Współczynnika tego nie należy obliczać, odnosząc się do okresów innych niż rok.

Tak wynika z wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Poznaniu z 27 lutego 2012 r. (I SA/Po 811/11).

O co toczył się spór

Podatnik zrealizował inwestycję, która podlega proporcjonalnemu rozliczeniu zgodnie z art. 90 i 91 ustawy o VAT. Nabrał wątpliwości co do zakresu prawa do odliczenia za konkretny rok (w ramach 10-letniego okresu korekty). Źródłem problemu było to, że inwestycja służyła czynnościom opodatkowanym oraz czynnościom nieodpłatnym, niepodlegającym VAT i nie było możliwości wyodrębnienia kwot podatku naliczonego zgodnie z art. 90 ust. 1 i 2 ustawy o VAT.

Istotna przy tym jest okoliczność, że czynności opodatkowane z wykorzystaniem inwestycji były realizowane wyłącznie przez niespełna dwa pierwsze miesiące roku. W tym okresie towarzyszyły im czynności nieodpłatne, niepodlegające VAT. Z kolei w pozostałych miesiącach tego samego roku – z przyczyn niezależnych od podatnika – realizowane były wyłącznie czynności nieodpłatne, niepodlegające VAT.

Wraz z początkiem kolejnego roku nastąpił powrót do odpłatnego wykorzystania inwestycji. Zamiar wykorzystania jej do czynności odpłatnych pozostawał bowiem cały czas niezmienny.

Jakie odliczenie

W związku z tym pojawił się problem, jak obliczyć wartość współczynnika sprzedaży, według którego podatnik ma rozliczyć VAT naliczony związany z inwestycją. Dotyczyło to zwłaszcza kwestii, czy podatnik utracił w jakimkolwiek zakresie prawo do odliczenia VAT za sporny rok, z uwagi na wykonywanie czynności opodatkowanych jedynie przez jego część, czy też w dalszym ciągu przysługuje mu odliczenie w pełnej wysokości (a więc 1/10 podatku naliczonego związanego z inwestycją).

W interpretacji indywidualnej organ podatkowy stwierdził, że ponad 10-miesięczne wykorzystanie inwestycji do działań wyłącznie nieodpłatnych, niepodlegających VAT powoduje utratę prawa do odliczenia. Nie został bowiem spełniony podstawowy warunek uzasadniający prawo do odliczenia zawarty w art. 86 ust. 1 ustawy o VAT, tj. związek zakupów z czynnościami opodatkowanymi.

Organ nie wyjaśnił jednak wprost, czy utrata prawa do odliczenia dotyczy całego roku, czy też jedynie tej jego części, w trakcie której realizowane były wyłącznie czynności nieodpłatne, niepodlegające VAT. Drugie stanowisko wskazywałoby de facto na podział rocznej korekty odliczenia na okresy krótsze (przypadająca na dany rok wartość 1/10 odliczenia musiałaby zatem podlegać dalszemu podziałowi).

Obrót za cały rok, a nie za część

W skardze do sądu podatnik podniósł, że zasadą korekty odliczenia (przez 5 lub 10 lat) jest korygowanie pierwotnego odliczenia poprzez odniesienie do wartości proporcji rocznych, a więc ustalanych wyłącznie w odniesieniu do obrotu osiągniętego przez podatnika na przestrzeni całego roku (co wynika zwłaszcza z art. 90 ust. 3 i 4 ustawy o VAT). Oznacza to, że kolejne lata okresu korekty nie powinny podlegać dalszym podziałom, w szczególności na okresy miesięczne czy kwartalne.

Potwierdzeniem takiego stanowiska jest dodatkowo art. 174 ust. 1 oraz art. 175 ust. 1 i 2 dyrektywy Rady 2006/112/WE z 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej. Z przepisów tych jednoznacznie wynika, że proporcja jest wyliczana rokrocznie na podstawie całkowitej wysokości obrotu w danym roku.

Ponadto, w ocenie podatnika, organ całkowicie pominął okoliczność wykorzystania inwestycji do świadczenia odpłatnych usług opodatkowanych VAT na początku roku kalendarzowego. W konsekwencji z faktu wyłącznej realizacji czynności niepodlegających VAT (które w ogóle nie powinny decydować o prawie do odliczenia) jedynie przez pozostałą część roku wyprowadził nieuzasadniony wniosek o braku jakiegokolwiek związku podatku naliczonego z działalnością opodatkowaną.

Tymczasem realizacja sprzedaży opodatkowanej VAT, nawet przez okres niecałych dwóch miesięcy roku kalendarzowego, przesądza o tym, że w danym roku bezsprzecznie wystąpił związek między zakupami dotyczącymi inwestycji a sprzedażą opodatkowaną VAT.

W związku z powyższym oraz mając na względzie, że czynności niepodlegające VAT nie powinny wpływać na zakres prawa do odliczenia (co potwierdził Naczelny Sąd Administracyjny w uchwale z 24 października 2011 r., I FPS 9/10), należało stwierdzić, że proporcja odliczenia w okresie rocznym wyniosła 100 proc. Podatnikowi powinno zatem przysługiwać prawo do pełnego odliczenia VAT w tymże roku.

Stanowisko sądu

WSA podzielił tę argumentację. Zauważył, że w ślad za przywołaną uchwałą NSA w pierwszej kolejności należało przyjąć, że czynności niepodlegające VAT nie powinny być uwzględniane przy obliczaniu proporcji sprzedaży.

Co prawda w analizowanej sprawie ma zastosowanie art. 91 ust. 7 ustawy o VAT, niemniej zważywszy na treść art. 90 ust. 2–4, podatnikowi przysługuje pełne odliczenie podatku naliczonego za dany rok (a więc całej 1/10 wartości podatku naliczonego związanego z inwestycją).

— Michał Kostrzewa jest radcą prawnym w Dziale Prawa Podatkowego Dr Krystian Ziemski & Partners Kancelaria Prawna sp.k. w Poznaniu