- W związku z prowadzoną przez nas działalnością konieczny był zakup pojazdu ratowniczo-gaśniczego (taki obowiązek nakładają na nas przepisy). Dopuszczalna masa całkowita pojazdu jest większa niż 3,5 tony. Czy obowiązują nas jakieś ograniczenia prawa do odliczenia VAT naliczonego przy nabyciu tego pojazdu?

Ograniczone prawo do odliczenia dotyczy tzw. innych pojazdów samochodowych o masie nieprzekraczającej 3,5 tony. W opisanym przypadku dopuszczalna masa całkowita pojazdu przekracza ten limit, a więc ograniczenie z tego powodu nie wchodzi w grę.

Należy też jednak rozważyć, czy zakup ten ma związek ze sprzedażą opodatkowaną. Zgodnie bowiem z zasadą ogólną prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o podatek naliczony przysługuje w zakresie, w jakim towary i usługi są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych (art. 86 ustawy o VAT). Może tu pojawić się pytanie, o jaki związek chodzi.

Na tle przepisów starej ustawy o VAT z 1993 r. w zasadzie jednolicie przyjmowano, że prawo do odliczenia podatku naliczonego przysługuje także, gdy związek pomiędzy podatkiem naliczonym (zakupami) a wykonywanymi czynnościami opodatkowanymi ma charakter pośredni. Tak uznał przykładowo Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z 22 lutego 2002 r. (III SA 7776/98). Orzekł, że „co do zasady, ustawa o podatku VAT nie wymaga – dla odliczenia podatku naliczonego – istnienia bezpośredniego związku między zakupem i sprzedażą tego samego towaru”.

Jednak w orzecznictwie Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości początkowo były co do tego rozbieżności. W sprawie z 6 kwietnia 1995 r. (C-4/94) Trybunał opowiedział się za koniecznością istnienia bezpośredniego związku z działalnością opodatkowaną.

Jednak już w jednym z późniejszych orzeczeń (z 26 maja 2005 r., w sprawie C-456/03) orzekł, że „podatek naliczony dotyczący bezpośrednio czynności niepodlegających opodatkowaniu (emisji akcji), lecz związany z całością opodatkowanej działalności podatnika, może podlegać odliczeniu”.

Podsumowując, nie ma wymogu, aby istniał bezpośredni związek z działalnością opodatkowaną jako warunek odliczenia podatku naliczonego. Przy wielu zakupach towarów i usług, które nie są bezpośrednio związane w wykonywaniem działalności opodatkowanej (jak m.in. sprzątanie biura, usługi doradcze, zakup środków czystości dla pracowników) podatnikowi niewątpliwie przysługuje prawo do odliczenia VAT naliczonego, mimo występowania tu jedynie pośredniego związku między VAT naliczonym a czynnościami opodatkowanymi wykonywanymi przez podatnika.

W sytuacji opisanej przez czytelnika istotne będzie również to, że obowiązek zorganizowania i utrzymywania systemu ratownictwa i ochrony przeciwpożarowej nałożony został na firmę mocą ustawy. Przyjąć więc należy, że posiadanie wozu strażackiego jest wymogiem niezbędnym do prowadzenia opodatkowanej działalności gospodarczej.

Tytułem przykładu można wskazać, że organy podatkowe nie kwestionują prawa do odliczenia VAT z faktur dokumentujących zakup napojów dla pracowników, do czego zobowiązują pracodawców przepisy prawa pracy. Izba Skarbowa w Warszawie w interpretacji z 10 listopada 2011 r. (IPPP3/443-1101/11-3/KT) uznała, że „nabywane napoje, w sytuacji, gdy obowiązek zapewnienia ich pracownikom wynika z przepisów prawa pracy, służą niewątpliwie wykonywaniu działalności opodatkowanej”.

Podsumowując, w mojej ocenie firma czytelnika będzie mieć prawo do odliczenia VAT, pomimo istnienia jedynie pośredniego związku nabytego pojazdu z wykonywaniem działalności opodatkowanej.

—Hanna Kozłowska, doktor nauk ekonomicznych, doradca podatkowy, biegły rewident w KDA grupa HLB w Poznaniu