Tak wynika z precedensowego wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Łodzi z 8 maja 2012 r. (I SA/Łd 349/12).
Sprawa dotyczyła wniosku o interpretację. Pytanie zadał jeden z łódzkich szpitali. We wniosku o interpretację wskazywał, że odpłatne sporządzenie kopii, odpisu lub wyciągu dokumentacji medycznej jest zwolnione z VAT, jeśli uprawniony do jej otrzymania złoży oświadczenie, że dokumenty te są niezbędne w celu dalszego leczenia w innej placówce. Wynika to z art. 43 ust. 1 pkt 18 ustawy o VAT.
Na podstawie tego przepisu zwolnieniu z VAT podlegają usługi w zakresie opieki medycznej, służące profilaktyce, zachowaniu, ratowaniu, przywracaniu i poprawie zdrowia oraz dostawa towarów i świadczenie usług ściśle z tymi usługami związanych, a wykonywanych przez podmioty lecznicze.
Zdaniem szpitala uzyskanie dokumentacji medycznej w celu przedłożenia jej innemu podmiotowi świadczącemu usługi zdrowotne jest jednym z etapów logicznego ciągu świadczenia opieki zdrowotnej danemu pacjentowi. Służy też postawieniu diagnozy, udzieleniu dalszej pomocy medycznej oraz leczeniu chorób lub zaburzeń zdrowotnych. Informacje zawarte w dokumentacji medycznej niewątpliwie to bowiem ułatwiają.
Powszechną praktyką jest, że pacjent, poddając się zabiegom medycznym wykonywanym przez jeden szpital lub przychodnię, kontynuuje leczenie w tym samym bądź innym zakresie gdzie indziej. Drugi podmiot musi wtedy posiadać całą dokumentację medyczną.
Brak pełnej informacji mógłby skutkować zastosowaniem nieodpowiedniego leczenia. Wtedy terapia mogłaby nie tylko nie pomóc, ale nawet zagrażać zdrowiu i życiu pacjenta. Zdaniem szpitala, który wystąpił z wnioskiem, powoduje to, że sporządzanie przez placówki medyczne odpisów, wyciągów lub kopii dokumentacji medycznej niewątpliwie należy uznać za usługę ściśle związaną z opieką medyczną, a w konsekwencji podlegającą zwolnieniu z VAT.
Zdaniem fiskusa
Izba Skarbowa w Łodzi nie podzieliła zdania podatnika. Wskazała, że w ramach świadczonej odpłatnie usługi sporządzania kopii i wydawania dokumentacji medycznej nie jest diagnozowana żadna choroba i nie jest wykonywana żadna czynność terapeutyczna sensu stricte.
Także złożenie przez osobę uprawnioną oświadczenia o celu sporządzenia kopii dokumentacji nie ma wpływu na prawo do zwolnienia z opodatkowania. Niezależnie bowiem od powodu wydania kopii dokumentów nie można uznać, że udostępnienie ich pacjentom jest działaniem podejmowanym przez szpital w celu profilaktyki, zachowania, ratowania, przywracania bądź poprawy zdrowia.
Sprawa trafiła do sądu. W skardze szpital wskazywał, że organ podatkowy dokonał błędnej wykładni art. 43 ust. 1 pkt 18 ustawy o VAT. Bezpodstawnie bowiem przyjął, że jedynie karta informacyjna z leczenia szpitalnego jest dokumentem, którego wydanie korzysta ze zwolnienia z VAT.
Szpital podkreślił, że dokumentacja inna niż wspomniana karta również zawiera istotne informacje, które w takim samym stopniu dostarczają innemu podmiotowi niezbędnych informacji o stanie zdrowia pacjenta, przebytych chorobach i odbytym leczeniu, a dzięki którym możliwe jest dalsze prawidłowe udzielanie mu świadczeń.
Sąd po stronie podatnika
Sąd podzielił stanowisko szpitala. Wskazał, że stanowisko Izby Skarbowej w Łodzi nie uwzględniało celu, w jakim dokumentacja medyczna jest wydawana. Tymczasem, gdy pacjent w pisemnym oświadczeniu wskazuje, że potrzebuje jej, aby kontynuować leczenie, to sporządzenie kopii jest usługą ściśle związaną z usługami w zakresie opieki medycznej.
Jeśli natomiast odpis przygotowany jest w innym celu (np. aby ubiegać się o odszkodowanie od szpitala), to zwolnienie nie przysługuje.
Orzeczenie WSA jest pierwszym korzystnym dla podatnika stanowiskiem w sprawie zwolnienia z VAT sporządzania wyciągów, odpisów i kopii dokumentacji medycznej. Warto zauważyć, że obowiązek wydania pacjentowi na jego żądanie dotyczącej go dokumentacji medycznej dotyczy wszystkich podmiotów medycznych, a nie tylko szpitali.
Wyrok ten to wyraźna wskazówka dla podmiotów medycznych, aby wprowadziły oświadczenia dla pacjentów, w których będą oni wskazywać przyczynę pobierania dokumentacji. Złożenie oświadczenia, że dokumentacja potrzebna jest w celu dalszego leczenia, jest bowiem konieczną przesłanką zwolnienia usługi z VAT.
Niestety, nie wiadomo, czy jeden wyrok zmieni stanowisko organów podatkowych w tej sprawie. Na wszelki wypadek szpitale i przychodnie powinny więc ubiegać się o interpretację indywidualną, która zabezpieczy ich sytuację w razie ewentualnej kontroli fiskusa. Jeśli odpowiedź będzie niekorzystna, to warto zaskarżyć ją do sądu. Wyrok WSA w Łodzi pokazuje bowiem, że są duże szanse na wygraną.
Ile zaoszczędzi pacjent
Omawiany wyrok oznacza znaczne korzyści dla pacjentów.
Zakładając, że zainteresowany chce uzyskać 10 stron dokumentacji medycznej, a podmiot leczniczy pobiera maksymalną dopuszczalną opłatę w wysokości 7,29 zł za stronę, to bez zwolnienia z VAT pacjent będzie musiał zapłacić 72,90 zł + 23 proc. x 72,90 VAT = 89,66 zł.
Jeśli placówka uzyskała korzystną dla siebie interpretację, to wydatek pacjenta, który złoży oświadczenie o przeznaczeniu tej dokumentacji do celów dalszego leczenia, wyniesie tylko 72,90 zł. Oszczędność dla pacjenta na zaledwie 10 stronach dokumentacji medycznej wynosi aż 16,76 zł!
Katarzyna Fortak-Karasińska jest partnerem w kancelarii FORTAK & KARASIŃSKI,
Damian Sawicki jest prawnikiem w tej kancelarii