Z uzasadnienia projektu noweli ustaw o podatku dochodowym od osób prawnych (CIT) i o podatku dochodowym od osób fizycznych (PIT) - [b][link=http://www.rzeczpospolita.pl/pliki/prawo/pdf/PITCITprojekt.pdf]zobacz projekt nowelizacji (pdf)[/link][/b] - wynika, że jej celem jest dostosowanie obu ustaw do prawa wspólnotowego oraz doprecyzowanie zasad opodatkowania dochodów uzyskanych z tytułu udziału w spółkach niebędących osobami prawnymi.

Analiza propozycji zmian pozwala na ocenę, że [b]zamiar nie tylko nie został zrealizowany, ale jest pewne, że będą kłopoty i niekończące się spory z organami podatkowymi[/b].

Aby dostosować przepisy obu ustaw do prawa unijnego, należałoby co najmniej w odrębnych rozdziałach kompleksowo uregulować kwestie objęte dyrektywą 90/434/EWG z 23 lipca 1990 r. w sprawie wspólnego systemu opodatkowania mającego zastosowanie w razie łączenia, podziałów, wnoszenia aktywów i wymiany udziałów dotyczących spółek różnych państw członkowskich (zmienioną dyrektywą 2005/19/WE z 17 lutego 2005 r.).

Aby doprecyzować zasady opodatkowania, należy przede wszystkim odpowiedzieć na pytanie, czy w ustawach są te zasady. Trudno nimi nazwać szczątkowe rozwiązania polegające na tym, że ogromna sfera zagadnień nie jest uregulowana, ale stanowi przedmiot prawotwórczej interpretacji organów podatkowych i sądów administracyjnych.

Projekt oparty jest na naiwnym założeniu, że w życiu spółki osobowej może się zdarzyć wyjście wspólnika ze spółki i że spółkę tę zlikwidują jej założyciele. Ograniczając się tylko do kwestii zasadniczych:

- art. 24 ust. 8 ustawy o PIT i art. 12 ust. 4 pkt 12 ustawy o CIT nie odnoszą się do połączeń spółek, w których uczestniczą spółki osobowe. Przepisy te powinny określać konsekwencje podatkowe objęcia przez wspólników osobowej spółki przejmowanej lub łączonej udziałów/akcji spółki przejmującej lub nowo zawiązanej;

- art. 24 ust. 8 ustawy o PIT i art. 16 ust. 1 pkt 8c ustawy o CIT nie regulują kosztu podatkowego w razie zbycia udziałów/akcji spółki przejmującej lub nowo zawiązanej – powstałej w wyniku połączenia z udziałem spółek osobowych przez wspólników przejętej spółki osobowej;

- brakuje w obu ustawach określenia „historycznego” kosztu uzyskania przychodu w razie likwidacji spółki osobowej, zbycia ogółu praw w niej, wyjścia wspólnika ze spółki osobowej, która powstała z przekształcenia ze spółki kapitałowej. Wspólnicy poczynili wydatki, pokryli kapitał zakładowy/zapasowy spółki kapitałowej, ich prawa udziałowe wygasły w chwili przekształcenia spółki kapitałowej w osobową. Pytanie, w jakiej wysokości mają odliczyć koszty podatkowe w razie zbycia majątku pochodzącego z likwidacji spółki osobowej;

- z przyjętą w projekcie słuszną zasadą neutralności w chwili powstania spółki osobowej i jej likwidacji wyraźnie koliduje opodatkowanie przychodu z tytułu niepodzielnych zysków w spółkach kapitałowych w razie przekształcenia ich w osobowe. Brak definicji „niepodzielnych zysków” też jest przyczyną licznych kontrowersji;

- poważnego rozważenia wymagają zasady opodatkowania dochodów akcjonariusza spółki komandytowo-akcyjnej. W [b]wyroku z 4 grudnia 2009 r. (sygn. II FSK 1097/08) NSA[/b] uznał, że uzasadnione jest zakwalifikowanie ich do źródła „kapitały pieniężne i opodatkowanie w momencie faktycznej wypłaty dywidendy”. Może się to przyczynić do większego zainteresowania tą formą prawną prowadzenia działalności, a także do pozyskiwania przez takie spółki środków na rozwój w drodze emisji publicznej;

- brak przepisów przejściowych chroniących interesy w toku. Łączenie spółek osobowych, przekształcenie spółek kapitałowych w osobowe, wniesienie wkładu do spółki, likwidacja spółki – to procesy długotrwałe. Nie może temu jeszcze towarzyszyć stan niepewności co do obowiązującego prawa podatkowego.

[i]Autorka jest radcą prawnym w kancelarii Chadbourne & Parke[/i]

[ramka][b][link=http://blog.rp.pl/goracytemat/2010/11/03/przepisy-o-spolkach-do-przemyslenia/#respond] Skomentuj ten artykuł[/link][/b][/ramka]