Ulga z tytułu nabycia nowych technologii – jak odliczyć

Ulga z tytułu nowych technologii polega na zmniejszeniu podstawy opodatkowania o część wydatków poniesionych przez podatnika na ich nabycie.

Co istotne, nie wpływa to na możliwość zaliczania do kosztów uzyskania przychodów odpisów amortyzacyjnych. W praktyce oznacza to, że raz poniesiony wydatek można dwukrotnie uwzględnić w rozliczeniach podatku dochodowego.

Wiedza musi być nowa

Ulga ta uregulowana jest w art. 18b ustawy o CIT. Ust. 1 tego przepisu wskazuje, że od podstawy opodatkowania odlicza się wydatki poniesione przez podatnika na nabycie nowych technologii.

Chodzi o wiedzę technologiczną w postaci wartości niematerialnych i  prawnych, w  szczególności wyniki badań i prac rozwojowych, która umożliwia wytwarzanie nowych lub udoskonalanie wyrobów lub usług i która nie jest stosowana na świecie przez okres dłuższy niż ostatnie pięć lat.

Spełnienie tych kryteriów musi być potwierdzone przez opinię niezależnej od podatnika jednostki naukowej w rozumieniu ustawy z 30 kwietnia 2010 o zasadach finansowania nauki (DzU nr 96, poz. 615).

Przepisy precyzują, że do ulgi uprawnia zarówno nabycie praw do wiedzy technologicznej w drodze umowy o ich przeniesienie, jak i o korzystanie z tych praw.

Możliwa korekta

Spełnienie przez wartość niematerialną i prawną kryteriów pozwalających uznać ją za nową technologię powinno być potwierdzone przez opinię niezależnej od podatnika jednostki naukowej. Interpretacje indywidualne potwierdzają, że można ją uzyskać nawet kilka lat po oddaniu składnika aktywów do  używania. Dzięki temu podatnik uzyska prawo do skorygowania zeznania i uwzględnienia w nim ulgi.

Tak wynika m.in. z odpowiedzi Izby Skarbowej w Warszawie z 11 maja 2011 (IPPB5/423-180/11-2/AM) i z 17 sierpnia 2011 (IPPB5/423-444/11-3/AM).

Ile zyskujemy

Podstawą ustalenia wielkości odliczenia jest kwota wydatków poniesionych przez podatnika na nabycie nowej technologii, uwzględnionych w wartości początkowej, w części, w jakiej została zapłacona podmiotowi uprawnionemu

- w roku podatkowym, w którym nową technologię wprowadzono do ewidencji środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych, lub

- w roku następującym po tym roku.

Można również wziąć pod  uwagę przedpłaty i zadatki zapłacone w roku poprzedzającym rok, w którym podatnik wprowadził nową technologię do ewidencji środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych. Przepisy nakazują bowiem traktować je tak, jakby zostały poniesione w roku jej wprowadzenia do tej ewidencji.

Ulga związana z nabyciem nowej technologii nie może przekroczyć połowy ustalonej w ten sposób kwoty.

Wnioski o interpretacje kierowane do organów podatkowych świadczą o tym, że firmy często mają wątpliwości, czy obliczając wysokość ulgi można wziąć pod uwagę koszty wdrożenia oprogramowania. Z odpowiedzi fiskusa wynika, że jest to możliwe. Przykładem jest pismo Izby Skarbowej w Warszawie z 12 kwietnia 2011 (IPPB5/423-60/11-2/AM). Potwierdziła ona, że podstawą wyliczenia „ulgi technologicznej” jest wartość początkowa wartości niematerialnej i prawnej. Należy ją obliczyć na podstawie art. 16g ust. 3 ustawy o CIT.

Zgodnie z tym przepisem za cenę nabycia prawa uważa się kwotę należną zbywcy, powiększoną o koszty związane z zakupem naliczone do dnia przekazania środka trwałego lub wartości niematerialnej i prawnej do używania, a w szczególności o koszty transportu, załadunku i wyładunku, ubezpieczenia w drodze, montażu, instalacji i uruchomienia programów

oraz systemów komputerowych, opłat notarialnych, skarbowych i innych, odsetek, prowizji, oraz pomniejszoną o podatek od towarów i usług, z wyjątkiem przypadków gdy zgodnie z odrębnymi przepisami podatek od towarów i usług nie stanowi podatku naliczonego albo podatnikowi nie przysługuje obniżenie kwoty należnego podatku o podatek naliczony lub zwrot różnicy podatku w rozumieniu ustawy o podatku od towarów i usług.

Oznacza to, że koszty wdrożenia systemu naliczone do  dnia przyjęcia go do używania wpływają na wysokość ulgi. Potwierdzają to też inne interpretacje, np. Izby Skarbowej w Poznaniu z 10 listopada 2008 (ILPB3/423-502/08-3/HS).

W którym zeznaniu

Podatnik odlicza ulgę w zeznaniu za rok podatkowy, w którym poniesiono wydatki będące podstawą do obliczenia jej wysokości. Jeśli przedsiębiorca ponosi za rok podatkowy stratę lub wielkość dochodu z pozarolniczej działalności jest niższa od  przysługującego mu odliczenia, to ulga nie przepada, można ją uwzględnić w zeznaniach za kolejno następujące po sobie trzy lata podatkowe licząc od końca roku, w którym nową technologię wprowadzono do ewidencji środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych.

Izba Skarbowa w Poznaniu w odpowiedzi z 16 marca 2011 (ILPB4/423-353/10-2/DS)

wyjaśnia, w którym zeznaniu podatnik powinien odliczyć poniesione wydatki. Z wnioskiem o interpretację wystąpiła spółka, która wdrożyła nowy system informatyczny. Został on przyjęty do ewidencji w listopadzie  2008. Wydatki z tego tytułu wyniosły ok. 795 tys. zł (640 tys. w 2008 r. i 155 tys. zł w 2009 r.).

Spółka uzyskała opinię niezależnej od niej jednostki naukowej, że oprogramowanie spełnia warunki do uznania go za nową technologię w rozumieniu art. 18b ust. 1 ustawy o CIT. Chce więc skorygować rozliczenia z fiskusem i odzyskać część zapłaconego podatku. Jej zdaniem w tym celu należy ponownie złożyć zeznanie za 2008 r. i uwzględnić w nim całość ulgi. To dlatego że wtedy oprogramowanie przyjęto do ewidencji. Izba skarbowa nie zgodziła się z tym stanowiskiem.

Wyjaśniła, że w opisanej sytuacji podatnik powinien skorygować zeznania za 2008 i 2009 r. O tym, w którym roku należy odliczyć ulgę, decyduje bowiem moment poniesienia wydatków.

Nie dla działających w strefach

Art. 18a ust. 3 ustawy o CIT mówi, że prawo do odliczenia nie przysługuje podatnikowi, jeżeli w roku podatkowym lub w poprzedzającym prowadził działalność na terenie specjalnej strefy ekonomicznej (SSE) na podstawie zezwolenia.

Wykładnią tego przepisu zajmowała się Izba Skarbowa w Poznaniu w interpretacji z 17 lutego 2011 (ILPB4/423-306/10-2/MC). Z pytaniem zwróciła się spółka, która prowadzi działalność w Polsce poprzez centralę i trzy oddziały zarejestrowane w Krajowym Rejestrze Sądowym. Jeden z tych oddziałów to zakład produkcyjny, który znajduje się na terenie SSE (działa na podstawie zezwolenia uzyskanego przez spółkę).

Centrala i pozostałe dwa oddziały spółki prowadzą działalność handlową poprzez biura i magazyny zlokalizowane poza terenem strefy. Nie jest ona związana z działalnością zakładu znajdującego się na terenie SSE. Spółka prowadzi więc dwa typy działalności i osiąga z nich porównywalne dochody. Pracownicy spółki na podstawie umów o pracę są przypisani odpowiednio do działalności strefowej lub pozastrefowej (kryterium jest miejsce wykonywania pracy).

Spółka poniosła ok. 12 mln zł wydatków z tytułu zakupu licencji i wdrożenia systemu finansowo-księgowego SAP. Wspomaga on działalność wszystkich jednostek. Na etapie wdrożenia został dostosowany do specyfiki funkcjonowania spółki i spełnia warunki uznania za nową technologię.

Umowa na zakup licencji i wdrożenie SAP przewiduje, że kalkulacja kosztów ponoszonych przez spółkę jest oparta na liczbie stanowisk komputerowych, które odpowiadają z kolei konkretnym pracownikom. Dlatego spółka zamierza podzielić wydatki na dotyczące działalności w SSE i pozostałe. Jej zdaniem ta druga kwota może być podstawą do obliczenia ulgi z tytułu nabycia nowych technologii.

Izba skarbowa nie zgodziła się z tym stanowiskiem. Wskazała, że treść art. 18b ust. 3 ustawy o CIT „wskazuje, że samo już uzyskanie zezwolenia, bez względu jakiego rodzaju działalności gospodarczej ono dotyczy, pozbawia podatnika prawa do odliczenia wydatków na nabycie nowych technologii, nawet wówczas, gdy technologie te mają zostać wykorzystane do innego rodzaju działalności niż objęta zezwoleniem, albo działalności tego samego przedsiębiorcy poza strefą”.

Przez trzy lata trzeba spełniać warunki

Podatnik traci prawo do ulgi, jeżeli przed upływem trzech lat podatkowych licząc od końca roku podatkowego, w którym wprowadził nową technologię do ewidencji środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych:

- udzieli w jakiejkolwiek formie lub części innym podmiotom prawa do nowej technologii (nie dotyczy to jednak przeniesienia prawa w wyniku przekształcenia formy prawnej oraz łączenia lub podziału dotychczasowych przedsiębiorców – na podstawie kodeksu spółek handlowych) albo

- zostanie ogłoszona jego upadłość obejmująca likwidację majątku lub zostanie postawiony w stan likwidacji, albo

- otrzyma zwrot wydatków na tę technologię w jakiejkolwiek formie.

Jeśli wystąpią te okoliczności, podatnik zobowiązany jest do zwiększenia podstawy opodatkowania o kwotę wcześniejszych odliczeń, do których utracił prawo (a w razie poniesienia straty, do jej zmniejszenia o tę kwotę). W razie otrzymania zwrotu części wydatków kwotę zwiększenia podstawy opodatkowania określa się proporcjonalnie do udziału zwróconych wydatków w wartości początkowej nowej technologii.

Podstawę opodatkowania zwiększa się w zeznaniu składanym za rok, w którym wystąpiły okoliczności powodujące utratę prawa do ulgi. Utrata prawa do ulgi następuje również, jeśli podatkowa grupa kapitałowa przed upływem trzech lat podatkowych licząc od końca roku podatkowego, w którym wprowadziła nową technologię do ewidencji, utraci status podatnika. Wtedy obowiązek zwiększenia podstawy opodatkowania ciąży na spółce, która uznała ją za swój składnik aktywów.

Liniowego nie pomniejszysz

Takie same zasady odliczania ulgi z tytułu nabycia nowych technologii obowiązują osoby, które płacą podatek dochodowy od osób fizycznych. Regulacje te zawarte są w art. 26c ustawy o PIT. Istotne jest to, że ulgę mogą odliczyć tylko podatnicy osiągający przychody z działalności gospodarczej.

Jest też drugie ograniczenie – ulgę można odliczyć tylko od podstawy opodatkowania ustalonej zgodnie z art. 26 ust. 1 ustawy o PIT (czyli od dochodów opodatkowanych według skali). Czy jednak przedsiębiorca, który wybrał opodatkowanie działalności gospodarczej 19-proc. stawką liniową, może odliczyć ulgę z tytułu nabycia nowych technologii od innych dochodów opodatkowanych według skali?

Izba Skarbowa w Katowicach w interpretacji z 4 stycznia 2011 (IBPBI/1/415-943/10/KB)

uznała, że nie ma do tego prawa. Jej zdaniem z art. 26c ustawy o PIT wynika, że odliczenie wydatków na nabycie nowych technologii przysługuje tylko podatnikom prowadzącym pozarolniczą działalność gospodarczą, którzy przychody z niej opodatkowują według skali.