Jeśli polski przepis jest niezgodny z unijnym, można odzyskać nadpłacony VAT

[b]Na korekty deklaracji za okres pierwszych miesięcy po wejściu Polski do Unii Europejskiej mają czas tylko do końca roku.[/b]

Od 1 maja 2004 r. Polska jest częścią Unii Europejskiej. Oznacza to, że nasze przepisy o VAT powinny być dostosowane do unijnych dyrektyw (wtedy szóstej [b]dyrektywy VAT, a obecnie dyrektywy 2006/112/WE[/b]). W niektórych miejscach tak nie jest, a polskie regulacje ograniczają prawo do odliczenia podatku naliczonego. Sądy to kwestionują i przyznają podatnikom rację w sporze z fiskusem.

Jednak bezpośrednio po akcesji wiele firm ostrożnie podchodziło do tej kwestii i nadpłacało VAT, nie korzystając z przysługującego im – w świetle prawa wspólnotowego – uprawnienia do odliczenia podatku naliczonego. Ten podatek można jeszcze odzyskać.

[srodtytul]Niecałe pięć lat na poprawki [/srodtytul]

Na korektę deklaracji VAT i odliczenie podatku naliczonego mamy pięć lat, licząc od początku roku, w którym wystąpiło prawo do obniżenia podatku należnego (art. 86 ust. 13 ustawy o VAT). Tak więc z końcem tego roku upływa termin na korekty deklaracji VAT za poszczególne miesiące od maja do grudnia 2004 r., które polegałyby na obniżeniu kwoty podatku należnego o podatek naliczony, niewykazany w pierwotnych deklaracjach. Firmy, które tego nie zrobią do końca roku, bezpowrotnie stracą możliwość odzyskania nadpłaconego VAT.

Jak zrobić korektę rozliczenia? Trzeba złożyć w urzędzie deklarację korygującą, która uwzględniać będzie już nową, wyższą kwotę podatku naliczonego do odliczenia. Do tego trzeba dołączyć pisemne wyjaśnienie przyczyn korekty.

W wyniku złożenia korekty podwyższającej kwotę podatku naliczonego do odliczenia za dany miesiąc (kwartał) zmieni się rozliczenie VAT za ten okres. Albo zmniejszy się kwota zobowiązania podatkowego do zapłaty za dany miesiąc (kwartał), albo zwiększy się kwota różnicy podatku naliczonego nad należnym do zwrotu na rachunek bankowy lub do przeniesienia na następny miesiąc (kwartał). Od tego zależy dalsze postępowanie.

[srodtytul]Wniosek o stwierdzenie nadpłaty [/srodtytul]

Jeśli zmniejszy się kwota zobowiązania podatkowego, będziemy mieć do czynienia z nadpłatą w rozumieniu ordynacji podatkowej. W tym wypadku podatnik wraz z deklaracją korygującą oraz pisemnym wyjaśnieniem przyczyn korekty powinien dodatkowo złożyć do urzędu skarbowego wniosek o stwierdzenie nadpłaty. Nadpłata, będąca tutaj różnicą między kwotą wpłaconą przez podatnika a kwotą zobowiązania wynikającego ze skorygowanej deklaracji, powinna zostać zwrócona przez urząd skarbowy, co do zasady, w terminie dwóch miesięcy.

[srodtytul]Do zwrotu albo przeniesienia [/srodtytul]

Gdy wskutek korekty zwiększy się kwota różnicy podatku naliczonego nad należnym do zwrotu na rachunek bankowy, dodatkowa kwota powinna zostać zwrócona podatnikowi w terminie podatnym przez niego w deklaracji korygującej, tj. w ciągu 25, 60 albo 180 dni począwszy od dnia złożenia korekty.

Jeśli firma zdecyduje się na podwyższenie kwoty różnicy podatku naliczonego nad należnym do przeniesienia na następny miesiąc, to musi jedynie pamiętać, aby w korektach deklaracji za następne miesiące uwzględnić nową, wyższą kwotę nadwyżki podatku naliczonego nad należnym do rozliczenia w następnych miesiącach. Może to spowodować powstanie nadpłaty albo zwiększenie kwoty do zwrotu w jednym z następnych miesięcy.

[srodtytul]Korekta należnego[/srodtytul]

Inaczej należy liczyć termin na złożenie wniosku o stwierdzenie nadpłaty, gdy podatnik zamierza zrobić korektę operacji po stronie podatku należnego (z reguły wtedy, gdy rezygnuje z opodatkowania danej czynności). W takiej sytuacji, zgodnie z art. 79 § 2 pkt 2 ordynacji podatkowej, prawo do złożenia wniosku o stwierdzenie nadpłaty (wraz ze skorygowaną po stronie podatku należnego deklaracją VAT) wygasa po upływie pięciu lat od dnia złożenia pierwotnej deklaracji. W rezultacie prawo do wystąpienia o stwierdzenie nadpłaty w zobowiązaniach VAT za poszczególne miesiące 2004 r., związane ze zmianą po stronie podatku należnego, będzie przysługiwać w poszczególnych miesiącach 2009 r.

[i]Tomasz Rolewicz jest menedżerem, a Mariusz Marecki dyrektorem w PricewaterhouseCoopers[/i]

[ramka][b]Szanse na zwycięstwo[/b]

Oczywiście z poprawianiem deklaracji wiąże się pewne ryzyko. Oprócz tego, że urząd skarbowy może uznać korektę deklaracji za niezasadną, może też nałożyć na podatnika 30-proc. sankcję VAT. Będzie tak wtedy, gdy urząd stwierdzi, że podatnik zaniżył zobowiązanie lub zawyżył kwotę zwrotu.Mimo że w orzecznictwie pojawiają się zasadne wątpliwości co do możliwości nałożenia na podatnika sankcji VAT w wypadku nieuwzględnienia jego wniosku o stwierdzenie nadpłaty (a w konsekwencji nieuwzględnienia korekty deklaracji VAT stanowiącej załącznik do takiego wniosku), nie można takiego ryzyka wykluczyć.

Możliwa jest też próba podjęcia postępowania karnego skarbowego w sytuacji skutecznego zakwestionowania wniosku (choć jest wiele argumentów przeciwko takiemu zachowaniu).

Wydaje się jednak, że z uwagi na argumenty dotyczące niezgodności polskich regulacji z prawem wspólnotowym oraz bieżące orzecznictwo sądów w tym zakresie są duże szanse na pozytywne zakończenie ewentualnego sporu z fiskusem. [/ramka]