Przedsiębiorca, który opłaca składki na ubezpieczenia społeczne, odlicza je w poz. 139 formularza PIT-36 lub w poz. 35 PIT-36L. W ten sposób można odliczyć składki na ubezpieczenia emerytalne, rentowe, chorobowe oraz wypadkowe podatnika oraz osób z nim współpracujących. Warto pamiętać, że można uwzględnić tylko składki zapłacone w danym roku.

Najczęściej podatnik nie ma więc prawa ująć ubezpieczenia za grudzień 2009 r. (chyba że zapłacił je do końca tego miesiąca). Zwykle może jednak odliczyć składkę za grudzień 2008 r., bo termin jej zapłaty mija w styczniu 2009 r. Oznacza to także, że przedsiębiorca, który w 2009 r. zapłacił zaległe składki za lata poprzednie, może je uwzględnić w zeznaniu za ten rok.

[srodtytul]Koszt czy odliczenie[/srodtytul]

Ustawodawca pozwolił podatnikom wybrać, czy chcą odliczać składki od podstawy opodatkowania czy też zaliczą je do kosztów uzyskania przychodów. W tym drugim wypadku oczywiście nie odliczają już ich w zeznaniu podatkowym.

Dla przedsiębiorców, którzy osiągają tylko dochody z firmy, korzystniejsze wydaje się zaliczenie składek do kosztów. To dlatego, że nawet jeśli firma poniesie stratę, to będą mogli uwzględnić te koszty w pięciu kolejnych latach.

Dla osób, które mają także inne źródła przychodów, a wykazują stratę z działalności gospodarczej, bardziej opłacalne może być odliczanie składek od podstawy opodatkowania. Pozwala to bowiem zmniejszyć o ich wysokość dochody z innych źródeł, np. najmu.

O ile bowiem przepisy nie pozwalają rozliczyć straty z działalności z dochodem z innego źródła przychodów, o tyle nie ma żadnych przeszkód, aby składki zapłacone w związku z prowadzeniem firmy odliczyć od dochodu uzyskanego np. z umowy o pracę lub najmu.

[srodtytul]Należność, która zmniejsza podatek[/srodtytul]

Składki na ubezpieczenie zdrowotne opłacone bezpośrednio przez podatnika lub pobrane przez płatnika w roku podatkowym są odliczane od podatku. Są jednak pewne ograniczenia.

Nie można uwzględnić składek, których podstawę wymiaru stanowi dochód (przychód) zwolniony od podatku na podstawie ustawy, oraz składek, których podstawę wymiaru stanowi dochód, od którego na podstawie ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku. Ponadto kwota składki na ubezpieczenie zdrowotne, o którą zmniejsza się podatek, nie może przekroczyć 7,75 proc. podstawy jej wymiaru.

Co istotne, przedsiębiorcy, którzy ponieśli stratę lub u których podatek od dochodów firmy jest niższy niż składki na ubezpieczenie zdrowotne, mogą je odliczyć od podatku obliczonego od dochodu osiągniętego z innych źródeł.

[srodtytul]Ubezpieczenie zagraniczne[/srodtytul]

Podatnik może odliczyć zapłacone z jego środków składki na obowiązkowe ubezpieczenie społeczne podatnika lub osób z nim współpracujących, zgodnie z przepisami dotyczącymi obowiązkowego ubezpieczenia społecznego obowiązującymi w innym niż Polska państwie UE lub w innym kraju należącym do Europejskiego Obszaru Gospodarczego lub w Konfederacji Szwajcarskiej.

Trzeba jednak pamiętać, że od tej zasady są liczne wyjątki, m.in. nie podlegają odliczeniu składki, których podstawę wymiaru stanowi dochód (przychód) zwolniony od podatku na podstawie umów o unikaniu podwójnego opodatkowania. Ponadto warunkiem odliczenia składek jest istnienie podstawy prawnej do uzyskania przez organ podatkowy informacji od władz państwa, w którym podatnik opłacał składki.

[srodtytul]... i zdrowotne w innym kraju[/srodtytul]

[link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr?id=346580]Ustawa o PIT [/link]przewiduje możliwość zmniejszenia podatku o składki na obowiązkowe ubezpieczenia zdrowotne podatnika lub osób z nim współpracujących zapłacone ze środków podatnika.

Dotyczy to kwot zapłaconych w tych samych krajach, które są wymienione w przepisach o składkach na ubezpieczenia społeczne. Przewidziano także podobne ograniczenia.

Nie podlegają odliczeniu m.in. składki na ubezpieczenie zdrowotne:

- odliczone od zryczałtowanego podatku dochodowego

- odliczone od podatku obliczonego zgodnie z art. 30c ustawy,

- których podstawę wymiaru stanowi dochód (przychód) zwolniony od podatku na podstawie ustawy oraz składek, których podstawę wymiaru stanowi dochód, od którego na podstawie przepisów ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Ponadto odliczenie stosuje się pod warunkiem, że podstawą wymiaru składek nie jest dochód (przychód) zwolniony od podatku na podstawie umów o unikaniu podwójnego opodatkowania.

[srodtytul]Dodatkowa do KRUS[/srodtytul]

Nie wszyscy przedsiębiorcy opłacają składki do ZUS. Rolnicy prowadzący działalność gospodarczą są ubezpieczeni w KRUS. Płacą jednak dwa razy wyższe składki niż pozostali. Wynika to z art. 17 ust. 2 [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr;jsessionid=7E36C8B88D274101A3C86CDCBD583E8B?id=26]ustawy z 20 grudnia 1990 r. o ubezpieczeniu społecznym rolników[/link].

Nie ma wątpliwości, że dodatkowa składka z tytułu ubezpieczenia społecznego rolników wynika z tego, że oprócz działalności rolniczej ubezpieczony prowadzi własną firmę lub jest wspólnikiem spółki osobowej. Kwota ta jest więc niewątpliwie związana z prowadzoną działalnością i może być zaliczona do kosztów uzyskania przychodów.

Potwierdzają to interpretacje indywidualne, np. [b]odpowiedź Izby Skarbowej w Bydgoszczy z 10 września 2009 r. (ITPB1/415-551/09/PSZ).[/b] Czytamy w niej, że dodatkowa składka płacona do KRUS jest kosztem uzyskania przychodów z działalności gospodarczej. Może więc być zaksięgowana w księdze przychodów i rozchodów pod warunkiem prawidłowego udokumentowania poniesienia wydatku.

[ramka][b]Ważne[/b]

Kwotę wydatków z tytułu składek na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne ustala się na podstawie dokumentów stwierdzających ich poniesienie.[/ramka]

[ramka][b]Nie więcej niż 7,75 proc.[/b]

Kwota składki na ubezpieczenie zdrowotne, o którą zmniejsza się podatek, nie może przekroczyć 7,75 proc. podstawy wymiaru.

Dotyczy to zarówno składek krajowych, jak i zagranicznych. [/ramka]