W celach motywacyjnych pracodawcy często organizują różnego rodzaju konkursy dla pracowników, w których można wygrać nagrody rzeczowe bądź finansowe. Ponieważ przepisy podatkowe posługując się słowem konkurs nie określają jego znaczenia, korzystamy z ogólnie przyjętej definicji ze słownika języka polskiego. Zgodnie z nią konkursem jest impreza, przedsięwzięcie o charakterze artystycznym, rozrywkowym, sportowym, mające określony program i dające możliwość wyboru drogą eliminacji najlepszych wykonawców, autorów danych prac itp., których zwykle wyróżnia się nagrodami.

Kilka warunków

Zdaniem organów podatkowych o uznaniu jakiejś akcji za konkurs decydują następujące przesłanki:

>> istnienie regulaminu akcji, który określa zasady wyłaniania zwycięzców,

>> ograniczenie liczby zwycięzców (nagrody nie mogą być przyznane wszystkim uczestnikom akcji),

>> wzajemna rywalizacja, która wyłoni zwycięzców,

>> wskazanie osób, które mają za zadanie dbać o przebieg akcji zgodnie z wcześniej określonym regulaminem,

>> wydanie nagród.

Biorąc to pod uwagę, zależnie od okoliczności można wyróżnić dwa warianty opodatkowania nagród w konkursach pracowniczych.

Dochód z pracy

Wygrane w konkursach – zgodnie z art. 12 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (PIT) – mogą być dla pracownika przychodem ze stosunku pracy. Przepis ten jasno wskazuje, że za przychody ze stosunku służbowego, stosunku pracy, pracy nakładczej oraz spółdzielczego stosunku pracy uznaje się wszelkiego rodzaju wypłaty pieniężne oraz wartość pieniężną świadczeń w naturze bądź ich ekwiwalenty, bez względu na źródło finansowania tych wypłat i świadczeń, a w szczególności: wynagrodzenia zasadnicze, wynagrodzenia za godziny nadliczbowe, różnego rodzaju dodatki, nagrody, ekwiwalenty za niewykorzystany urlop i wszelkie inne kwoty niezależnie od tego, czy ich wysokość została z góry ustalona, a ponadto świadczenia pieniężne ponoszone za pracownika, jak również wartość innych nieodpłatnych świadczeń lub świadczeń częściowo odpłatnych.

O tym, że świadczenie jest przychodem z pracy, decyduje to, że:

>> jego otrzymanie jest ściśle związane ze świadczeniem pracy przez pracownika na rzecz pracodawcy na podstawie umowy o pracę,

>> wygrane w konkursach są stricte związane z obowiązkami pracownika wobec pracodawcy, wynikającymi z umowy o pracę.

Gdy nagroda za udział w konkursie spełnia te warunki, jest przychodem opodatkowanym na zasadach przewidzianych dla przychodów ze stosunku pracy, czyli według skali podatkowej (tak np. interpretacja Izby Skarbowej w Poznaniu z 20 grudnia 2010 r., ILPB1/415-1058/10-2/IM).

W związku z powstaniem takiego przychodu płatnik ma obowiązek pobrania zaliczki na podatek dochodowy i wpłacenia jej w ustawowym terminie na konto właściwego urzędu skarbowego, tak jak w przypadku pozostałego wynagrodzenia pracownika.

Czy nagrody otrzymane przez pracownika za udział w konkursie mogą być opodatkowane w inny sposób niż jako dochód z pracy?

Kiedy w grę wchodzi ryczałt

Ustawa o PIT przewiduje również możliwość opodatkowania niektórych dochodów na zasadach szczególnych, np. w sposób zryczałtowany.

Gdy krąg uczestników konkursu jest szerszy i możliwość udziału w nim nie wynika z umowy o pracę z organizatorem, umów cywilnoprawnych lub innych umów, ale z odrębnego regulaminu (wskazującego kryteria, na podstawie których wyłaniani będą zwycięzcy oraz osoby odpowiedzialne za przebieg konkursu), spełnione będą warunki niezbędne do uznania danej akcji za konkurs. W związku z tym przychody uzyskane przez uczestników z tytułu nagród powinny być uznane za przychody z innych źródeł, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9 ustawy o PIT, i objęte zryczałtowanym podatkiem dochodowym w wysokości 10 proc. (tak np. interpretacja Izby Skarbowej w Warszawie z 25 października 2011 r., IPPB1/ 415-848/11-2/EC). Także jeśli uczestnikami są pracownicy organizatora, ale treścią konkursu nie są czynności związane z obowiązkiem pracownika wobec pracodawcy, wynikające z umowy o pracę, to przychody uzyskane w ten sposób mogą być traktowane jako nagroda i opodatkowane 10-proc. ryczałtem.

Sposób rozliczenia

Zgodnie z art. 30 ust. 2 ustawy o PIT od dochodów (przychodów) pobiera się zryczałtowany podatek dochodowy z tytułu wygranych w konkursach, grach i zakładach wzajemnych lub nagród związanych ze sprzedażą premiową, uzyskanych w państwie członkowskim Unii Europejskiej lub innym państwie należącym do Europejskiego Obszaru Gospodarczego, z zastrzeżeniem art. 21 ust. 1 pkt 6, 6a i 68, w wysokości 10 proc. wygranej lub nagrody. Przy czym przepisy mówią, że organizator konkursu jako płatnik jest zobowiązany do pobrania podatku i przekazania go w terminie do 20 dnia miesiąca następnego na konto właściwego urzędu skarbowego.

Gdy przedmiotem świadczeń otrzymanych od organizatora konkursu (płatnika) nie są pieniądze, zwycięzca konkursu (podatnik) na podstawie art. 41 ust. 7 ustawy o PIT jest zobowiązany do wpłacenia płatnikowi kwoty zryczałtowanego podatku przed udostępnieniem mu świadczenia. Wartość świadczenia, od którego należny jest zryczałtowany podatek dochodowy, określa się zgodnie z art. 11 ust. 2a. Podatek pobrany przez płatnika jest ostateczny i w związku z tym podatnik nie wykazuje w zeznaniu rocznym dochodu opodatkowanego w sposób zryczałtowany. Natomiast płatnik – zgodnie z art. 42 ust. 1a ustawy o PIT – jest zobowiązany do przesłania w terminie do końca stycznia roku następującego po roku podatkowym deklaracji PIT-8AR do właściwego urzędu skarbowego.

Przykład

Spółka zorganizowała zawody sportowe dla swoich pracowników oraz dla pracowników innych spółek z grupy z całej Polski, w których przewidziano nagrody rzeczowe o wartości 700 zł (rowery). Ponieważ konkurs nie jest organizowany i ogłaszany przez środki masowego przekazu, nie ma tutaj zastosowania zwolnienie z art. 21 ust. 1 pkt 68 ustawy o PIT >patrz ramka. Przychód ten może być opodatkowany w sposób ryczałtowy (10-proc. podatkiem), bowiem treścią konkursu nie są obowiązki pracownika wobec pracodawcy. Ponadto krąg uczestników nie jest ograniczony wyłącznie do pracowników spółki. Zwycięzca konkursu ma obowiązek wpłacić płatnikowi kwotę zryczałtowanego podatku przed wydaniem mu roweru.

Przykład

Spółka zamierza przeprowadzić konkurs o nazwie „Eurofan", w którym będą mogli uczestniczyć jej pracownicy, a oceniana będzie liczba umów na świadczenie usług zawartych przez uczestników konkursu. Dla wszystkich laureatów przewidziano nagrody pieniężne w wysokości 1000 zł. Skoro nagroda przekazywana jest pracownikom przez pracodawcę w związku ze świadczeniem przez nich pracy, to jest przychodem z pracy, który powinien być opodatkowany według skali podatkowej. ?

Autor jest konsultantem w dziale prawnopodatkowym PwC

Zwolnienie tylko, gdy organizatorem są środki masowego przekazu

Na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 68 ustawy o PIT wolna od podatku dochodowego jest wartość wygranych:

>> w konkursach i grach organizowanych i emitowanych (ogłaszanych) przez środki masowego przekazu (prasa, radio i telewizja) oraz

>> w konkursach z dziedziny nauki, kultury, sztuki, dziennikarstwa i sportu, a także

>> nagród związanych ze sprzedażą premiową – jeżeli jednorazowa wartość tych wygranych lub nagród nie przekracza kwoty 760 zł. Przy czym zwolnienie od podatku nagród związanych ze sprzedażą premiową nie dotyczy nagród otrzymanych przez podatnika w związku z prowadzoną przez niego pozarolniczą działalnością gospodarczą, stanowiących przychód z tej działalności.

Uwaga!

Sam fakt przekazania informacji o konkursie przez środki masowego przekazu nie jest warunkiem wystarczającym do skorzystania ze zwolnienia podatkowego.

Konkurs powinien być ogłoszony przez środki masowego przekazu, które jednocześnie powinny być jego organizatorem (tak np. interpretacja Izby Skarbowej w Poznaniu z 20 września 2011 r., ILPB1/415-811/11-3/TW).