CIT: Honorarium prawnika może być kosztem podatkowym

Organy podatkowe zgadzają się, że wydatki na obsługą prawną, niezbędne w działalności wielu firm, stanowią koszt uzyskania przychodu.

Stanowisko w tej sprawie zajęła m.in. Izba Skarbowa w Łodzi w interpretacji z 5 września 2012 r. (IPTPB3/423-203/12-2/MF). Była to odpowiedź na pytanie spółki, która zajmuje się produkcją regałów magazynowych dla centrów logistycznych oraz dla sklepów wielkopowierzchniowych.

Spółka jest własnością dwóch udziałowców, z których każdy ma po 50 proc. udziałów. W lutym 2011 r. jeden z nich pozwał spółkę do sądu gospodarczego o jej rozwiązanie. Jako uzasadnienie wskazał konflikt powstały pomiędzy udziałowcami w innym podmiocie gospodarczym, spółce akcyjnej, w której obaj wspólnicy są akcjonariuszami.

Konflikt w spółce

Spółka tłumaczyła, że w związku z konfliktem oraz ogólną bieżącą działalnością, ponosi duże wydatki na usługi prawnicze. Mają one na celu zarówno ochronę jej istnienia, jak i jak najszybsze zakończenie sporu oraz odbudowę jej wiarygodności biznesowej.

W zakres tych usług wchodzi m.in. przygotowywanie pozwów i opinii prawnych, prowadzenie spraw sądowych, przygotowywanie i przeprowadzanie zgromadzeń wspólników i posiedzeń rady nadzorczej oraz analiza i przygotowywanie umów handlowych. Spółka zwraca też prawnikom takie wydatki, jak opłaty sądowe, opłaty skarbowe, czy dojazdy taksówkami.

Spółka zapytała, czy w tej sytuacji prawidłowo uznaje poniesione wydatki za koszty uzyskania przychodów w CIT, potrącalne w dacie ich poniesienia, tj. w dniu, w którym ujęto dany koszt w księgach rachunkowych na podstawie otrzymanej faktury VAT.

Izba skarbowa potwierdziła, że są to działania zgodne z przepisami. Przypomniała, że w myśl art. 15 ustawy o CIT kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 16 ust. 1 tej ustawy.

Dwa warunki do spełnienia

W efekcie, by odliczyć dany wydatek, przedsiębiorca musi spełnić łącznie dwa warunki. Pierwszym jest konieczność faktycznego poniesienia wydatku. Po drugie, celem tego wydatku musi być osiągnięcie przychodu lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów.

Ustawodawca nie zdefiniował pojęcia kosztów pośrednio związanych z przychodem, jednak przyjmuje się, że są to koszty związane z całokształtem działalności podatnika i których nie można powiązać z konkretnym przychodem. W tej sytuacji, mimo iż trudno wykazać, że spółka poniosła koszty w celu osiągnięcia przychodów, to mają one na celu zachowanie oraz zabezpieczenie źródła przychodów.

Podobne stanowisko zajęła również Izba Skarbowa w Bydgoszczy w interpretacji z 29 stycznia 2010 r. (ITPB3/423-694/09/DK). Tym razem z pytaniem zwróciła się spółka, której jeden ze wspólników był dłużnikiem innego podmiotu gospodarczego. Firma ta posiadała tytuł egzekucyjny, który obciążył udziały wspólnika w spółce i stał się dla niej podstawą, by dążyć do przejęcie udziałów w spółce. Spółka, chcąc bronić się przed wrogim przejęciem udziałów, wynajęła kancelarię prawną i ponosiła z tego tytułu znaczne koszty.

Organ podatkowy podzielił stanowisko spółki, że ponoszone przez nią opłaty podlegają odliczeniu. Uzasadnił, że wydatki o charakterze doradczym nie są powiązane z konkretnym przychodem, ale niewątpliwie wiążą się z prowadzoną działalnością i ich celem jest zachowanie źródła przychodów.

Z kolei Izba Skarbowa w Warszawie wyjaśniła w interpretacji z 29 marca 2012 r. (IPPB3/423-9/12-2/KK), że zgodnie z art. 15 ust. 4d ustawy o CIT, koszty uzyskania przychodów inne niż bezpośrednio związane z przychodami, są potrącane w dacie ich poniesienia. W myśl art. 15 ust. 4e tej ustawy, za dzień poniesienia kosztu uważa się ten dzień, w którym zaksięgowano ten koszt na podstawie otrzymanej faktury (rachunku), albo dzień ujęcia kosztu na podstawie innego dowodu.

Pomoc przy najmie

Interpretacja Izby Skarbowej w Warszawie z 11 sierpnia 2011 r. (IPPB5/423-530/11-2/IŚ)

potwierdza z kolei, że także wydatki na bieżące doradztwo prawne mogą pomniejszyć przychody firmy.

Pismo izby było odpowiedzią na pytanie spółki będącej właścicielem budynku i czerpiącej zyski z tytułu najmu powierzchni biurowej. Przy zawieraniu umów spółka ponosi koszty usług prawniczych, na które składają się m.in. przygotowywanie treści umów, aneksów i dokumentów towarzyszących, udział prawników w negocjacjach spółki z potencjalnymi najemcami, opiniowanie postanowień umownych proponowanych przez najemców oraz bieżące doradztwo prawne.

Również w tej sytuacji – co potwierdził organ podatkowy – nie będzie problemów z odliczeniem wydatków. Podobnie jak w pozostałych przypadkach, za dzień poniesienia kosztu należy uznać datę jego zaksięgowania.