W wyjątkowych przypadkach kwota podatku od towarów ?i usług może być kosztem uzyskania przychodu (art. 16 ust. 1 pkt 46 lit. a ustawy o CIT i odpowiednio art. 23 ust. 1 pkt 43 lit. a ustawy o PIT).

Zdarza się, że w ramach prowadzonej działalności spółka ponosi wydatki na organizację imprez z kontrahentami, a więc także na usługi noclegowe i gastronomiczne. Spółka nie odlicza kwot podatku naliczonego przy ich zakupie z uwagi na brak takiego prawa wynikający z art. 88 ust. 1 pkt 4 ustawy o VAT. Powstaje wtedy pytanie, czy w takiej sytuacji kwota VAT z faktur dokumentujących te wydatki może być dla spółki kosztem uzyskania przychodu.

Wydatki ?na reprezentację

Zasadniczo podatek od towarów i usług, jako podatek neutralny dla przedsiębiorcy, nie jest kosztem uzyskania przychodu. Od tej zasady istnieją jednak pewne wyjątki.

Zgodnie z art. 16 ust. 1 pkt 46 lit. a ustawy o CIT kosztem uzyskania przychodów jest podatek naliczony, jeżeli podatnik zwolniony jest od podatku od towarów i usług lub nabył towary i usługi w celu wytworzenia albo odsprzedaży towarów lub świadczenia usług zwolnionych od podatku od towarów i usług, w tej części, w której zgodnie z przepisami o podatku od towarów i usług podatnikowi nie przysługuje obniżenie kwoty lub zwrot różnicy podatku od towarów i usług – jeżeli naliczony podatek od towarów i usług nie powiększa wartości środka trwałego lub wartości niematerialnej i prawnej. Z brzmienia przepisów ustawy o CIT wynika, że wydatki na reprezentację nie są kosztem uzyskania przychodu, jednak naliczony VAT przy nabyciu takich usług jest kosztem podatkowym w tej części, w której zgodnie z przepisami ustawy o VAT nie podlega odliczeniu. Stanowisko to znajduje potwierdzenie w interpretacjach podatkowych (interpretacja z 20 marca 2009 r., DD6/8213-141/MZG/08/PK-383).

Przykładowo kosztem podatkowym będzie także kwota nieodliczonego VAT przy zakupie samochodu osobowego, bowiem zgodnie z przepisami można odliczyć tylko 60 proc. VAT, nie więcej niż 6 tys. zł.

Wykorzystanie ?nie ma znaczenia...

Należy podkreślić, że organy podatkowe wskazują, że jeżeli podatnik ma prawo do odliczenia VAT, ale z niego nie skorzysta, to w takiej sytuacji kwota VAT naliczonego nie może zostać zaliczona do kosztów uzyskania przychodów (Izba Skarbowa ?w Katowicach w interpretacji ?z 28 lutego 2008 r., IBPB3/423-354/07/PP/KAN-2605/07).

Natomiast podatnik, który na podstawie art. 113 ustawy o VAT został zwolniony ze względu na wartość sprzedaży opodatkowanej (wartość sprzedaży opodatkowanej nie przekroczyła łącznie w poprzednim roku podatkowym kwoty 150 000 zł), kwotę naliczonego VAT może zaliczyć do kosztów uzyskania przychodów. Potwierdza to m.in. Izba Skarbowa w Bydgoszczy w interpretacji z 19 kwietnia 2012 r. (ITPB3/423-78/12/AW).

...ale zwolnienie tak

Kosztem uzyskania przychodu jest także podatek naliczony przy zakupie tych towarów i usług, które są następnie wykorzystywane do wytworzenia albo odsprzedaży towarów lub do świadczenia usług zwolnionych z VAT (dotyczy to zwolnień przedmiotowych określonych w art. 43 i 82 ustawy o VAT).

Nieodpłatne przekazanie towarów

Pytania związane z zaliczaniem VAT do kosztów podatkowych pojawiają się także ?w przypadku podatku należnego.

Przykład

Spółka przekazała osobom zajmującym się dystrybucją jej produktów prezenty o wartości przekraczającej 100 zł. ?Zgodnie z przepisami ustawy ?o VAT musi z tego tytułu ?naliczać podatek od towarów ?i usług. Czy VAT należny od takich przekazań będzie kosztem uzyskania przychodu?

Zgodnie z art. 16 ust. 1 pkt 46 lit. b) ustawy o CIT podatek należny, ?w przypadku przekazania lub zużycia przez podatnika towarów lub świadczenia usług na potrzeby reprezentacji i reklamy, obliczony zgodnie z odrębnymi przepisami, może być zaliczony do kosztów podatnika. Organy potwierdzają, ?że kwota VAT od nieodpłatnie przekazanych towarów, obliczona zgodnie z odrębnymi przepisami, ?w przypadku gdy wyłącznym warunkiem ich przekazania jest uprzednie nabycie przez otrzymującego towarów lub usług od przekazującego w określonej ilości lub wartości, podlega zaliczeniu do kosztów uzyskania przychodów (tak przykładowo interpretacja Izby Skarbowej ?w Poznaniu z 6 stycznia 2009 r., ILPB3/423-667/08-2/MC).

Import i transakcje wewnątrzwspólnotowe

Ponadto podatek należny może zostać zaliczony do kosztów uzyskania przychodów ?w przypadku importu usług oraz wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów, jeżeli nie stanowi on podatku naliczonego w rozumieniu przepisów o VAT. Kosztem uzyskania przychodów nie jest jednak podatek należny ?w części przekraczającej kwotę podatku od nabycia tych towarów i usług, która mogłaby stanowić podatek naliczony w rozumieniu przepisów o VAT.

W zależności więc od tego, czy coś zostanie uznane za reprezentację czy reklamę, kwota należności netto może nie być uznana za koszty uzyskania przychodu, natomiast kwota VAT takim kosztem będzie.

Ponadto także kwota VAT nieuwzględniona w wartości początkowej środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych, podlegających amortyzacji zgodnie z art. 16a-16m ustawy ?o CIT lub dotycząca innych rzeczy lub praw, niebędących środkami trwałymi lub wartościami niematerialnymi i prawnymi podlegającymi tej amortyzacji, może zostać uznana za koszt w tej części, w jakiej dokonano korekty powodującej zmniejszenie podatku odliczonego zgodnie z ustawą o VAT. Jest to kwota podatku, która pierwotnie została odliczona od podatku należnego, ale w wyniku korekty dokonanej na podstawie art. 91 ustawy o VAT, nastąpiło zmniejszenie odliczenia.

Przykład

W 2012 r. podatnik zmodernizował maszynę produkcyjną zakupioną ?w 2011 r. Wydatki na ten cel wyniosły 20 000 zł netto wraz ?z kwotą 4600 zł VAT. Podatnik odliczył podatek w całości. ?W 2013 r. maszyna została sprzedana. Sprzedaż ta była zwolniona z VAT jako sprzedaż towaru używanego. Na podstawie art. 91 ustawy o VAT podatnik zobowiązany jest do dokonania korekty. Kwota podatku, która pierwotnie została odliczona ?od VAT należnego, ale w wyniku korekty dokonanej na podstawie ?art. 91 ustawy o VAT nastąpiło zmniejszenie odliczenia, może zostać uznana za koszt uzyskania przychodu.

Autorka jest konsultantem podatkowym w ECDDP ?Spółka Doradztwa Podatkowego