Jak mówi art. 16 ust. 1 pkt 44 [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr;jsessionid=3EC0892953EAF58605FEE453B6E7CBF6?id=115893]ustawy o CIT[/link] (art. 23 ust. 1 pkt 41 [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr?n=1&id=346580]ustawy o PIT[/link]), nie uważa się za koszty uzyskania przychodów umorzonych wierzytelności, z wyjątkiem tych, które uprzednio na podstawie art. 12 ust. 3 (art. 14 ustawy o PIT) zostały zarachowane jako przychody należne.

Wynika z tego a contrario, że [b]wierzyciel może zaliczyć umorzoną wierzytelność do kosztów uzyskania przychodów, ale tylko wówczas, gdy jednocześnie spełnione będą następujące warunki:[/b]

- wierzytelność zaliczona była uprzednio do przychodów należnych,

- umorzenie wierzytelności nastąpiło za zgodą i wiedzą dłużnika, tj. wierzyciel ma pisemne oświadczenie dłużnika, że zwolnienie z długu zostało przez niego przyjęte.

Dobrze jest w tym celu zawrzeć z dłużnikiem pisemną umowę o zwolnienie z długu. Powinna ona zawierać oświadczenie wierzyciela, że z chwilą podpisania umowy zwalnia dłużnika z długu w określonej kwocie wynikającej z zawartej umowy o świadczenie usług lub dostawę towaru.

Konieczne jest zawarcie w niej także oświadczenia dłużnika, że ten zwolnienie z długu przyjmuje (jest to warunek zaliczenia kwoty długu do kosztów podatkowych wierzyciela).

Trzeba również pamiętać, że kosztem uzyskania przychodów nie mogą być wierzytelności odpisane jako przedawnione. Mówi o tym art. 16 ust. 1 pkt 20 ustawy o CIT (art. 23 ust. 1 pkt 17 ustawy o PIT). Lepiej więc umorzyć wierzytelność, zanim się przedawni.

Zgodnie z kodeksem cywilnym podstawowy termin przedawnienia zobowiązań majątkowych wynosi dziesięć lat. Dla zobowiązań z działalności gospodarczej są to trzy lata, a w wypadku roszczeń z tytułu sprzedaży dokonywanej w zakresie działalności przedsiębiorstwa – dwa lata.

Jak podkreślają organy podatkowe [b](zob. np. interpretacja Izby Skarbowej w Warszawie z 3 września 2010 r., IPPB1/415-601/10-2/AM),[/b] za koszt można uznać jedynie wartość netto umorzonych wierzytelności, bo VAT nie jest kosztem uzyskania przychodów (zgodnie z art. 16 ust. 1 pkt 46 ustawy o CIT i art. 23 ust. 1 pkt 43 ustawy o PIT).

Podatek ten nie jest również przychodem w rozumieniu ustaw o podatkach dochodowych (zob. art. 12 ust. 4 pkt 9 ustawy o CIT i art. art. 14 ust. 1 ustawy o PIT), w związku z czym nie podlegał uprzedniemu zarachowaniu jako przychód należny (co jest warunkiem uznania umorzonej kwoty za koszt podatkowy).

[b]Skoro wierzyciel nie może zaliczyć do przychodu VAT należnego, mimo że kwotą wierzytelności, jaką powinien uiścić dłużnik, jest cena brutto, to do kosztów podatkowych nie można zaliczyć umorzonej wierzytelności w tej części, która odpowiada kwocie VAT należnego od danej transakcji.[/b]

[ramka][b]Potrzebna zgoda dłużnika[/b]

Wierzytelność jest uprawnieniem wierzyciela do żądania od dłużnika spełnienia określonego działania lub zaniechania, np. zapłaty ceny za wykonaną usługę lub zapłaty ceny za sprzedany towar.

Umorzenie wierzytelności jest natomiast sposobem na wygaśnięcie zobowiązania, które następuje mimo niespełnienia określonego w umowie świadczenia. Zobowiązanie wygasa, gdy wierzyciel zwalnia dłużnika z długu, a ten zwolnienie przyjmuje.

Mówi o tym art. 508 [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr;jsessionid=2FD0F673A9872397EE901D57C9ED2C24?id=70928]kodeksu cywilnego[/link]. W celu umorzenia wierzytelności niezbędne jest zawarcie między stronami zobowiązania nowej umowy, która zawiera co najmniej

- zwolnienie dłużnika przez wierzyciela z obowiązku wykonania dotychczasowego zobowiązania oraz

- zgodę dłużnika na dokonanie tej czynności.

Każdy wierzyciel ma prawo zwolnić dłużnika, bez względu na powody, z obowiązku spełnienia świadczenia. Przemawia za tym chociażby obowiązująca w prawie cywilnym zasada swobody umów.[/ramka]

[ramka] [b]Czytaj [link=http://www.rp.pl/temat/55957.html]więcej o zaliczaniu wierzytelności do kosztów uzyskania przychodu[/link][/b][/ramka]