Przepisów ustawy o PIT nie stosuje się do działalności rolniczej z wyjątkiem przychodów osiąganych z działów specjalnych produkcji rolnej. Tym samym, osiągane przez osoby fizyczne przychody z działów specjalnych produkcji rolnej podlegają opodatkowaniu według reguł z ustawy o PIT, a co więcej – w świetle art. 10 ust. 1 pkt 4 tej ustawy – stanowią odrębne źródło przychodów. W efekcie dla omówienia zasad sporządzenia oraz złożenia deklaracji PIT-6/PIT-6L trzeba wskazać, jaką działalność ustawa o PIT uznaje za prowadzenie działów specjalnych produkcji rolnej oraz jakie są odrębności dotyczące zasad opodatkowania osiąganych z niej dochodów >patrz ramka.
Niewielki rozmiar
Trzeba jednak podkreślić, że nie każda działalność, której przedmiot mieści się w katalogu ustalonym w art. 2 ust. 3 ustawy o PIT, jest automatycznie uznawana za dział specjalny produkcji rolnej. Zgodnie z art. 2 ust. 3a tej ustawy za działy takie nie uważa się uprawy, hodowli i chowu zwierząt w rozmiarach nieprzekraczających wielkości określonych w załączniku nr 2 do ustawy o PIT. Tym samym, podatnicy prowadzący działalność produkcji rolnej w zakresie wskazanym w art. 2 ust. 3, podlegają opodatkowaniu z tytułu prowadzenia działów specjalnych produkcji rolnej, jeżeli rozmiar prowadzonej działalności przekracza wskazany w załączniku nr 2 do ustawy.
Przykład
Zenon Nowak prowadzi uprawę roślin ozdobnych (kwiaty) w przydomowym ogrzewanym tunelu foliowym o powierzchni 40 m2. Zgodnie z art. 2 ust. 3 i 3a ustawy o PIT, za działy specjalne produkcji rolnej uznaje się m.in. uprawy w ogrzewanych tunelach foliowych, jeżeli ich rozmiar przekracza wartość wskazaną w załączniku nr 2 do tej ustawy. Pozycja 3 tego załącznika wymienia jednak uprawę prowadzoną w takich tunelach powyżej 50m2. Tym samym uprawa prowadzona przez pana Zenona nie stanowi, zgodnie z art. 2 ust. 3a ustawy o PIT, działu specjalnego produkcji rolnej, gdyż nie przekracza ona wielkości ustalonej powołanym załącznikiem. W efekcie działalność prowadzoną przez pana Zenona należy identyfikować w świetle regulacji art. 2 ust. 2 ustawy o PIT, tj. jako działalność rolniczą, a zatem wyłączoną z zakresu opodatkowania podatkiem dochodowym, o ile okres przetrzymywania zakupionych roślin, w którym następuje ich biologiczny wzrost wynosi co najmniej miesiąc. Pogląd taki znajduje potwierdzenie w interpretacji z 30 sierpnia 2011 r. Izby Skarbowej w Łodzi (IPTPB1/415-136/11-2/MD).
Na podstawie ksiąg albo norm szacunkowych
W ustawie o PIT przyjęto dwa modele ustalania podstawy opodatkowania produkcji rolnej. Przewidziano odpowiednio opodatkowanie:
- na podstawie prowadzonych przez podatnika ksiąg albo
- na podstawie norm szacunkowych (uproszczone).
Kwalifikacja ta wynika z art. 24 ust. 4 ustawy o PIT, w świetle którego dochodem (stratą) z działów specjalnych produkcji rolnej jest różnica pomiędzy przychodem z tytułu prowadzenia tych działów a poniesionymi kosztami uzyskania, powiększona o wartość przyrostu stada zwierząt na koniec roku podatkowego w porównaniu ze stanem na początek roku i pomniejszona o wartość ubytków w tym stadzie w ciągu roku podatkowego. Dochód z działów specjalnych produkcji rolnej, jeżeli podatnik nie prowadzi ksiąg, o których mowa w art. 15 ustawy o PIT, ustala się przy zastosowaniu norm szacunkowych dochodu z określonej powierzchni upraw lub jednostki produkcji zwierzęcej, określonych w załączniku nr 2 do ustawy. Tym samym podstawa opodatkowania działów specjalnych produkcji rolnej uzależniona jest od przyjętej przez podatnika formy rozliczeń. Jeżeli zatem podatnik prowadzi księgi (księgi rachunkowe, księga przychodów rozchodów), w których wykazuje przychody z działów specjalnych produkcji rolnej, o czym zawiadomi właściwego naczelnika urzędu skarbowego, to dochód ten jest ustalany na ich podstawie według zasad właściwych dla jego opodatkowania. Natomiast w przypadku przyjęcia uproszczonej metody dochód ustalany jest na podstawie norm szacunkowych, z uwzględnieniem art. 24 ust. 4a-4e ustawy o PIT.
Liniowo czy według skali
Konsekwencją przyjęcia przez podatnika określonych zasad ustalania podstawy opodatkowania jest wybór metody opodatkowania. Warto bowiem zauważyć, że – podobnie jak podatnicy prowadzący działalność gospodarczą – również ci, którzy osiągają dochody z prowadzenia działów specjalnych produkcji rolnej, mogą opodatkowywać osiągane dochody na podstawie skali podatkowej (art. 27 ust. 1 ustawy o PIT) bądź płacić podatek liniowy w wysokości 19 proc. (art. 30c ustawy o PIT). Trzeba jednak pamiętać, że opodatkowanie według liniowej stawki możliwe jest wyłącznie przez podatników, którzy spełniają łącznie poniższe warunki:
- ustalają dochód na podstawie prowadzonych ksiąg (księgi rachunkowe lub księga przychodów rozchodów) oraz
- złożyli w formie pisemnej oświadczenie o wyborze tego sposobu opodatkowania.
Należy zawiadomić urząd
Zgodnie z art. 9a ust. 7 ustawy o PIT oświadczenie o opodatkowaniu przy zastosowaniu podatku liniowego składa się właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego w terminie do 30 listopada roku poprzedzającego rok podatkowy. Z kolei podatnicy rozpoczynający w roku podatkowym prowadzenie działów specjalnych produkcji rolnej dokonują wyboru liniowego podatku w terminie 7 dni, licząc od dnia rozpoczęcia w trakcie roku tej działalności. Raz złożone oświadczenie dotyczy również lat następnych, chyba że podatnik w terminie do 30 listopada roku poprzedzającego rok podatkowy zawiadomi w formie pisemnej właściwego naczelnika urzędu skarbowego o rezygnacji z tego sposobu opodatkowania (art. 9a ust. 8 ustawy o PIT).
Przykład
Prowadzący działy specjalne produkcji rolnej podatnik Adam Nowak zamierza od 2014 r. opodatkować dochody stawką liniową. Pan Adam opodatkuje te dochody na podstawie prowadzonych ksiąg. Stosownie do art. 9a ust. 7 ustawy o PIT oświadczenie takie, dotyczące danego roku podatkowego, podatnik powinien złożyć w terminie do 30 listopada roku poprzedzającego. Ponieważ 30 listopada w roku 2013 wypada w sobotę, to ostatnim dniem dla terminowego złożenia wymaganego oświadczenia jest 2 grudnia 2013 r. (poniedziałek), co wynika z art. 12 § 5 ordynacji podatkowej.
Na odpowiednim druku
W myśl art. 43 ust. 1 ustawy o PIT podatnicy, którzy osiągają dochody z działów specjalnych produkcji rolnej, są obowiązani składać w terminie do 30 listopada roku poprzedzającego rok podatkowy urzędowi skarbowemu deklarację według ustalonego wzoru o rodzajach i rozmiarach zamierzonej produkcji w roku następnym. Jest to formularz PIT-6/PIT-6L, czyli deklaracja do wymiaru zaliczek podatku dochodowego od dochodów z działów specjalnych produkcji rolnej. Muszą go sporządzić i złożyć we wskazanym terminie zarówno ci podatnicy, którzy opłacają podatek z tytułu dochodu osiąganego z prowadzenia działów specjalnych produkcji rolnej w formie uproszczonej, tj. według norm szacunkowych, jak i ci, którzy dochody opodatkowują na podstawie prowadzonych ksiąg. Podatnicy, którzy omawiane dochody ustalają na podstawie prowadzonych ksiąg, są dodatkowo obowiązani do złożenia w terminie do 30 listopada także deklaracji o wysokości przewidywanego dochodu w roku następnym. Oświadczenie to składa się poprzez wypełnienie części E tego formularza.
Który organ jest właściwy
Organem podatkowym właściwym do złożenia formularza PIT-6/PIT-6L jest naczelnik urzędu skarbowego właściwy z uwagi na miejsce zamieszkania podatnika. Na podstawie otrzymanej deklaracji wydaje on decyzję ustalającą wysokość zaliczek na podatek dochodowy od dochodów z tytułu prowadzenia działów specjalnych produkcji rolnej. W myśl art. 43 ust. 3 ustawy o PIT, na podatnikach prowadzących działy specjalne produkcji rolnej ciąży także obowiązek zawiadomienia właściwego urzędu skarbowego w terminie 7 dni o:
- zaistnieniu zmian w prowadzonej produkcji w stosunku do podanej w deklaracji,
- zaprzestaniu lub rozpoczęciu w ciągu roku eksploatacji obiektów umożliwiających całoroczny cykl produkcji,
- rozpoczęciu w ciągu roku podatkowego prowadzenia działów specjalnych produkcji rolnej.
Jak wypełnić
Wypełnienie deklaracji PIT-6/PIT-6L wymaga w pierwszej kolejności wpisania właściwego numeru identyfikacyjnego podatnika, a następnie dokonania wyboru rodzaju składanej deklaracji. Podatnicy opodatkowujący dochody w kolejnym roku podatkowym z zastosowaniem stawki liniowej (prowadzący księgi, którzy złożyli stosowne oświadczenie) skreślają nagłówek PIT 6, co jest jednoznaczne z sporządzeniem formularza PIT 6L. Z kolei ci, którzy rozliczać się będą na zasadach ogólnych (ustalający dochód według norm szacunkowych bądź prowadzący księgi, którzy nie dokonali wyboru podatku liniowego), skreślają nagłówek PIT 6L, co stanowi o złożeniu deklaracji PIT 6.
Kolejno podatnik powinien wpisać rok podatkowy, którego deklaracja dotyczy (deklaracja składana w tym roku dotyczy kolejnego roku podatkowego, tj. 2014 r.), a następnie wypełnić dane właściwego organu podatkowego oraz dokonać wyboru celu złożenia formularza.
W dalszej kolejności podatnik wpisuje swoje dane identyfikacyjne oraz adres zamieszkania (dział B), a także miejsca prowadzenia działów specjalnych produkcji rolnej (dział C). Wypełniając dział C należy pamiętać o konieczności podania wszystkich miejsc prowadzenia działów specjalnych produkcji rolnej. Znaczną trudność sprawia podatnikom właściwe wypełnienie części D omawianego formularza, tj. części dotyczącej obliczenia dochodu. Dział ten wymaga podania:
- rodzaju produkcji (kolumna A) – należy wpisać rodzaj produkcji na podstawie wykazu zamieszczonego w części H druku PIT6/PIT6L
- numeru działu (kolumna B) – również w tym miejscu podatnik powinien się posłużyć częścią H formularza i dokonać wyboru oraz wpisania dwucyfrowego numeru właściwego działu
- rozmiaru (kolumna C) – w kolumnie tej podatnik wpisuje rozmiar produkcji bez podania jednostek miar.
Przykład
Jan Kowalski prowadzi wyłącznie uprawę kwiatów w szklarniach ogrzewanych o powierzchni 200 m2. Poszczególne kolumny działu D formularza PIT6/PIT6L powinny zawierać:
kolumna A (poz. 50) – Uprawa roślin ozdobnych w szklarniach ogrzewanych
kolumna B (poz. 51) – 01
kolumna C (poz. 52) – 200
Dalej pozostają podatnikowi do wypełnienia już tylko działy E i F omawianego formularza. Dział E jest przeznaczony wyłącznie dla podatników ustalających dochód na podstawie prowadzonych ksiąg, bez względu na przyjęty sposób opodatkowania (skala podatkowa, podatek liniowy). Są oni –zgodnie z art. 43 ust. 2 ustawy o PIT – obowiązani złożyć wraz z omawianym formularzem deklarację o wysokości przewidywanego dochodu w roku następnym. Temu celowi służy właśnie dział E formularza. Odpowiednio w poz. 141 podatnik wpisuje rok, którego oświadczenie dotyczy (w deklaracji składanej w 2013 r. jest to rok 2014), natomiast w poz. 142 powinna zostać podana wartość deklarowanego dochodu. Oświadczenie to jest zarazem deklaracją podatnika o ustalaniu dochodu z działów specjalnych produkcji rolnej na podstawie prowadzonych ksiąg. Ostatni dział formularza (F) służy do złożenia podpisu przez podatnika bądź działającego w jego imieniu pełnomocnika.
PIT-6 wysyła się do urzędu właściwego ze względu na miejsce zamieszkania podatnika
Przesunięcie o dwa dni
Zgodnie z art. 43 ust. 1 ustawy o PIT podatnicy osiągający dochody z działów specjalnych produkcji rolnej są obowiązani do złożenia deklaracji o rodzajach i rozmiarach prowadzonej produkcji rolnej w roku następnym w terminie do 30 listopada roku poprzedzającego. W 2013 r. 30 listopada przypada jednak na sobotę. Dlatego w roku 2013 ostatecznym terminem złożenia deklaracji PIT-6/PIT6L będzie 2 grud nia, tj. poniedziałek następujący po dniach wolnych od pracy. Wynika to z art. 12 § 5 ordynacji podatkowej, w myśl którego, jeżeli ostatni dzień terminu przypada na sobotę lub dzień ustawowo wolny od pracy, za ostatni dzień terminu uważa się następny dzień po dniu lub dniach wolnych od pracy.
Odrębny termin złożenia omawianej deklaracji został z kolei ustalony w stosunku do podatników rozpoczynających w ciągu roku podatkowego prowadzenie działów specjalnych produkcji rolnej. Ci są bowiem obowiązani do złożenia takiej deklaracji w terminie 7 dni, licząc od dnia rozpoczęcia działalności (art. 43 ust. 3 pkt 3 ustawy o PIT).
Uwaga na grzywnę
Niezłożenie deklaracji w wymaganym terminie może skutkować nałożeniem na podatnika sankcji o charakterze karno skarbowym. Wynika to z art. 56 § 4 kodeksu karnego skarbowego, który stanowi, że karze grzywny za wykroczenie skarbowe podlega także ten podatnik, który pomimo ujawnienia przedmiotu opodatkowania lub podstawy opodatkowania nie składa w terminie organowi podatkowemu lub płatnikowi deklaracji lub oświadczenia. Kara taka może wynosić od jednej dziesiątej do dwudziestokrotnej wysokości minimalnego wynagrodzenia, które w roku 2013 wynosi 1600 zł.
Autor jest doradcą podatkowym
Działy specjalne produkcji rolnej
Zgodnie z art. 2 ust. 3 ustawy o PIT, za działy specjalne produkcji rolnej dla potrzeb opodatkowania podatkiem dochodowym uznaje się:
- uprawę w szklarniach i ogrzewanych tunelach foliowych,
- uprawę grzybów i ich grzybni,
- uprawę roślin „in vitro"
- fermową hodowlę i chów drobiu rzeźnego i nieśnego,
- wylęgarnię drobiu,
- hodowlę i chów zwierząt futerkowych i laboratoryjnych,
- hodowlę dżdżownic,
- hodowlę entomofagów,
- hodowle jedwabników,
- prowadzenie pasiek oraz chów innych zwierząt poza gospodarstwem rolnym.