Różnice kursowe w VAT nie są kosztem podatkowym w CIT

Tak wynika z wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego z 23 marca 2012 r. (II FSK 1508/10).

Czego dotyczył spór

Spółka zawiera umowy z płatnościami wyrażonymi i realizowanymi w walutach obcych. Skutkuje to tym, że część faktur wystawiana jest w walucie obcej, a kwoty VAT wykazywane są nie tylko w złotych. We wniosku o interpretację wyjaśniła, że w większości przypadków kontrahent płaci należność z faktury z przesunięciem.

To powoduje, że wartość VAT obliczona według kursu waluty na dzień otrzymania zapłaty różni się zazwyczaj od wartości VAT obliczonej według kursu waluty na ostatni dzień roboczy poprzedzający dzień wystawienia faktury. W konsekwencji spółka może być narażona na straty.

Wnioskodawczyni zapytała, czy różnice powstałe na VAT przy fakturach wystawionych w walucie obcej może wykazać jako koszty uzyskania przychodów w CIT. W jej ocenie tak, na co pozwala ogólna definicja takich kosztów zawierająca ich ogólny katalog. A sam VAT nie będzie dla spółki kosztem podatkowym.

Brak podstaw

Fiskus nie podzielił stanowiska podatniczki. Przypomniał, że zgodnie z art. 15a ust. 1 ustawy o CIT różnice kursowe zwiększają odpowiednio przychody jako dodatnie różnice kursowe albo koszty uzyskania przychodów jako ujemne różnice kursowe. Dotyczy to różnic kursowych od przychodów i kosztów podatkowych zarachowanych i otrzymanych w walutach obcych, nie odnosi się natomiast do kwot VAT w walucie obcej, które takimi kosztami ani przychodami nie są.

Spółka nie zgodziła się z taką interpretacją i sprawa trafiła do sądu. Wojewódzki Sąd Administracyjny w Krakowie w pełni potwierdził wykładnię organu podatkowego. Zdaniem sądu nie każde przysporzenie (przychód) i koszt w znaczeniu ekonomicznym może być uznany za przychód bądź za koszt podatkowy. Musi to wynikać z odpowiednich przepisów. WSA uznał, że sporne kwoty, jeżeli nawet byłyby ponoszone w celu zachowania źródła przychodów, to jako element podatku VAT nie mogą być zaliczone do kosztów uzyskania przychodu.

To samo dotyczy także przychodów, bo dla potrzeb podatku dochodowego przychodem są kwoty netto. Mimo więc, że w pewnych sytuacjach przy przeliczeniach walutowych kwot VAT mogą wystąpić różnice, które w sensie ekonomicznych mogą powodować zysk lub stratę, to z wyraźnej woli ustawodawcy nie mogą być zaliczone do przychodów bądź kosztów podatkowych.

Wola ustawodawcy

Przegraną spółki ostatecznie przypieczętował NSA. Stwierdził, że to, iż różnice w wycenie kwot VAT, wynikające z ryzyka kursowego nie zostały wprost wymienione w art. 16 ustawy o CIT jako wyłączone z kosztów podatkowych, nie oznacza, że są one takim kosztem. Sąd kasacyjny podkreślił, że różnice kursowe nie mają autonomicznego charakteru. Dopiero, jeżeli wynikający z transakcji gospodarczej wydatek ma związek z przychodem i zostanie uznany za koszt podatkowy, to również związane z nim różnice kursowe mogą zostać uznane za taki koszt.

Sąd zauważył, że istota różnic kursowych polega na urealnieniu przychodów i kosztów podatkowych z tytułu zmian kursów waluty. Jeżeli więc w określonym przypadku nie ma kosztu uzyskania przychodu, to nie ma również podstawy do jego urealniania. W ustawie o CIT w odniesieniu do VAT ustawodawca wyraził generalną zasadę, że podatek ten nie wywołuje na jej gruncie skutków podatkowych. Jest neutralny. Zasada ta dotyczy zarówno kosztów uzyskania przychodów, jak i przychodów.

NSA nie miał wątpliwości, że różnice kursowe nie mają samodzielnego bytu. Są konsekwencją określonych zdarzeń gospodarczych kwalifikowanych przez ustawę podatkową jako przychód lub koszt podatkowy. W związku z tym różnice kursowe nie mogą być samodzielnie kwalifikowane jako koszt lub przychód podatkowy. -