Tak orzekł WSA w Warszawie 25 lipca 2012 r. (III SA/Wa 2659/11).
Spółka zawiera transakcje z podmiotami powiązanymi dotyczące jej działalności podstawowej (dystrybucji paliw gazowych) oraz pobocznej (najmu i dzierżawy nieruchomości).
Transakcje podstawowe przekraczają limity określone w art. 9a ust. 2 ustawy o CIT dla obowiązku dokumentacji. Nie przekraczają ich natomiast pojedyncze transakcje najmu oraz dzierżawy.
Spółka zwróciła się do ministra finansów (dalej: MF) z pytaniami:
W jaki sposób dla celu sporządzenia dokumentacji należy liczyć limit transakcji z art. 9a ust. 2 ustawy o CIT? Czy pojedyncza umowa najmu, której wartość wynosi mniej niż 30 tys. euro, ale suma należności ze wszystkich umów najmu z danym podmiotem w danym roku przekracza tę kwotę, obciąża spółkę obowiązkiem dokumentacji? Zdaniem spółki nie należy łączyć transakcji wynikających z różnych typów umów oraz obejmujących różne świadczenia, nawet zawartych z tym samym podmiotem powiązanym.
MF nie zgodził się ze zdaniem spółki, więc zaskarżyła ona wydaną interpretację i podtrzymała swoje stanowisko. Sąd oddalił skargę uznając, że nie ma podstaw do stosowania porównywalności ekonomicznej. Kryterium wymienionym w art. 9a ust. 2 ustawy o CIT jest tożsamość świadczenia oraz podmiotu.
Wszystkie transakcje, których przedmiotem są usługi, zawarte z tym samym podmiotem powiązanym mogą być uznane za świadczenia jednego rodzaju, niezależnie od różnic przedmiotowych czy ekonomicznych. Ich wartość powinna podlegać zsumowaniu i dopiero wówczas porównaniu ze wskazanymi limitami.
— Angelika Mieciek, współpracowniczka Zespołu Zarządzania Wiedzą Podatkową firmy Deloitte
Igor Fudali starszy konsultant w Dziale Doradztwa Podatkowego firmy Deloitte (biuro w Warszawie)
Komentuje Igor Fudali, starszy konsultant w Dziale Doradztwa Podatkowego firmy Deloitte (biuro w Warszawie)
Przepisy dotyczące obowiązku sporządzania dokumentacji transakcji zawieranych przez podatnika z podmiotami powiązanymi nie są jednoznaczne.
Często podatnicy nie mają pewności, czy posiadana przez nich dokumentacja obejmuje wszystkie transakcje, dla których powinna być sporządzona. Należy przy tym pamiętać, że kary za brak dokumentacji są wysokie i mogą być dotkliwe zarówno dla podatnika, jak i dla osób, które odpowiadają za jego rozliczenia podatkowe.
WSA w Warszawie w komentowanym wyroku stwierdził, że z art. 9a ustawy o CIT wynika obowiązek sporządzenia dokumentacji dla wszystkich transakcji o charakterze niematerialnym oraz usług, jeżeli ich łączna wartość przekracza 30 tys. EUR. Nie ma przy tym znaczenia, że mogą to być transakcje, które znacznie się pomiędzy sobą różnią pod względem warunków oraz metody kalkulacji zysków i sposobu określania cen.
Sąd nie podzielił argumentacji podatnika, że dokumentacja powinna być sporządzana dla grup transakcji podobnego rodzaju (porównywalnych pomiędzy sobą), których łączna wartość przekracza kwotę określoną w przepisach, a których warunki mogłyby być analizowane łącznie, co do tego, czy nie odbiegają od warunków rynkowych.
Sądowi trudno zarzucić błędną interpretację samej treści przepisów. Są one bowiem na tyle niejasne, że można je rozumieć na kilka sposobów. Wyrok pomija jednak racjonalność obciążania podatnika obowiązkami administracyjnymi. W grupie transakcji usługowych mogą znajdować się bowiem transakcje o zupełnie różnym charakterze ekonomicznym i prawnym (np. najem, licencje oraz różnego rodzaju usługi), w tym takie, których kwoty są niewielkie, a znaczenie dla łącznej wysokości zobowiązań podatkowych podatnika prawie żadne.
Stosowanie się do wyroku WSA w Warszawie w praktyce oznaczać będzie konieczność dokumentowania takich transakcji, a w związku z tym, angażowania pracowników i ponoszenia kosztów przygotowania dokumentacji.
W tym kontekście sąd chyba nie zadał sobie pytania o cel art. 9a ustawy o CIT, czy jest nim zobowiązanie podatników do przedstawiania administracji podatkowej informacji o tych transakcjach z podmiotami powiązanymi, które nie mają dużego znaczenia dla jego zobowiązań podatkowych, czy raczej o tych, których warunki rzeczywiście mogą powodować znaczne zaniżenie dochodu i należnego podatku i które powinny podlegać szczególnej kontroli.
Omawiany wyrok WSA w Warszawie jest już kolejnym w podobnej sprawie orzeczeniem niekorzystnym dla podatników. Tak samo orzekały bowiem WSA w Warszawie w wyroku z 17 maja 2010 r. (III SA/Wa 2133/09) i NSA w wyroku z 10 maja 2012 r. (II FSK 1894/10).
W związku z tym, podatnicy powinni rozważyć, jakie jest w ich przypadku ryzyko związane z brakiem dokumentacji dla wszystkich transakcji zawieranych z podmiotami powiązanymi.
