Umowę leasingu regulują art. 709[sup]1[/sup] – 709[sup]18[/sup] kodeksu cywilnego. Przewidują one m.in., że w razie wypowiedzenia przez finansującego umowy leasingu na skutek okoliczności, za które korzystający ponosi odpowiedzialność, finansujący (leasingodawca) może żądać od korzystającego (leasingobiorcy) natychmiastowego zapłacenia wszystkich przewidzianych w umowie a niezapłaconych rat pomniejszonych o korzyści, jakie finansujący uzyskał wskutek ich zapłaty przed umówionym terminem, i rozwiązania umowy leasingu.

[srodtytul]Bez konsekwencji[/srodtytul]

Kwota do zapłaty w takiej sytuacji stanowi odszkodowanie, które (podobnie jak wszelkie odszkodowania) nie podlega opodatkowaniu VAT. Potwierdzają to organy podatkowe w udzielanych wyjaśnieniach.

Tytułem przykładu wskazać można [b]postanowienie naczelnika Pierwszego Mazowieckiego Urzędu Skarbowego w Warszawie z 17 października 2005 r. (1471/NTR1/443-377/05/LS)[/b], w którym czytamy, że „kwoty uzyskane na podstawie art. 70915 ustawy (…) Kodeks cywilny (…) nie stanowią wynagrodzenia z tytułu dostawy towarów w rozumieniu art. 7 ustawy ani też świadczenia usług w rozumieniu art. 8 ustawy, jak również innej czynności wymienionej w art. 5 ust. 1 ustawy, a zatem nie podlegają opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. W związku z tym brak jest również podstaw do ich udokumentowania fakturą VAT stosownie do art. 106 ustawy o podatku od towarów i usług”.

Leasing na gruncie VAT traktowany może być na dwa sposoby: jako świadczenie usługi (najczęściej spotykana sytuacja) lub jako dostawa towarów. Rozważyć trzeba oba przypadki.

[srodtytul]Gdy jest usługą...[/srodtytul]

Jeśli umowa leasingu stanowi na gruncie VAT świadczenie usługi (co ma miejsce przy wszystkich umowach leasingu operacyjnego oraz w niektórych przypadkach leasingu finansowego), na skutek rozwiązania umowy leasingu leasingodawca przestaje wystawiać leasingobiorcy faktury dokumentujące świadczenie tej usługi.

[b]W przypadku takim nie pojawia się potrzeba wystawienia faktur korygujących do dotychczas wystawionych faktur, bo w okresie przed rozwiązaniem umowy usługa leasingu była faktycznie wykonywana.[/b]

Leasingodawca nie powinien wystawiać również faktury na kwotę pozostałych w umowie a niezapłaconych rat (fakturami podatnicy mogą bowiem dokumentować wyłącznie sprzedaż w rozumieniu VAT, odszkodowania zaś – jak to wspomniałem na wstępie – nie są opodatkowane VAT, a więc nie stanowią sprzedaży). Udokumentowania obciążenia tą kwotą należy dokonać w inny sposób, np. wystawiając notę obciążeniową.

Co bardzo ważne – przepisy nie przewidują, aby rozwiązanie umowy leasingu wiązało się z utratą prawa do odliczenia dotychczas odliczonego podatku naliczonego (tj. podatku odliczonego dotyczącego okresu leasingu przed rozwiązaniem umowy leasingu), jak również nie przewidują, aby istniała w takim przypadku konieczność skorygowania takiego podatku. Prowadzi to do wniosku, że rozwiązanie umowy leasingu nie wywołuje żadnych skutków w VAT u dotychczasowego leasingobiorcy. Potwierdzają to organy podatkowe w udzielanych wyjaśnieniach. Tytułem przykładu wskazać można[b] pismo Naczelnika Urzędu Skarbowego w Łukowie z 8 czerwca 2005 r. (PP-443/58/144/2005)[/b], w którym czytamy, że „nie ma obowiązku korygowania podatku naliczonego w związku z rozwiązaniem umowy leasingu operacyjnego”.

[srodtytul]... i gdy dostawą towarów [/srodtytul]

Wydanie towaru w ramach leasingu w niektórych przypadkach stanowi na gruncie VAT dostawę towarów (dotyczy to niektórych przypadków leasingu finansowego). W takich sytuacjach[b] rozwiązanie umowy skutkuje koniecznością wystawienia faktury korygującej do faktury dokumentującej dostawę towarów polegającą na wydaniu przedmiotu leasingu[/b]. Jak czytamy [b]w postanowieniu naczelnika Dolnośląskiego Urzędu Skarbowego we Wrocławiu z 22 lipca 2005 r. (PP II 443/1/147/133/05)[/b], „w związku z wcześniejszym rozwiązaniem umowy leasingu finansowego (przed upływem okresu, na jaki została zawarta) oraz zwrotem przedmiotu leasingu leasingodawcy powinien on wystawić fakturę korygującą zmniejszającą wartość faktury pierwotnej o sumę wszystkich należnych, lecz niewymagalnych jeszcze rat”.

Taka faktura korygująca jest na zasadach ogólnych rozliczana przez leasingobiorcę oraz leasingodawcę. Oznacza to, że:

- leasingobiorca ma obowiązek pomniejszyć kwotę podatku naliczonego o kwotę wynikającą z takiej faktury korygującej w deklaracji VAT-7/VAT-7K/VAT-7D za okres rozliczeniowy jej otrzymania (zob. art. 86 ust. 10a ustawy o VAT),

- leasingodawca może pomniejszyć podatek należny o kwotę wynikającą z faktury korygującej w deklaracji VAT-7/VAT-7K/VAT-7D za okres rozliczeniowy jej otrzymania przez leasingobiorcę, pod warunkiem że przed upływem terminu do złożenia deklaracji za ten okres otrzyma potwierdzenie odbioru tej faktury korygującej; w przeciwnym razie pomniejszenia leasingodawca może dokonać w ramach deklaracji VAT-7/VAT-7K/VAT-7D za okres rozliczeniowy otrzymania takiego potwierdzenia odbioru (zob. art. 29 ust. 4a ustawy o VAT).

Ponadto, jeśli w związku z rozwiązaniem umowy leasingu leasingodawca żąda od leasingobiorcy zapłacenia wszystkich przewidzianych w umowie a niezapłaconych rat, kwotę tę winien udokumentować innym niż faktura dokumentem obciążeniowym (np. notą obciążeniową).

[i]Autor jest doradcą podatkowym[/i]