Tak wynika z interpretacji Izby Skarbowej w Poznaniu z 5 listopada 2013 r. (ILPB4/423-309/13-3/DS).
Sprawa dotyczyła podatnika, członka międzynarodowej grupy kapitałowej, który wraz z innymi powiązanymi spółkami przystąpił do grupowego systemu cash pooling poprzez podpisanie umów z podmiotem powiązanym pełniącym funkcję pool leadera (innym niż podatnik) oraz bankiem. Celem struktury było efektywne zarządzanie płynnością finansową jej uczestników, zwiększenie efektywności zarządzania środkami pieniężnymi oraz zmniejszenie kosztów finansowania zewnętrznego grupy. Sposób realizacji ww. umów polegał na bilansowaniu (zerowaniu) sald na rachunkach uczestników struktury. Na koniec każdego dnia salda kredytowe (nadwyżki) na ich rachunkach były transferowane na rachunki grupowe pool leadera, natomiast salda debetowe (niedobory) uzupełniane z udostępnianych przez niego środków. Uczestnicy obciążani byli odsetkami za korzystanie ze środków w ramach cash poola, natomiast w przypadku udostępniania swoich nadwyżek, otrzymywali odsetki. Wynagrodzenie pool leadera za pełnione funkcje uwzględnione było w oprocentowaniu środków przekazywanych na pokrycie niedoborów wykazywanych przez uczestników.
Podatnik zwrócił się do organu podatkowego z pytaniem, czy w świetle art. 9a ustawy o CIT ciąży na nim obowiązek sporządzania dokumentacji cen transferowych w związku z uczestnictwem we wspominanej strukturze cash pooling. Jego zdaniem taki obowiązek występuje w sytuacji, gdy jednocześnie zostają spełnione dwa warunki:
Argumentował, że z uwagi na to, że pojęcie „transakcja" nie zostało zdefiniowane w polskim ustawodawstwie, należałoby posłużyć się znaczeniem słownikowym tego terminu. Podatnik dalej uznał, że w ramach przedmiotowej struktury za zawierane przez niego transakcje należy uznać jedynie usługi świadczone przez pool leadera. W konsekwencji, nie będzie on zobowiązany do sporządzania dokumentacji w odniesieniu do relacji z pozostałymi uczestnikami struktury. Natomiast o tym, czy będzie spoczywał na nim obowiązek dokumentacyjny dotyczący relacji z pool leaderem, będzie decydować przekroczenie progów ustawowych wyrażonych w art. 9a ust. 2 ustawy o CIT.
Organ podatkowy nie zgodził się z tym stanowiskiem. Stwierdził, że celem umowy cash pooling jest udostępnianie środków pieniężnych pomiędzy podmiotami z grupy oraz osiąganie przez te podmioty korzyści w postaci odsetek. Jest to więc rodzaj pożyczek udzielanych pomiędzy podmiotami uczestniczącymi w systemie, które są transakcją w rozumieniu przepisów o cenach transferowych. Organ wskazał również, że art. 9a ustawy o CIT nie wyłącza obowiązku dokumentowania tego typu transakcji. Na podatniku będzie więc spoczywał obowiązek dokumentacyjny wynikający z art. 9a ustawy o CIT, jeżeli transakcje między uczestnikami systemu przekroczą kwoty progowe wymienione w ww. przepisie.
Maria Olczyk-Cyranowska, konsultantka w Dziale Prawnopodatkowym PwC
Argumentacja spółki opierała się na założeniu, że uczestnictwo w strukturze cash pooling nie jest transakcją w rozumieniu słownikowej definicji tego pojęcia, a zatem nie podlega obowiązkowi dokumentacyjnemu wynikającemu z art. 9a ustawy o CIT. Podejście to jest zgodne z podejściem prezentowanym dotychczas przez podatników we wnioskach o interpretację, dotyczących struktur cash pooling i było, jak dotąd, podzielane przez organy podatkowe. W analizowanym przypadku organ podatkowy porównał charakter umowy cash pooling do umowy pożyczki, której faktycznym celem jest udostępnianie środków finansowych oraz osiąganie korzyści w postaci odsetek. Zdaniem organu podatkowego udostępnianie środków finansowych w ramach takiej struktury spełnia definicję pożyczki i – podobnie jak usługi świadczone przez pool leadera – jest transakcją w rozumieniu art. 9a ustawy o CIT. Transakcjami podlegającymi obowiązkowi dokumentacyjnemu, w związku z uczestnictwem w strukturze cash pooling, są zatem, według organu podatkowego, zarówno usługi świadczone przez powiązanego pool leadera, jak i pożyczki udzielane lub zaciągane pomiędzy uczestnikami takiej struktury (przy założeniu, że zostanie przekroczona kwota progowa wymieniona w art. 9a ust. 2 dla świadczenia usług, tj. równowartość 30 000 euro).
O ile konieczność dokumentowania usług świadczonych przez pool leadera na rzecz uczestników nie powinna budzić wątpliwości, o tyle brak obowiązku sporządzania dokumentacji cen transferowych w związku z samym uczestnictwem w strukturze cash pooling był wielokrotnie potwierdzany w interpretacjach indywidualnych przez organy podatkowe (np. interpretacje Izby Skarbowej w Łodzi z 6 lipca 2012 r., IPTPB3/423-178/12-2/PM i z 18 marca 2013 r., IPTPB3/423-50/13-2/PM), przez co analizowana interpretacja stanowi wyłom od dotychczasowego stanowiska organów podatkowych.
Niezależnie od tego czy jest to początek nowej linii interpretacyjnej w odniesieniu do struktur cash pooling w grupach kapitałowych, stanowisko Izby Skarbowej w Poznaniu pokazuje, że organy podatkowe zaczynają postrzegać struktury cash pooling jako transakcje, które podlegają obowiązkowi dokumentacyjnemu wynikającemu z art. 9a ustawy o CIT.
