Skąd prowadzący kawiarnię ma to wiedzieć? Jeśli chciałby dokładnie przeanalizować zasady ustalania stawki, powinien zapoznać się nie tylko z ustawą o VAT i rozporządzeniami wydanymi na jej podstawie przez ministra finansów, ale także z Polską Klasyfikacją Wyrobów i Usług.

To nie wszystko. Konieczna jest też znajomość prawa Unii Europejskiej. Niestety, nie jest ono jednoznaczne. Dlatego warto też przeczytać kilka wyroków Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości.

Biorąc to pod uwagę, nie można się dziwić, że prowadzący taką działalność często występują o interpretacje – najpierw do urzędu statystycznego, a później izby skarbowej.

Pytania spółki

Jedną z nowszych odpowiedzi dotyczących tego problemu jest pismo Izby Skarbowej w Łodzi z 23 grudnia 2011 r. (IPTPP2/443-546/11-7/BM). Pytanie zadała spółka prowadząca restaurację.

W jej ofercie oprócz kawy, herbaty, napojów bezalkoholowych gazowanych oraz wód mineralnych znajdują się inne napoje, których zasadniczym składnikiem jest mleko, a dodatkowym składnikiem napar kawowy. Chodzi o:

• kawę latte – 200 ml mleka, 100 ml naparu kawowego (16 g kawy + 100 ml wody);

• kawę mrożoną – 70 ml mleka, 60 g lodów, 30 g bitej śmietany, 60 ml naparu kawowego (8 g kawy + 60 ml wody);

• cappucino –150 ml mleka, 50 ml naparu kawowego (8 g kawy + 50 ml wody);

• kawa z mlekiem – 80 ml mleka, 120 ml naparu kawowego (16 g kawy + 120 ml wody).

Odpowiedzi urzędu statystycznego

Urząd Statystyczny zaklasyfikował usługi przyrządzania, podawania i sprzedaży wskazanych przez spółkę napojów, których zasadniczym składnikiem jest mleko, jako:

• 56.10.13.0 – jako usługę przygotowywania i podawania posiłków w lokalach samoobsługowych – w przypadku braku obsługi kelnerskiej,

• 56.10.11.0 jako usługi przygotowywania i podawania posiłków w restauracjach – w przypadku lokali z pełną obsługą kelnerską.

Jest to przyporządkowanie dokonane na podstawie Polskiej Klasyfikacji Wyrobów i Usług wprowadzonej rozporządzeniem Rady Ministrów z 29 października 2008 r.

Taka klasyfikacja nie rozwiała wątpliwości spółki co do prawidłowej stawki VAT przy sprzedaży tych napojów. Nadal nie wiedziała ona, czy napoje te należy uznać za kawę w rozumieniu poz. 7 załącznika nr 1 do rozporządzenia ministra finansów z 4 kwietnia 2011 r. w sprawie wykonania niektórych przepisów ustawy o podatku od towarów i usług w związku z § 7 ust. 1 pkt 1 tego rozporządzenia.

Wyżywienie na preferencyjnych zasadach

Z poz. 7 załącznika nr 1 do rozporządzenia ministra finansów z 4 kwietnia 2011 r. w sprawie wykonania niektórych przepisów ustawy o podatku od towarów i usług (DzU nr 73, poz. 392 ze zm.) wynika, że 8-proc. stawkę stosuje się do usług związanych z wyżywieniem (PKWiU ex 56), z wyłączeniem sprzedaży:

1) napojów alkoholowych o zawartości alkoholu powyżej 1,2 proc.

2) napojów alkoholowych będących mieszaniną piwa i napojów bezalkoholowych, w których zawartość alkoholu przekracza 0,5 proc.

3) kawy i herbaty (wraz z dodatkami),

4) napojów bezalkoholowych gazowanych,

5) wód mineralnych,

6) innych towarów w stanie nieprzetworzonym opodatkowanych stawką podstawową.

8 czy 23 proc.

Zadała więc pytanie, jak klasyfikować opisane napoje jako towary (tzn. zakładając, że nie są serwowane w lokalu). Urząd statystyczny odpowiedział, że jeśli kawa latte, mrożona, cappuccino i kawa z mlekiem są towarami (nie są efektem usługi polegającej na na ich przygotowaniu i podaniu na miejscu), to mieszczą się w grupowaniu 11.07.19.0 „Pozostałe napoje bezalkoholowe”.

Powołując się na opinie statystyczne, spółka zapytała fiskusa, czy podawanie wskazanych napojów w restauracji może opodatkować 8-proc. stawką VAT. Jej zdaniem przysługuje jej takie prawo. To dlatego, że są one podawane w ramach usług związanych z wyżywieniem, o których mowa w poz. 7 załącznika nr 1 do rozporządzenia z 4 kwietnia 2011 r. Jednocześnie, zdaniem spółki nie są one napojem, którego podawanie w ramach usług związanych z wyżywieniem nie podlegało 8-proc. stawce.

Kawa z mlekiem czy mleko z kawą

Najwięcej wątpliwości związanych jest z analizą, czy wskazane przez spółkę napoje nie są kawą. Argumentowała ona, że poz. 7 załącznika do rozporządzenia z 4 kwietnia 2011 r. zawiera ogólną zasadę, zgodnie z którą usługi związane z wyżywieniem opodatkowane są 8-proc. VAT.

Co prawda przewidziane są od niej wyjątki, ale nie można interpretować ich rozszerzająco. Decyduje więc wykładnia literalna. Z niej wynika natomiast, że napojów zawierających domieszkę kawy (dodawaną tylko dla walorów smakowych) nie można uznawać za kawę.

Byłaby to bowiem niedopuszczalna wykładnia rozszerzająca, która powodowałaby zwiększenie obciążeń podatkowych. Dlatego za kawę, o której mowa w tym przepisie, należałoby uznać napój, którego głównym składnikiem jest ekstrakt lub napar kawowy. Tymczasem w napojach, o które pyta spółka, głównym składnikiem jest mleko.

Fiskus się zgadza

Izba skarbowa zgodziła się ze stanowiskiem spółki. W jej odpowiedzi czytamy: „Przy sprzedaży w ramach usług gastronomicznych wyrobów wymienionych przez spółkę nie ma zastosowania wyłączenie, o którym mowa w § 7 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia ministra finansów z 4 kwietnia 2011 r. w związku z poz. 7 załącznika do rozporządzenia, gdyż wyroby te, jak wskazała wnioskodawczyni, mieszczą się w grupowaniu ex PKWiU 11.07.19.0 „Pozostałe napoje bezalkoholowe – wyłącznie niegazowane napoje (…) zawierające tłuszcz mlekowy”. W tej sytuacji, właściwą stawką podatku VAT przy sprzedaży przedmiotowych napojów w ramach usługi gastronomicznej jest stawka 8 proc.”

W innych interpretacjach fiskus również opowiada się za taką wykładnią przepisów.