Dotąd, gdy usługa, której miejsce świadczenia znajduje się w Polsce, świadczona była przez podmiot zagraniczny na rzecz zagranicznego nabywcy, do zarejestrowania się na VAT zobowiązany był świadczący. Po zmianie przepisów  zawsze nabywca, jako zobowiązany do rozliczenia VAT, będzie musiał dokonać rejestracji.

Zmiana przepisów nie będzie natomiast miała tak istotnych konsekwencji w zakresie rejestracji na VAT dla zagranicznych firm nabywających towary w Polsce. Nadal, aby rozliczyć VAT z tego tytułu, nabywca będzie musiał posiadać stałe miejsce prowadzenia działalności w Polsce.

Większość zagranicznych firm, nabywających w naszym kraju towary w celu ich odsprzedaży, nie posiada tu stałego miejsca prowadzenia działalności. Stąd w wielu wypadkach nadal sprzedawca będzie rozliczał VAT z tytułu tych dostaw.

Po zmianie zagraniczne podmioty świadczące usługi lub dostawy towarów w Polsce, które zarejestrowały się dla celów VAT, nawet jeśli nie będą wykonywały innych czynności niż te, od których VAT rozlicza nabywca, powinny być uprawnione do odzyskania ewentualnego podatku naliczonego w składanych deklaracjach.

Patrząc jednak na dotychczasową praktykę organów podatkowych w podobnych sytuacjach, mimo że firmy te nadal będą wykonywać czynności podlegające VAT w Polsce, o których mowa w art. 5 ustawy o VAT (tj. odpłatne świadczenie usług i dostawy towarów na terytorium kraju), fiskus może kwestionować prawo do odzyskania podatku w tym trybie i wymagać, aby następowało to w ramach zwrotów bezpośrednich.

Kto może ubiegać się o zwrot bezpośredni

Zgodnie ze zmienionym od 1 kwietnia art. 89 ust. 1 pkt 3 ustawy o VAT zwroty bezpośrednie mogą być zastosowane wobec podmiotów zagranicznych, niedokonujących sprzedaży w Polsce.

Z przepisu wykreślono „oraz niezarejestrowanych na potrzeby podatku na terytorium kraju”, co oznacza, że fakt rejestracji na VAT w Polsce nie będzie przeszkodą do ubiegania się o zwrot bezpośredni przez podmiot zagraniczny, o ile pozostałe warunki zwrotu zostaną spełnione.

Należy spodziewać się, że do tych zmian zostanie też dostosowane rozporządzenie ministra finansów z 24 grudnia 2009 w sprawie zwrotu podatku VAT niektórym podmiotom.

W świetle rozporządzenia jednym z warunków otrzymania zwrotu bezpośredniego jest niedokonywanie sprzedaży (tj. m.in. odpłatnego świadczenia usług i odpłatnych dostaw towarów na terytorium kraju), z wyjątkiem

- świadczenia usług, w stosunku do których rozliczającymi VAT są nabywcy, o których mowa w art. 17 ustawy o VAT, oraz

- dostaw towarów, dla których podatnikiem jest nabywca.

Podatnicy, którzy zarejestrowali się w Polsce na VAT w celu nabywania towarów i dostarczania ich zarówno do odbiorców w Polsce, jak i w Unii Europejskiej oraz poza nią, będą obowiązani do wyłączenia dostaw dla polskich kontrahentów z rozliczenia VAT. Pozostałe transakcje, tj. wewnątrzwspólnotowe dostawy towarów  i eksport, nadal będą obligowały ich do składania deklaracji i rozliczenia VAT w Polsce.

Również w ich przypadku mogą pojawić się problemy z odzyskaniem podatku naliczonego związanego z dostawami krajowymi, od których VAT nie będzie rozliczany przez dostawcę. Z uwagi na brak możliwości ubiegania się o zwrot bezpośredni (podatnik taki dokonuje bowiem w Polsce sprzedaży, tj. dostaw wewnątrzwspólnotowych i eksportu) wykazanie podatku od tych zakupów w deklaracji VAT będzie prawidłowe. Jakiekolwiek próby kwestionowania przez organy podatkowe tego odliczenia będą nieuzasadnione.

Zobacz najnowszą nowelizację ustawy VAT:

- ustawę z 18 marca 2011 r. o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz ustawy - Prawo o miarach (DzU nr 64, poz. 332)

Czytaj też:

Zobacz nasz poradnik » Zmiany w VAT w 2011 r.

Zobacz też:

» Podatki i księgi » VAT i akcyza » VAT » Podatnik VAT » Rejestracja

» Odliczenie i zwrot VAT » Zwrot VAT

Interpretacje podatkowe:

» zwrot bezpośredni

» rejestracja dla potrzeb podatku od towarów i usług