Tak orzekł Naczelny Sąd Administracyjny ?w Warszawie w wyroku z 18 lutego 2014 r. ?(II FSK 483/12).

Spółka mająca zamiar podpisać umowę leasingu wystąpiła do organu podatkowego z wnioskiem o interpretację w zakresie sposobu rozliczenia w CIT opłat wstępnych wynikających z tej umowy. Raty leasingowe co do zasady można zaliczać do kosztów podatkowych w chwili poniesienia wydatku. Oprócz rat okresowych, leasingobiorca zobowiązany jest jednak uregulować także opłaty wstępne, płatne w chwili zawarcia umowy czy podpisania protokołu zdawczo-odbiorczego. Spółka we wniosku zadała zatem pytanie, czy opłaty wstępne można zaliczyć do kosztów uzyskania przychodów jednorazowo, w momencie zaksięgowania faktury. Spółka zaznaczyła, że uiszczenie opłat wstępnych jest warunkiem rozpoczęcia realizacji umowy leasingu. Należy wiązać je nie tyle z całą umową rozumianą ?w wymiarze czasowym, co z momentem jej zawarcia. To wówczas powstaje jednorazowy koszt. Spółka przytoczyła art. 15 ust. 4d ustawy o CIT, który zakłada kasową potrącalność pośrednich kosztów podatkowych, chyba że dotyczą one okresu przekraczającego rok podatkowy. Spółka wskazała, że ?w tej sprawie mamy do czynienia z wydatkami, które nie są bezpośrednio związane z jej przychodami oraz mogą być przypisane do okresu krótszego niż rok.

Organ stanął na stanowisku, że jeżeli uiszczenie określonej kwoty wynikającej ?z umowy leasingu jest warunkiem skuteczności tej umowy, to – z uwagi na tę właśnie rolę – należy uznać ją za koszt dotyczący całej umowy i ściśle określonego czasu jej trwania, z reguły przekraczającego rok podatkowy. Wobec tego, w myśl art. 15 ust. 4d ustawy o CIT, wydatki takie należy rozliczać proporcjonalnie do czasu trwania umowy.

Spółka, nie zgadzając się ze stanowiskiem organu, wniosła na interpretację skargę do WSA, który wyrokiem z 5 października 2011 r. (I SA/Gl 576/11) uznał ją za zasadną. Organ wniósł na wskazany wyrok skargę kasacyjną do NSA.

Wydając wyrok w niniejszej sprawie, NSA kierował się głównie dotychczasowym jednolitym orzecznictwem sądów w tej materii. Zdaniem NSA, opłaty wstępne ?w umowach leasingu mogą być rozliczane jako koszty w całości, w momencie ich poniesienia, ponieważ brak jest jakiegokolwiek związku pomiędzy uiszczeniem opłaty wstępnej a późniejszą realizacją umowy.

— David Czerkawski, współpracownik Zespołu Zarządzania ?Wiedzą Podatkową firmy Deloitte

Łukasz ?Strzelec, doradca podatkowy, ?starszy menedżer ?w Deloitte Doradztwo Podatkowe sp. z o.o. ?(biuro w Warszawie)

Odpowiednie rozliczenie dla celów podatkowych opłat wstępnych związanych ?z zawarciem umowy leasingu operacyjnego nie jest nowym zagadnieniem. Kwestia ta była już wielokrotnie analizowana zarówno przez organy skarbowe, jak i przez sądy administracyjne. Apogeum sporów rozstrzyganych przez sądy administracyjne pierwszej instancji przypada ?na lata 2008–2009, kiedy to zapadło kilka przeciwstawnych sobie wyroków.

Według linii popieranej historycznie przez organy podatkowe opłata wstępna powinna zostać powiązana z okresem trwania umowy leasingu i w związku z tym rozliczana w czasie. Pogląd taki został również zaprezentowany ?w wybranych wyrokach, np. w wyroku WSA ?w Warszawie z 10 grudnia 2008 r. (II SA/Wa 1080/08) czy też w wyroku WSA w Lublinie ?z 25 lutego 2009 r. (I SA/Lu 675/08).

Zgodnie z odmiennym stanowiskiem opłata wstępna ma charakter opłaty samoistnej, bezzwrotnej, nieprzypisanej do poszczególnych rat leasingowych i w związku z tym powinna być zaliczana do kosztów podatkowych jednorazowo w momencie jej poniesienia. Stanowisko takie zostało poparte w licznych wyrokach sądowych, z których dla przykładu można wymienić wyrok WSA w Warszawie ?z 20 lutego 2009 r. (III SA/Wa 1519/08) ?czy też wyrok WSA w Krakowie z 23 września 2009 r. (I SA/Kr 1076/09).

Rozbieżności w orzecznictwie zostały zauważone przez NSA, który poczynając od roku 2010 wydał kilka znaczących orzeczeń dotyczących omawianej tematyki. Warto wymienić chociażby wyroki: z 19 marca ?2010 r. (II FSK 1731/08), z 23 marca 2010 r. (II FSK 1733/08), z 18 listopada 2011 r. ?(II FSK 864/10), z 19 stycznia 2011 r. ?(II FSK 1546/09) czy z 17 maja 2011 r. ?(II FSK 59/10). Przedmiotowe wyroki NSA prezentują jednolite stanowisko i w związku ?z tym możemy mówić o ukształtowaniu się silnej linii orzeczniczej, zgodnie z którą opłata wstępna zasadniczo powinna podlegać zaliczeniu do kosztów jednorazowo, w dniu jej poniesienia.

Dodatkowo warto wskazać, że również Ministerstwo Finansów już jakiś czas temu zauważyło ukształtowanie się jednolitej linii orzeczniczej. W piśmie Departamentu Podatków Dochodowych (D6/033/87/ORK/11/PK-1299, opublikowanym ?w Biuletynie Skarbowym nr 1 z 2012 r.) ministerstwo wskazało na zasadność jednorazowego ujmowania opłaty wstępnej ?w kosztach. W szczególności w piśmie tym powtórzono argumenty sądów, że opłaty wstępnej nie można powiązać bezpośrednio ?z określonymi przychodami, ani też uznać, ?że dotyczy ona całego, przekraczającego rok podatkowy okresu, na jaki umowa leasingu została zawarta.

Co również ważne, w komentowanej sprawie nie było mowy o jednorazowej płatności z tytułu świadczenia usługi leasingu, uiszczonej z góry za cały okres trwania leasingu, tylko o opłacie, bez której uiszczenia w ogóle nie doszłoby do zawarcia umowy.

W konsekwencji, podejście zaprezentowane przez organ podatkowy w komentowanej sprawie musi budzić duże zaniepokojenie ?i niezrozumienie. Na szczęście NSA ponownie powtórzył ustalone wcześniej stanowisko ?i można mieć nadzieję, że prędzej czy później wszystkie organy skarbowe zaczną je uwzględniać.