Zapłata odszkodowania nie przynosi żadnego przychodu, nie można więc go rozliczyć w kosztach podatkowych. Tak twierdzi Izba Skarbowa w Bydgoszczy (numer interpretacji ITPB1/415-302/14/MP).

O interpretację wystąpiła firma, która zwolniła dwóch pracowników. Wnieśli oni do sądu pozew o uznanie wypowiedzenia umowy o pracę za bezskuteczne. Firma zawarła z nimi ugodę sądową. Zobowiązała się do zapłaty odszkodowań (po 4 tys. zł na osobę), a byli pracownicy zrezygnowali ze swoich roszczeń.

Czy odszkodowania można zaliczyć do kosztów podatkowych? Przedsiębiorca twierdzi, że tak, ponieważ wynikają one z nawiązanego stosunku pracy. Mają zatem pośredni związek z uzyskiwanymi przychodami. Przepisy zezwalają natomiast na zaliczenie w koszty także takich wydatków, które nie skutkują bezpośrednio osiągnięciem przychodów, ale zostały poczynione w celu zapewnienia prawidłowego funkcjonowania firmy. Takimi wydatkami są właśnie pracownicze odszkodowania. Nie zostały one też wymienione w negatywnym katalogu kosztów (art. 23 ustawy o PIT).

Fiskus nie zgodził się z tym stanowiskiem. Uznał, że celem zapłaty odszkodowania nie jest ani uzyskanie przychodu, ani zachowanie lub zabezpieczenie źródła przychodów, ale zwolnienie firmy z zobowiązania. To nie zaległe wynagrodzenie, ale swoista dolegliwość za niezgodne z prawem działanie pracodawcy. Jego skutkami nie można obciążać – poprzez obniżenie podstawy opodatkowania – budżetu państwa.

Izba Skarbowa podkreśliła, że faktycznie przepisy ustawy o PIT nie przewidują bezpośredniego wyłączenia odszkodowania na rzecz zwolnionego pracownika za niezgodne z prawem rozwiązanie umowy z kosztów. Nie oznacza to jednak automatycznie, że można je odliczyć. Wydatek musi się bowiem przyczyniać do osiągnięcia przychodu. A odszkodowanie, choć wynika z wcześniej łączących firmę z pracownikami stosunków pracy, nie przynosi żadnego przychodu. Nie może zatem być zaliczone do kosztów podatkowych.

Warto jednak dodać, że fiskus przegrywa w podobnych sprawach w sądach. Przykładowo w sprawie rozpatrywanej przez Naczelny Sąd Administracyjny (sygn. II FSK 882/10) spór dotyczył odszkodowania wypłaconego pracownikowi zwolnionemu z powodu likwidacji stanowiska. Wystąpił on z roszczeniem, powołując się na aneks do umowy. Spółka zapytała, czy może zaliczyć rekompensatę do kosztów. Skarbówka się nie zgodziła, ale zarówno Wojewódzki Sąd Administracyjny w Olsztynie, jak i NSA przyznały rację firmie.

Tak samo było w sprawie, która doszła do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego we Wrocławiu (sygn. I SA/Wr 538/10).