Czy składki na ZUS ująć w księgach czy w zeznaniu – co się bardziej opłaca

Zwykle efekt będzie taki sam. Nie zawsze tak jednak jest, czasem właściwy wybór pozwala zapłacić niższy podatek.

Ustawodawca pozwolił podatnikom wybrać, czy chcą odliczać składki na ubezpieczenia społeczne od podstawy opodatkowania, czy też zaliczą je do kosztów uzyskania przychodów. W tym drugim wypadku oczywiście nie odliczają już ich w zeznaniu podatkowym. Dla przedsiębiorców, którzy osiągają tylko dochody z firmy, korzystniejsze wydaje się zaliczenie składek do kosztów. Dlatego że, nawet jeśli firma poniesie stratę,  będą mogli uwzględnić te koszty w pięciu kolejnych latach.

Przykład

Pan Henryk prowadzi hurtownię z artykułami hydraulicznymi i nie ma innych dochodów. Rozlicza się z podatku na podstawie księgi przychodów i rozchodów. W 2011 r. przychody jego firmy wyniosły 900 tys. zł, a koszty ich uzyskania 920 tys. zł (kwoty te nie uwzględniają składek ZUS).

Jeśli pan Henryk wykaże składki w PIT-36 lub PIT-36L, to nie odliczy ich ani w zeznaniu za 2011 r., ani później. Składki na ubezpieczenia społeczne można bowiem odliczyć pod warunkiem, że podatnik wykazuje dochód (i tylko do jego wysokości). Jednocześnie nieodliczone składki „nie przechodzą" na kolejne lata.

Inaczej będzie, jeśli pan Henryk zaliczy składki do kosztów uzyskania przychodów. Wtedy jego strata z działalności gospodarczej będzie o około 8 tys. zł wyższa (28 tys. zł zamiast 20 tys. zł). W 2011 r. nie wpłynie to na wysokość podatku. Stratę taką można jednak rozliczyć przez pięć kolejnych lat podatkowych. Trzeba jedynie pamiętać, że w każdym z nich można odliczyć nie więcej niż połowę straty.

Dla osób, które mają także inne źródła przychodów a ich dochody z działalności gospodarczej nie są wysokie (lub ponoszą stratę), bardziej opłacalne może być odliczanie składek od podstawy opodatkowania. Pozwala to bowiem zmniejszyć o ich wysokość dochody z innych źródeł, np. najmu.

Przykład

Pan Robert, rencista, w marcu 2011 r. postanowił założyć serwis rowerów. Okazało się jednak, że nie ma  zbyt wielu klientów. Mimo że zlikwidował działalność już we wrześniu, jego dochody nie pokryły kosztów i składek na ubezpieczenia społeczne.

W takiej sytuacji możliwe jest odliczenie składek związanych z działalnością gospodarczą od dochodów z renty.

Przykład

Pani Urszula prowadzi sklep. Przedłużający się remont ulicy, przy której się on znajduje, spowodował, że odwiedzało ją mniej klientów niż zwykle i 2011 r. zakończyła pod kreską. Pani Urszula osiąga też przychody z najmu mieszkania, od których odprowadza 8,5-proc. ryczałt.

Jeśli składki nie są zaliczane do kosztów firmy, to mogą zostać odliczone od podstawy opodatkowania zryczałtowanym podatkiem dochodowym. Pozwala na to art. 13 ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne. Co jednak, jeśli pani Urszula już dawno złożyła PIT-28 i dopiero dziś zorientowała się, że nie zdoła odliczyć składek w PIT-37?

Nie ma przeszkód, aby złożyć korektę zeznania dotyczącego ryczałtu i odliczyć w nim składki ZUS.

Przedsiębiorcy mają czasem wątpliwości, czy bardziej opłaca się odliczyć składki od razu od innych przychodów, czy zwiększyć stratę z działalności i rozliczyć ją w przyszłości. Na takie pytanie trudno jednoznacznie odpowiedzieć. Trzeba bowiem wziąć pod uwagę wiele czynników. Przeanalizujmy to na podstawie ostatniego przykładu. Jeśli wszystko wskazuje na to, że w przyszłości firma  pani Urszuli będzie przynosić zyski, to korzystniejsze może się okazać zaliczenie składek do kosztów uzyskania przychodów i zwiększenie straty (aby rozliczyć ją w kolejnych latach). Dlaczego? Obniżając podstawę opodatkowania ryczałtem, podatniczka uzyska stosunkowo niedużą korzyść. Odliczając 100 zł, zyskuje bowiem zmniejszenie podatku o 8,50 zł. Natomiast zmniejszając o taką samą kwotę podstawę opodatkowania, od której trzeba odprowadzić podatek według skali, zyska co najmniej 18 zł. Trzeba jednak pamiętać, że obniżenie podstawy opodatkowania ryczałtem daje oszczędności od razu. Tymczasem z rozliczeniem przynajmniej połowy straty trzeba będzie poczekać rok lub dłużej (i nie wiadomo, czy w ogóle będzie to możliwe).