Miniony kwartał był czasem żniw dla dilerów samochodowych. Okres, w którym można było odliczyć całą kwotę VAT naliczonego od zakupu samochodów z homologacją ciężarówki, zaowocował większymi zakupami dwuśladów.

Przedsiębiorcy, którzy wykorzystali obowiązujące przez pierwsze trzy miesiące tego roku przepisy i udało im się kupić oraz odebrać w tym czasie samochód, mogą odliczyć 100 proc. VAT z faktury zakupowej. Pozostali nieodliczoną kwotę rozliczają w czasie.

Podatek, o którego wysokość nie można pomniejszyć VAT należnego fiskusowi, zwiększa wartość początkową środka trwałego.

Wartość środków transportu, jeśli jest wyższa niż 3500 zł, o przewidywanym okresie używania dłuższym niż rok, wykorzystywanych na potrzeby związane z działalnością gospodarczą, może być rozliczana w kosztach przez odpisy amortyzacyjne. Przychód przedsiębiorcy nie jest więc pomniejszany o wysokość poszczególnych, rozłożonych w czasie płatności, tylko jego wartość zaliczana jest w czasie przez amortyzację. Podstawową stawką amortyzacji środków transportu jest ?20 proc.

Przykład

Przedsiębiorca kupił na raty ?i przyjął do używania auto w lutym 2014 r. Cena nabycia, łącznie ?z wydatkami towarzyszącymi zawarciu transakcji, to 75 tys. zł.

75 tys. x 20 proc. = 15 tys. rocznie

15 tys. / 12 miesięcy = 1250 zł – wysokość miesięcznego odpisu

Amortyzację rozpoczyna się, począwszy od pierwszego miesiąca następującego po miesiącu, w którym auto wprowadzono do ewidencji środków trwałych.

Przywileje nie dla wszystkich

Wyjątek od zasady rozliczania kosztu w czasie został przewidziany w art. 22k ust. 7 ustawy o PIT, zgodnie z którym mali podatnicy i nowi przedsiębiorcy mogą jednorazowo amortyzować niektóre środki trwałe, w tym samochody inne niż osobowe, do wysokości równowartości 50 tys. euro łącznej wartości tych odpisów w roku podatkowym. Limit ?w 2014 r. wynosi 211 tys. zł.

Przywilej jednorazowej amortyzacji przysługuje podatnikom, którzy rozpoczęli prowadzenie działalności gospodarczej w trakcie roku, ?a w okresie pełnych dwóch lat przed tym rokiem nie prowadzili działalności indywidualnie, jako wspólnicy spółek osobowych, z wyjątkiem spółki komandytowo-akcyjnej. W tym okresie również prowadzenie działalności w opisanym okresie przez małżonka, jeśli pomiędzy tym małżonkiem i nowym przedsiębiorcą istniała wspólność majątkowa, oznacza niemożność dokonywania jednorazowej amortyzacji.

Małym podatnikiem jest ?z kolei przedsiębiorca, u którego wartość przychodu ze sprzedaży wraz z VAT należnym nie przekroczyła w poprzednim roku równowartości kwoty 1 200 000 euro. W 2014 r. limit ten wynosi po przeliczeniu 5 068 000 zł.

Podobne zasady dla małych podatników i nowych spółek przewiduje też ustawa o CIT ?w art. 16k ust. 7.

Z kratką w kosztach jednorazowo

Jednorazowa amortyzacja dotyczy wyłącznie samochodów innych niż osobowe.

Zawarta w ustawie o PIT ?i w ustawie o CIT definicja samochodu osobowego zmieniła się 1 kwietnia >patrz ramka. Od stycznia do końca marca 2014 r. ustawy o podatkach dochodowych nie uznawały za samochody osobowe tzw. samochodów z kratką, czyli z homologacją ciężarówki i ładownością powyżej 500 kg, jeśli auto posiada co najmniej trzy miejsca siedzące.

Kupione w tym czasie samochody, zarejestrowane jako ciężarówki, nie są samochodami osobowymi również w rozumieniu ustaw o PIT i o CIT, a co za tym idzie, przedsiębiorców, którzy kupili takie pojazdy, nie dotyczą ograniczenia w rozliczaniu kosztów.

Co bardzo ważne, do samochodów osobowych nabytych przez podatnika do końca marca stosuje się starsze przepisy. Oznacza to, że auto uznawane w pierwszym kwartale bieżącego roku za ciężarowe można po spełnieniu pozostałych warunków zamortyzować jednorazowo, pomimo tego, że od 1 kwietnia pojazd jest już samochodem osobowym w rozumieniu ustaw o podatkach dochodowych.

Do takich samochodów nie stosuje się też innych, wynikających z ustaw podatkowych ograniczeń dotyczących aut osobowych.

Decyduje wartość ?20 tys. euro

Ograniczenia te to przede wszystkim zakaz rozliczania ?w kosztach podatkowych części wartości droższych samochodów. Nie uważa się za takie koszty odpisów z tytułu zużycia samochodu osobowego w części ustalonej od jego wartości przewyższającej równowartość 20 000 euro. Kwotę tę przelicza się na złote według kursu średniego euro NBP z dnia przekazania auta do używania.

Przykład

Przedsiębiorca kupił samochód ?o wartości 25 tys. euro, obliczonej według kursu średniego NBP ?z dnia przekazania do używania. Nie był to samochód z kratką ?ani żaden z pozostałych typów uznawanych w dniu zakupu za samochody inne niż osobowe.

Kosztem uzyskania przychodu, rozliczanym poprzez odpisy amortyzacyjne, będzie jedynie ?80 proc. (limit 20 tys. euro / 25 tys. euro) wartości początkowej auta.

Podobna zasada dotyczy wydatków związanych z ubezpieczeniem pojazdu. Nie uważa się za koszty uzyskania przychodu składek na ubezpieczenie samochodu osobowego w wysokości przekraczającej ich część ustaloną w takiej proporcji, w jakiej pozostaje równowartość ?20 000 euro, w wartości samochodu przyjętej dla celów ubezpieczenia. Przeliczenia na złote dokonuje się według kursu sprzedaży walut obcych ogłaszanego przez NBP z dnia zawarcia umowy ubezpieczenia.

Płatność w terminie, ale trzeba korygować

Sen z powiek przedsiębiorcom, i nie bez powodu, spędza obowiązek korekty kosztów wprowadzony przepisami mającymi przeciwdziałać tzw. zatorom płatniczym. Ustawy ?o podatkach dochodowych nakazują wyłączenie z kosztów kwoty nieuregulowanej ?w terminie 30 dni od daty upływu płatności. Jeśli termin płatności jest dłuższy niż ?60 dni, to zmniejszenia kosztów dokonuje się z upływem 90 dni od daty zaliczenia tej kwoty do kosztów uzyskania przychodów, jeżeli nie została ona uregulowana w tym terminie.

Przepisy nie przewidują wyłączeń odnośnie do zakupów na raty, co sprawia, że część odpisów amortyzacyjnych zdaniem organów podatkowych powinna być wyłączana z kosztów jeszcze przed upływem płatności raty.

Przykładowo Izba Skarbowa w Łodzi w interpretacji z 11 marca 2014 r. (IPTPB3/423-509/13-2/KJ) uznała, że nawet w przypadku terminowych płatności może dojść do obowiązku wyłączania z kosztów odpisów amortyzacyjnych. Organ podatkowy uznał, że terminy płatności każdej raty należy liczyć od tego samego dnia, tj. od dnia wystawienia faktury (rachunku) lub innego dokumentu potwierdzającego nabycie środka trwałego. Podkreślił, że termin płatności należy liczyć dla każdej raty oddzielnie, a zatem ?w sytuacji, gdy łączny termin płatności rat jest dłuższy niż ?60 dni, do części rat, których termin płatności (liczony od dnia wystawienia faktury lub rachunku) nie przekracza ?60 dni, znajdzie zastosowanie przepis nakazujący korektę po 30 dniach. Z kolei do rat, których termin płatności jest dłuższy niż 60 dni – przepis nakazujący korektę po ?90 dniach.

Jeżeli do dnia upływu 30 dni od terminu płatności i 90 dni od dnia zaliczenia odpisu amortyzacyjnego do kosztów zaliczona do kosztów uzyskania przychodów część odpisów amortyzacyjnych znajduje pokrycie w dokonanych płatnościach, to nie powinno mieć miejsca zmniejszenie kosztów. Natomiast jeżeli spółka zaliczy do kosztów uzyskania przychodów odpis amortyzacyjny, który nie ma pokrycia (częściowo czy ?w całości) w zapłaconej racie ?i nie ureguluje tej płatności ?w terminach wskazanych powyżej, to zobowiązana jest do zmniejszenia kosztów uzyskania przychodów o stosowną część dokonanego odpisu ?– wyjaśnił organ.

Niestety oznacza to, że jeśli podatnik dokonuje amortyzacji szybciej, niż spłaca poszczególnych raty wynikające z harmonogramu, to będzie zmuszony do korekty kosztów.

Które pojazdy są po 1 kwietnia samochodami osobowymi

Od 1 kwietnia samochodem osobowym jest pojazd samochodowy w rozumieniu przepisów o ruchu drogowym o dopuszczalnej masie całkowitej nieprzekraczającej 3,5 tony, konstrukcyjnie przeznaczony do przewozu nie więcej niż dziewięciu osób łącznie z kierowcą, ?z wyjątkiem:

a) pojazdu samochodowego mającego jeden rząd siedzeń, który oddzielony jest od części przeznaczonej do przewozu ładunków ścianą lub trwałą przegrodą:

– klasyfikowanego na podstawie przepisów o ruchu drogowym ?do podrodzaju: wielozadaniowy, van lub

– z otwartą częścią przeznaczoną do przewozu ładunków,

b) pojazdu samochodowego, który posiada kabinę kierowcy ?z jednym rzędem siedzeń i nadwozie przeznaczone do przewozu ładunków jako konstrukcyjnie oddzielne elementy pojazdu,

c) pojazdu specjalnego, jeżeli z dokumentów wydanych zgodnie ?z przepisami o ruchu drogowym wynika, że dany pojazd jest pojazdem specjalnym, i jeżeli spełnione są również warunki zawarte w odrębnych przepisach, określone dla następujących przeznaczeń:

– agregat elektryczny/spawalniczy,

– do prac wiertniczych,

– koparka, koparko-spycharka,

– ładowarka,

– podnośnik do prac konserwacyjno-montażowych,

– żuraw samochodowy,

d) pojazdu samochodowego określonego w przepisach wydanych na podstawie art. 86a ust. 16 ustawy o podatku od towarów i usług.

Minister finansów wydał rozporządzenie, zgodnie z którym ?za pojazdy używane wyłącznie w działalności gospodarczej (na potrzeby VAT), i co za tym idzie inne niż osobowe na potrzeby PIT ?i CIT, uznaje się też pojazdy specjalne o przeznaczeniu:

1) pogrzebowy,

2) bankowóz – wyłącznie typu A i B,

– jeżeli mają jeden rząd siedzeń albo ich dopuszczalna masa całkowita jest większa niż trzy tony.