Tak orzekł NSA w wyroku z 14 lutego 2013 r. (I FSK 571/12).
We wniosku o wydanie interpretacji spółka wskazała, że przedmiotem jej działalności jest sprzedaż samochodów oraz samochodowych części zamiennych i eksploatacyjnych. Niekiedy spółka udzielała pożyczek podmiotom powiązanym kapitałowo oraz stale z nią współpracującym, nieregularnie, w niewielkich sumach, odnosząc to do całości z jej aktywów. W takim stanie faktycznym spółka zwróciła się z pytaniem, czy udzielane przez nią pożyczki mogą być zakwalifikowane jako działalność sporadyczna w rozumieniu art. 90 ust. 6 ustawy o VAT.
Według spółki opisana działalność spełnia warunki zawarte w polskich przepisach, aby nie wliczać jej do obrotu liczonego dla celów ustalenia prawa do odliczenia podatku naliczonego. Tym bardziej wypełnia także wymogi, określone w Dyrektywie 112, do uznania jej za „pomocnicze transakcje finansowe".
Organ podatkowy uznał to stanowisko za błędne. W jego ocenie pożyczkowa działalność spółki miała charakter uzupełniający względem działalności podstawowej oraz planowany, co potwierdzało m.in. wpisanie takiego rodzaju działalności do Krajowego Rejestru Sądowego. W odpowiedzi na skargę spółki, sąd pierwszej instancji uchylił interpretację organu podatkowego. Organ wniósł skargę kasacyjną na rozstrzygnięcie WSA, ale skarga ta została oddalona przez NSA.
Zdaniem sądu, jeżeli wnioskodawca wskazał, że udzielane przez niego pożyczki mają charakter marginalny, a działalność ta angażuje aktywa spółki w niewielkim stopniu, to działalność taką można uznać za sporadyczną. Jednocześnie sąd wskazał, że polskie przepisy regulujące tą kwestię nie do końca odpowiadają prawu unijnemu.
—Mikołaj Paja współpracownik Zespołu Zarządzania Wiedzą Podatkową firmy Deloitte
Katarzyna Wróblewska doradca podatkowy, starszy konsultant w Deloitte Doradztwo Podatkowe sp. z o.o. (biuro w Warszawie)
Komentuje Katarzyna Wróblewska, doradca podatkowy, starszy konsultant w Deloitte Doradztwo Podatkowe sp. z o.o. (biuro w Warszawie)
Komentowany wyrok NSA rozstrzyga w kwestii istotnej dla podatników wykonujących zarówno czynności, w związku z którymi przysługuje im prawo do odliczenia VAT naliczonego, jak również czynności, w związku z którymi takie prawo nie przysługuje.
Jeśli podatnik nie ma możliwości wyodrębnienia kwot podatku naliczonego odnoszących się do jednych i drugich czynności, to może obniżyć kwotę podatku należnego o kwotę podatku naliczonego ustaloną proporcjonalnie na podstawie udziału rocznego obrotu dającego prawo do odliczenia w obrocie całkowitym.
We współczynniku sprzedaży nie powinny być uwzględniane poboczne transakcje nieruchomościowe i finansowe. Transakcje takie mogą się bowiem wiązać z obrotem niewspółmiernie dużym do zakupów, co powodowałoby wypaczenie działania współczynnika. Zgodnie z art. 90 ust. 6 ustawy o VAT, podlegają one wyłączeniu w przypadku, gdy są wykonywane sporadycznie.
Zdefiniowanie pojęcia transakcji „sporadycznych", użytego w polskiej ustawie o VAT oraz „pomocniczych" w dyrektywie jest istotne również z uwagi na to, że różne wersje językowe dyrektywy używają pojęć mogących sugerować ich odmienne znaczenie. W kwestii interpretacji pojęcia „pomocniczy", o którym mowa w art. 19 VI dyrektywy VAT (art. 174 dyrektywy 2006/112/WE) w kontekście wykonywania powyższych transakcji, wypowiedział się ETS w wyrokach w sprawie Regie Dauphinose (C-306/94) oraz w sprawie EDM (C-77/01).
W sprawie C-305/94 ETS wskazał, że czynności incydentalne to te, które nie stanowią bezpośredniej, stałej i koniecznej konsekwencji działalności opodatkowanej, natomiast w drugim z powołanych wyroków uznał za sporadyczne te transakcje finansowe, których realizacja angażuje niewielką ilość towarów lub usług podlegających opodatkowaniu. W tym kontekście należy uznać, że sporadyczność nie odnosi się do częstotliwości takich czynności, lecz raczej stopnia wykorzystania zasobów należących do podatnika.
W praktyce można uznać, że ocena, czy udzielenie pożyczek ma charakter sporadyczny, oparta jest na nieostrych kryteriach i wymaga każdorazowo rozważenia, czy w konkretnych okolicznościach udzielone pożyczki można uznać za czynności sporadyczne. Kryteriami wartymi uwzględnienia będą w szczególności przedstawiające się na tle całokształtu działalności takie wytyczne jak wartość, liczba, częstotliwość pożyczek, powiązanie z działalnością opodatkowaną podatnika, czy stopień zaangażowania aktywów podatnika.
Analogiczną interpretację sporadycznego charakteru wykonywanych czynności, o których mowa w art. 90 ust. 6 ustawy o VAT, przedstawił np. WSA w Rzeszowie w wyroku z 14 września 2010 r. (I SA/Rz 434/10), czy WSA w Krakowie w wyroku z 25 maja 2010 r. (III SA/Wa 7/10).
