniu. Istotne jest jednak, że ?w tych przypadkach podatnik nie będzie ponosił negatywnych konsekwencji w postaci odsetek za zwłokę od zaległości z tytułu należnych zaliczek za poszczególne miesiące, ?w których korzystał ze zwolnienia.

W odmienny sposób zostały określone konsekwencje w przypadku, gdy prawo do zwolnienia zostało utracone po terminie określonym dla złożenia zeznania za rok podatkowy, w którym firma korzystała ze zwolnienia. W takim przypadku powstaje konieczność nie tylko zapłaty zaległego zobowiązania podatkowego, ale także odsetek za zwłokę, liczonych od dnia następnego po upływie terminu określonego dla złożenia zeznania.

Wraz z odsetkami za zwłokę

Spółka D korzystała ze zwolnienia w roku 2011. Natomiast w 2014 r. wystąpiła okoliczność powodująca utratę prawa do korzystania ?z instytucji kredytu podatkowego. W takiej sytuacji podatnik ma obowiązek uiścić zobowiązanie podatkowe wraz z odsetkami za zwłokę. Odsetki te spółka musi policzyć od dnia następującego po dniu, w którym należało złożyć zeznanie podatkowe w CIT za rok, w którym spółka D skorzystała ze zwolnienia, aż do dnia zapłaty zobowiązania podatkowego.

Bolesne skutki restrykcyjnych regulacji

To właśnie konsekwencje ?w postaci potencjalnych odsetek naliczanych od całości zobowiązania podatkowego (dochodu zwolnionego) w połączeniu z restrykcyjnymi warunkami, które mogą relatywnie łatwo spowodować utratę prawa do zwolnienia, skutkują tym, że kredyt podatkowy nie jest popularną instytucją prawa podatkowego.

Choć więc instytucja kredytu podatkowego daje wymierne preferencje w postaci odroczenia płatności zobowiązania podatkowego, to jednak na skutek licznych i restrykcyjnych warunków nie jest powszechnie stosowana. Istnieje jednak szansa, że w efekcie planowanej liberalizacji obowiązujących zasad (>patrz ramka) kredyt podatkowy będzie częściej wykorzystywany przez przedsiębiorców.

Autor jest doradcą podatkowym w BDO

Szykują się zmiany

Do pierwszego czytania w Sejmie został niedawno skierowany projekt poselski dotyczący m.in. zmian w kredycie podatkowym. Do najistotniejszych nowości w stosunku do stanu obecnego trzeba zaliczyć m.in. możliwość korzystania ze zwolnienia już od początku prowadzenia działalności, i to przez dwa lata, a nie rok, jak ma to miejsce obecnie. Inną niezwykle istotną proponowaną zmianą jest likwidacja licznych warunków powodujących utratę tego zwolnienia. Projekt przewiduje bowiem, że tylko postawienie w stan likwidacji będzie skutkować utratą zwolnienia.