PIT-4R to „Deklaracja roczna o pobranych zaliczkach na podatek dochodowy". Nazwa sugeruje, że w deklaracji tej wykazuje się tylko te zaliczki, które zostały w 2013 r. rzeczywiście pobrane przez płatników.

Nie tylko pobrane, ale także należne

Tymczasem w PIT-4R za 2013 r. należy także umieścić informacje o zaliczkach, które płatnik miał w 2013 r. pobrać, ale ostatecznie tego nie zrobił. Przykładem tego poglądu jest interpretacja Izby Skarbowej ?w Katowicach z 26 lipca 2013 r. (IBPBII/1/415-412/13/BD). Organ podatkowy uznał w niej, że PIT-4R jest deklaracją, ?w której „winny być wykazane należne zaliczki, a zatem takie, które powinny być pobrane zgodnie z obowiązującymi przepisami."

Obowiązek umieszczania ?w PIT-4R należnych, ale niepobranych zaliczek nie wynika ?z nazwy deklaracji. Jednak już w treści samej deklaracji ?PIT-4R zawarty jest wymóg wykazania należnych zaliczek na podatek dochodowy za poszczególne miesiące roku podatkowego. Inaczej jest kwalifikowany formularz PIT-11. Jego pełna nazwa to „Informacja ?o dochodach oraz o pobranych zaliczkach na podatek dochodowy". W przypadku PIT-11 wykazywane są tylko te zaliczki, które faktycznie zostały pobrane przez płatnika w 2013 r.

„Zerowa" niepotrzebna

PIT-4R to deklaracja roczna o pobranych zaliczkach na podatek dochodowy. Jeżeli ?w 2013 r. przedsiębiorca nie pobierał zaliczek, to nie musi składać pustej deklaracji do urzędu skarbowego. Potwierdziła to 18 listopada 2011 r. Izba Skarbowa w Warszawie (IPPB2/ 415-731/11-4/AK). Organ podatkowy stwierdził, że w sytuacji, kiedy nie wystąpią zaliczki na podatek dochodowy od wypłacanych wynagrodzeń, na przedsiębiorcy nie będzie ciążył obowiązek złożenia do właściwego urzędu skarbowego deklaracji PIT-4R.

Skoro w PIT-4R należy ujawniać także należne zaliczki, powstaje ryzyko powstania sporu o karę grzywny. Załóżmy, że płatnik nie złożył PIT-4R, bo w 2013 r. nie pobrał żadnej zaliczki. W 2014 r. organ podatkowy przeprowadził kontrolę i uznał, że płatnik powinien był takie zaliczki pobrać. Błędem było więc niezłożenie PIT-4R. Artykuł 54 § 1 kodeksu karnego skarbowego stanowi, że podatnik, który uchylając się od opodatkowania, nie ujawnia właściwemu organowi przedmiotu lub podstawy opodatkowania lub nie składa deklaracji, przez co naraża podatek na uszczuplenie, podlega karze m.in. grzywny. Odpowiedzialność karną na płatnika nakładają art. 77-81 k.k.s. Czy można nałożyć grzywnę na płatnika za niezłożenie za 2013 r. PIT-4R? Jeżeli płatnik nie wiedział, że powinien był pobrać zaliczki, to trudno mu przypisać zamiar niezłożenia deklaracji. Przykładowo pracodawca w 2013 r. nie pobrał zaliczki od dochodu pracownika, bo uznał ten dochód za zwolniony z opodatkowania, kierując się publicznie dostępnymi interpretacjami indywidualnymi.

Wynagrodzenie płatnika

Płatnik ma prawo pobrać wynagrodzenie z tytułu terminowego wpłacania podatków na rzecz budżetu państwa. Wynagrodzenie to przysługuje mu na podstawie art. 28 ordynacji podatkowej (dalej: o.p.) i jest fakultatywne. Płatnicy oraz inkasenci podatków będących dochodem budżetu państwa mogą, ale nie muszą, skorzystać ?z tego uprawnienia. Kwota należnego wynagrodzenia jest potrącana z kwoty podatków wpłacanych do urzędu skarbowego. Naturalnym sposobem konsumowania tego wynagrodzenia jest potrącanie jego wartości co miesiąc przy kolejnych wpłatach zaliczek od np. dochodów pracowniczych. Jednak żaden przepis nie nakazuje płatnikowi potrącić należnego mu wynagrodzenia w tym samym miesiącu, w którym wpłacił uprzednio pobrany podatek. Przepisy nie określają terminu w jakim uprawnienie do wynagrodzenia płatnik może zrealizować. Płatnik może zatem potrącić wynagrodzenie w dowolnym miesiącu albo kwartale.

Przykład

Płatnik nie potrącał w okresie styczeń – listopad 2013 r. wynagrodzenia z tytułu terminowego wpłacania podatków pobranych na rzecz budżetu państwa. Zrobił to jednorazowo ?w grudniu 2013 r., potrącając wynagrodzenie za cały 2013 r. Pobraną kwotę wykaże ?jednym wpisem w PIT-4R ?bez rozbijania jej na poszczególne miesiące 2013 r.

Możliwa jest też sytuacja, że płatnik w 2013 r. pobrał wynagrodzenie z lat minionych.

Przykład

Płatnik nie potrącał w latach ?2011 – 2012 wynagrodzenia ?z tytułu terminowego wpłacania podatków pobranych na rzecz budżetu państwa. Zrobił to ?w jednorazowo w listopadzie 2013 r., potrącając wynagrodzenie za cały okres 2011 – 2013 r. Pobraną kwotę wykaże ?jednym wpisem w PIT-4R ?za 2013 r.

Przedawnienie uprawnień

Płatnik może w PIT-4R wykazać pobrane w 2013 r. wynagrodzenie z lat ubiegłych. Artykuł 70 § 1 o.p. stanowi, że zobowiązanie podatkowe przedawnia się z upływem ?5 lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym upłynął termin płatności podatku. Wynagrodzenie płatnika można potrącić za lata minione do momentu przedawnienia.

Przykład

Płatnik nie pobrał wynagrodzenia od zaliczki za zobowiązanie podatkowe za grudzień ?2006 r. Termin płatności ?zaliczki przypadał na styczeń 2007 r. Termin 5 lat od końca ?roku kalendarzowego, ?w którym upłynął termin ?płatności podatku (od ?końca 2007 r.) upłynął ?więc z końcem 2012 r. Płatnik ?nie ma prawa pobrać swojego wynagrodzenia ?w 2013 r.

Przykładem stanowiska organów podatkowych w tej sprawie jest interpretacja ?z 14 września 2012 r. Izby Skarbowej w Katowicach (IBPBII/1/ 415-597/12/BJ). Czytamy ?w niej, że „nie ma jakichkolwiek przeciwwskazań prawnych do potrącania wynagrodzeń raz na kwartał, czy też raz do roku bądź za kilka lat. Należy zatem przyjąć, iż uprawnienie to przysługuje przez cały okres istnienia zobowiązania, a więc do upływu terminu jego przedawnienia".