Cash pooling nie jest formą pożyczki

Tak orzekł Wojewódzki Sąd Administracyjny we Wrocławiu w wyrokach ?z 11 lutego 2014 r. (I SA/Wr 1945/13, I SA/Wr1946/13).

Spółka zamierza zawrzeć z bankiem umowę cash poolingu. Stronami umowy będą podmioty wchodzące w skład jednej grupy kapitałowej. Cash pooling jest usługą bankową umożliwiającą bardziej efektywne zarządzanie środkami pieniężnymi i kredytami w ramach grupy kapitałowej. W związku z tym zadano pytanie: czy odsetki wypłacane w ramach systemu będą podlegały przepisom art. 16 ust. 1 pkt 60 i 61 ustawy o CIT?

Zdaniem spółki stosunków pomiędzy uczestnikami systemu nie należy kwalifikować jako umowy pożyczki, o której mowa w art. 16 ?ust. 7b ustawy o CIT i tym samym odsetki wypłacane przez spółkę nie powinny podlegać restrykcjom wynikającym z przepisów o tzw. niedostatecznej kapitalizacji (art. 16 ust. 1 pkt 60 i pkt 61 ww. ustawy). Organ podatkowy uznał stanowisko spółki za nieprawidłowe. Spółka złożyła więc skargi na interpretacje wydane przez organ, powołując się na naruszenie art. 16 ust. 1 pkt 60 i pkt 61 oraz art. 16 ust. 7b ustawy o CIT.

Sąd uznał skargi za zasadne ?i uchylił obie interpretacje indywidualne. W ustnym uzasadnieniu wyroków wskazano, że umowa cash poolingu nie powinna być kwalifikowana jako umowa pożyczki. Strony, zawierając umowę, nie zobowiązały się do przeniesienia na innego uczestnika własności określonej ilości pieniędzy. Realizacja umowy cash poolingu polega na rozliczaniu sald na rachunkach uczestników. ?W uzasadnieniu podkreślono, że przeprowadzane w ramach systemu transfery środków, oparte zarówno na solidarnej odpowiedzialności dłużników, jak i na konwersji długów, nie mogą zostać uznane za rozliczenia wynikające z umowy pożyczki.

—Marta Barczuk, współpracowniczka ?Zespołu Zarządzania ?Wiedzą Podatkową firmy Deloitte

Grzegorz ?Korach, konsultant w Deloitte Doradztwo Podatkowe ?sp. z o.o. ?(biuro we Wrocławiu)

Cash pooling jest narzędziem umożliwiającym krótkotrwałe wykorzystywanie środków finansowych uczestnika systemu, którego rachunek wykazuje saldo dodatnie przez podmiot, którego rachunek wykazuje saldo ujemne. Realizacja umowy cash poolingu może prowadzić do konsekwencji na gruncie ustawy ?o CIT, w szczególności w odniesieniu ?do opodatkowania u źródła, jak również w zakresie tzw. niedostatecznej kapitalizacji oraz w obszarze cen transferowych. Kwestią sporną, która znalazła finał przed WSA, była dopuszczalność stosowania regulacji ograniczających możliwość ujęcia ?w kosztach podatkowych odsetek ?od pożyczek udzielanych przez podmioty powiązane do odsetek wypłacanych przez uczestników systemu. Organ podatkowy uznał, ?że cash pooling jest formą pożyczki ?w rozumieniu art. 16 ust. 7b ustawy ?o CIT, a więc przepisy o niedostatecznej kapitalizacji mogą znaleźć do niego zastosowanie. ?W tym kontekście należy podkreślić, ?że jeszcze przed rokiem organy podatkowe w wydawanych interpretacjach jednolicie przyjmowały, że przepisy regulujące tzw. niedostateczną kapitalizację nie znajdują zastosowania do odsetek wypłacanych w ramach systemu cash poolingu. Ten pozytywny trend uległ odwróceniu.

Sąd jednak słusznie przyjął, że umowa cash poolingu nie spełnia przesłanek niezbędnych do uznania jej za umowę pożyczki w rozumieniu art. 16 ust. 7b ustawy o CIT. Należy zaznaczyć, że strony umowy nie zobowiązują się do przeniesienia na własność innego uczestnika systemu określonej kwoty pieniężnej. Strony zgłaszają jedynie gotowość do pokrycia sald ujemnych wykazywanych na rachunkach innych uczestników (na podstawie solidarnej odpowiedzialności dłużników lub konwersji długu), przy czym zarówno wysokość kwot ewentualnych przepływów pieniężnych, jak ?i tożsamość podmiotów korzystających z finansowania nie jest umownie określona. Zatem nie dochodzi do udzielenia pożyczki i jej spłaty między uczestnikami. Rzeczywistym kredytodawcą jest bank, wobec którego spłaty długu (tj. pokrycia salda ujemnego na rachunku) dokonuje uczestnik dysponujący środkami finansowymi. Na marginesie warto podkreślić, że również w nauce prawa cywilnego podnosi się, iż umowy cash poolingu nie należy traktować jako formy umowy pożyczki (definicja pożyczki na gruncie kodeksu cywilnego jest bardzo zbliżona do definicji sformułowanej w ustawie o CIT).

Komentowany wyrok WSA jest jednym z pierwszym rozstrzygnięć w zakresie cash poolingu wydanych po zmianie linii interpretacyjnej organów podatkowych. Pozostaje zatem mieć nadzieję, ?że stanowisko to zostanie utrwalone ?w orzecznictwie i wpłynie korzystnie ?na podejście władz skarbowych. Należy zwrócić uwagę, że sąd orzekł podobnie także w dwóch innych wyrokach wydanych również 11 lutego 2014 r. ?(I SA/Wr 2007/13 oraz I SA/Wr 2008/13).