Premia jakościowa podlega VAT

Wczoraj Naczelny Sąd Administracyjny dokonał istotnej korekty dotychczasowego podejścia w zakresie opodatkowania VAT tzw. premii (bonusów) pieniężnych (sygnatura akt: I FSK 273/12).

NSA uznał, że premie jakościowe mogą stanowić wynagrodzenie za świadczenie usług. Chodzi o sytuacje, w których premia ma ścisły związek z różnego rodzaju czynnościami dodatkowymi, np. marketingowymi, serwisowymi, szkoleniowymi czy odpowiednią ekspozycją towaru na półkach sklepowych.

Dodatkowa promocja

Sąd kasacyjny potwierdził stanowisko fiskusa, że w takich wypadkach może chodzić o świadczenie usług.

Jak wyjaśniła sędzia NSA Krystyna Chustecka, jeśli premii jakościowej towarzyszą inne czynności, to mamy do czynienia ze świadczeniem usług. Premia stanowi wówczas wynagrodzenie za te usługi i podlega opodatkowaniu VAT. W związku z tym każdy przypadek takiej premii należy badać indywidualnie. Także pod kątem tego, czy strony danej transakcji nie zmierzają do obejścia prawa.

Z orzeczenia NSA jasno wynika, że o opodatkowaniu VAT przesądza to, czy wypłata premii jakościowej uzależniona jest od określonego zachowania na rzecz producenta, czy wiąże się np. z odpowiednim organizowaniem wystawy sklepowej, eksponowaniem jego towaru, wydawaniem gazetki reklamowej. Wówczas wypłacany bonus jest wynagrodzeniem za świadczoną usługę, które podlega opodatkowaniu VAT według zasad ogólnych.

Jak zauważyła sędzia Chustecka, jest to zmiana podejścia NSA do kwestii opodatkowania premii pieniężnych. Dotychczas w jego orzecznictwie dominował bowiem pogląd, że takie świadczenia nie mogą być opodatkowane dwa razy: raz jako dostawa, a drugi – jako świadczenie usług.

Za lojalność bez zmian

Sprawa rozstrzygnięta wczoraj przez NSA dotyczyła także zwykłych premii lojalnościowych. W zakresie tych bonusów, udzielanych w zależności od wartości zakupionych towarów, sąd podtrzymał stanowisko zaprezentowane w uchwale z 25 czerwca 2012 r. (sygn. I FPS 2/12).

Siedmioosobowy skład NSA potwierdził wówczas, że wypłata kontrahentowi bonusu warunkowego (premii pieniężnej) z tytułu osiągnięcia określonej wielkości sprzedaży lub terminowości regulowania należności stanowi rabat zmniejszający podstawę opodatkowania. A to pociąga za sobą obowiązek korekty.

Transakcja z podatkiem czy bez

We wniosku o interpretację podatniczka zapytała o oba rodzaje bonusów – premie wiernościową oraz jakościową.  Spółka zapytała, czy udzielenie wynagrodzenia za wykonanie określonego obrotu (premia od obrotu) jest traktowane jako usługa w rozumieniu ustawy o VAT i podlega opodatkowaniu ze stawką podstawową?

Fiskus odpowiedział, że w wypadku premii jakościowej – tak. W jego ocenie taka wypłata jest ściśle uzależniona od określonego zachowania się nabywcy w stosunku do sprzedawcy. Zachowanie wnioskodawcy w tym wypadku stanowi świadczenie usługi za wynagrodzeniem na rzecz sprzedającego.

Rację podatniczce przyznał Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gliwicach. Jego zdaniem za świadczenie usługi nie można uznać nie tylko osiągnięcia określonego poziomu obrotu czy terminowego wykonania świadczenia pieniężnego. To samo dotyczy premii za respektowanie polityki cenowej i wydawanie określonej liczby gazetek reklamowych.

Premia wypłacana przez dostawcę jedynie z tytułu osiągnięcia przez skarżącą satysfakcjonującego dostawcę wielkości obrotów stanowi nagrodę za osiągnięcie tego rezultatu, a nie odpłatność (wynagrodzenie) za świadczenie usługi.

Ostatecznie jednak korzystnego dla spółki stanowiska nie udało się obronić przed NSA. Wyrok jest prawomocny.

Adam Bartosiewicz, doradca podatkowy, wspólnik w kancelarii EOL

Problematyka premii pieniężnych przez wiele lat sprawiała masę trudności praktycznych. Można było zaobserwować dwie koncepcje premii. Oprócz zwykłych, należnych tylko i wyłącznie za osiągnięcie określonego poziomu zakupów bądź terminowe dokonywanie płatności, zdarzały się też takie, które – formalnie rzecz biorąc – należne były za określone działania o charakterze marketingowym. Taka „premia" faktycznie stanowi wynagrodzenie za usługi, do których zobowiązuje się podmiot ją otrzymujący. Należy jednak zwrócić uwagę, że dotyczy tylko i wyłącznie tych sytuacji, w których „premia" należna jest za określone usługi dodatkowe ze strony kupującego towary. Premię „gołą" – należną tylko za wskazany poziom zakupów bądź terminowość płatności – wciąż należy traktować jako zbiorczy rabat.