Coraz więcej zagranicznych przedsiębiorstw podejmuje decyzję o prowadzeniu działalności w Polsce poprzez oddziały. Co do zasady oddział rejestruje się u nas na potrzeby VAT i otrzymuje polski NIP. Nie podlega jednak dyskusji, że podatnikiem dla celów VAT jest centrala. Moim zdaniem nie powinno to wykluczyć możliwości odliczenia przez oddział podatku naliczonego od wydatków poniesionych na usługi, które przygotował, mimo że ostatecznie sprzeda je centrala.

Inne wnioski można jednak wyciągnąć z wydanego w ubiegłym tygodniu wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach (sygn. III SA/Gl 986/12). Odmówił on prawa do odliczenia podatku naliczonego od zakupów polskiego oddziału, związanych z usługami wykonywanymi na rzecz zagranicznej centrali, która świadczyła je podmiotom trzecim. W ustnym uzasadnieniu sąd potwierdził stanowisko ministra finansów, że oddział nie jest jednostką odrębną od centrali. Są one jednym podatnikiem VAT. Wskutek tego  nie można przyjąć, że oddział dokonał czynności opodatkowanej – sprzedaży usługi na rzecz innego podatnika – co pozwoliłoby odliczyć VAT. Oddziałowi przyznano zatem status ostatecznego konsumenta, który nie ma prawa odliczenia podatku naliczonego. Sąd nie skorzystał również z art. 86 ust. 8 pkt 1 ustawy o VAT przyznającego prawo do odliczenia podatnikowi dokonującemu sprzedaży opodatkowanej poza terytorium RP. Uznał, że sprzedaży tej dokonała centrala, a nie sam oddział.

Takie podejście sądu budzi wątpliwości, powoduje bowiem, że oddział jest trwale pozbawiony prawa do odliczenia VAT. WSA spojrzał na transakcję krótkowzrocznie, zamykając swoje rozważania na etapie analizy związku zakupów z wykonaniem świadczenia tylko przez oddział, ale już nie ze sprzedażą opodatkowaną dokonaną przez podatnika VAT, tj. centralę.  Takie stanowisko wydaje się niezrozumiałe, co więcej, wewnętrznie sprzeczne. Na szczęście nie wszystkie organy podatkowe stosują się do tego poglądu, znane są również pozytywne interpretacje potwierdzające prawo do odliczenia VAT przez oddział.

—oprac. wp

Magdalena Jaworska jest doradcą podatkowym, menedżerem w Accreo Taxand