W trakcie realizacji inwestycji może dojść do jej zaniechania. Sytuacja taka ma miejsce wtedy, gdy podatnik nie podejmuje kolejnych czynności związanych z prowadzonym procesem inwestycyjnym, mimo że nie został on zakończony.

[b]Organy podatkowe podkreślają, że zaniechanie inwestycji dotyczy również rezygnacji z niej na etapie wstępnych czynności związanych z planowaną budową, a także na etapie już rozpoczętej budowy i poczynionych konkretnych nakładów materialnych[/b].

Przykładem jest [b]interpretacja Izby Skarbowej w Katowicach z 28 czerwca 2010 r. (IBPBI/1/415-356/10/AP).[/b]

Podatnik zawarł umowę najmu lokalu użytkowego, który zamierzał wykorzystywać na potrzeby prowadzonej działalności gospodarczej. Jednakże w trakcie prowadzonych prac w tym lokalu została wykryta poważna usterka konstrukcyjna budynku i zgodnie z wydaną opinią techniczną nakazano wstrzymanie wszelkich prac remontowych umożliwiających uruchomienie i prowadzenie w tym lokalu działalności gospodarczej.

Poniesione nakłady na lokal stanowiły inwestycję w obcym środku trwałym (ulepszenie). Zgodnie z zawartą umową najmu podatnik zobowiązany był we własnym zakresie i na własny koszt przeprowadzać wszelkie prace adaptacyjno-remontowe bez prawa zwrotu poniesionych nakładów. Zastanawiał się, czy wydatki poniesione na zaniechaną inwestycję mogą zwiększyć koszty prowadzonej przez niego działalności.

[srodtytul]Musi być związek z działalnością...[/srodtytul]

Izba stwierdziła, że ustawodawca pozwala zaliczyć do kosztów podatkowych wydatki dotyczące inwestycji, która nie została przez podatnika dokończona, nie żądając przy tym spełnienia dodatkowych warunków, np. zaniechania z określonych powodów.

Podatnik zaliczający do kosztów podatkowych wydatki poniesione na taką inwestycję obowiązany jest jednak wykazać, że podejmując ją, zakładał jej związek z uzyskiwaniem przychodów z działalności gospodarczej lub zachowaniem albo zabezpieczeniem tego źródła przychodów. Warunek ten jest podstawowy dla zaliczenia określonego wydatku do kosztu uzyskania przychodów na podstawie art. 22 ust. 1 [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr?n=1&id=346580]ustawy o PIT[/link].

Zgodnie z art. 22 ust. 5e ww. ustawy, w brzmieniu obowiązującym od 1 stycznia 2009 r., koszty zaniechanych inwestycji są potrącalne w dacie zbycia inwestycji lub ich likwidacji.

A zatem wydatki poniesione na niedokończoną (zaniechaną) inwestycję mogą zwiększyć firmowe koszty w przypadku i w dacie:

- sprzedaży niedokończonej inwestycji, najlepiej wraz z całą dokumentacją, analizami itp., aby nie było wątpliwości co do rezygnacji z niej (w takim przypadku poniesione koszty posłużą osiągnięciu przychodu ze sprzedaży inwestycji, a zatem wystąpi bezpośredni związek przyczynowo-skutkowy),

- zlikwidowania zaniechanej inwestycji, przy czym co do zasady zlikwidowanie inwestycji należy traktować dosłownie, tzn. [b]tylko fizyczna likwidacja umożliwi uznanie poniesionych na nią wydatków za koszty [/b]uzyskania przychodów.

[srodtytul]...oraz zbycie lub likwidacja...[/srodtytul]

A zatem, aby można było uznać wydatki na zaniechaną inwestycję za koszty uzyskania przychodów, musi dojść do zbycia inwestycji lub jej likwidacji. Warunkiem uznania nakładów za koszty podatkowe jest, aby efekt nakładów poniesionych na zaniechaną inwestycję nie był wykorzystywany w przyszłości.

„Przy czym zlikwidowanie inwestycji należy traktować dosłownie, tzn. tylko fizyczna likwidacja inwestycji [b](np. jej rozbiórka, złomowanie, zniszczenie) umożliwi uznanie poniesionych przez wnioskodawcę wydatków za koszty uzyskania przychodów. Z czynności tej sporządza się protokół fizycznej likwidacji[/b], która oznacza zakończenie procesu likwidacji środka trwałego” – czytamy we wspomnianej wcześniej interpretacji.

Zdaniem izby, gdy rezygnacja z inwestycji nastąpiła na skutek stwierdzenia wady konstrukcyjnej budynku, podatnik może zaliczyć poniesione nakłady do kosztów prowadzonej pozarolniczej działalności gospodarczej dopiero w momencie zbycia tej inwestycji lub jej fizycznej likwidacji.

[srodtytul]...choć nie w każdym przypadku[/srodtytul]

Nie zawsze jednak likwidacja będzie konieczna i możliwa. Przykładem jest [b]interpretacja Izby Skarbowej w Warszawie z 18 czerwca 2010 r. (IPPB5/423-153/10-4/DG).[/b]

Firma poniosła wydatki na dokumentację projektową niezbędną do rozpoczęcia i prowadzenia inwestycji. Z inwestycji tej musiała jednak zrezygnować. W takiej sytuacji – zdaniem izby – wystarczające do uznania kosztów wytworzenia czy nabycia dokumentacji inwestycyjnej jako kosztów uzyskania przychodów jest podjęcie decyzji o trwałym i definitywnym odstąpieniu od dalszego prowadzenia zadania inwestycyjnego.

W odniesieniu do tych nakładów nie jest racjonalna ich fizyczna likwidacja, również ze względów dowodowych, bowiem zniszczenie nośników tych wartości pozbawiłoby podatnika możliwości udowodnienia rzeczywistego poniesienia kosztu w celu osiągnięcia przychodów.

Zdaniem izby, jeśli „dojdzie do podjęcia decyzji o trwałym zaniechaniu inwestycji, dokumentację projektową dotyczącą budowy osiedla domów jednorodzinnych należy zaliczyć do kosztów zaniechanej inwestycji na podstawie art. 15 ust. 4f ustawy podatkowej.

Warunkiem uznania inwestycji za zaniechaną jest więc w przypadku dokumentacji wykreślenie inwestycji z ewidencji rachunkowej i sporządzenie protokołu likwidacyjnego, dokumentującego skutki decyzji o zaniechaniu inwestycji bez konieczności przeprowadzenia fizycznej likwidacji dokumentacji”.

[ramka][b]Korekta VAT może być niepotrzebna[/b]

Podstawową przesłanką dla realizacji uprawnienia do obniżenia podatku należnego o naliczony jest istnienie związku poniesionych wydatków z wykonywaniem czynności opodatkowanych.

Zaniechanie inwestycji samoistnie nie stanowi podstawy do skorygowania wcześniej odliczonego podatku naliczonego. Jeśli nie doszło do rozpoczęcia inwestycji, gdyż nieprzewidziane koszty będące przeszkodą do jej podjęcia zostały uwidocznione w trakcie prac projektowych, zaniechanie inwestycji nastąpi z przyczyn niezależnych od podatnika.

Jeśli spółka nabywa usługi pośrednictwa i notarialne z zamiarem realizacji inwestycji, do której jednak – na skutek okoliczności niezależnych od spółki – nie dochodzi, a inwestycja miała służyć wykonywaniu działalności opodatkowanej spółki i nie miały zastosowania przepisy wyłączające prawo do odliczenia podatku naliczonego przy nabyciu tych usług (art. 88 ustawy o VAT), to spółka w momencie zaniechania inwestycji nie będzie zobowiązana do korekty odliczonego podatku.

Wynika tak z interpretacji[b] Izby Skarbowej w Bydgoszczy z 15 lutego 2010 r. (ITPP2/443-1009/09/AP)[/b]. [/ramka]