Zamierzam razem z kolegą utworzyć spółkę osobową, żeby razem prowadzić działalność gospodarczą. Czy jako wspólnicy musimy być opodatkowani według tych samych zasad, czy też jeden może się rozliczać na zasadach ogólnych, a drugi podatkiem liniowym?

– pyta czytelnik DF.

Nic nie stoi na przeszkodzie, aby dwaj przedsiębiorcy (osoby fizyczne), którzy prowadzą działalność gospodarczą w formie spółki osobowej (np. cywilnej, komandytowej, jawnej), byli opodatkowani według odrębnych zasad. Jeden z nich może być opodatkowany według skali podatkowej, drugi – preferencyjną 19-proc. stawką podatku liniowego. Jednak wybór podatku liniowego skutkuje u niego koniecznością płacenia podatku w tej formie od wszystkich dochodów z działalności gospodarczej, opodatkowanych według ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (ustawa o PIT).

Dochody z pozarolniczej działalności gospodarczej co do zasady są opodatkowane na zasadach ogólnych (określonych w art. 27 ustawy o PIT, tj. według obowiązującej skali podatkowej), chyba że podatnicy wybiorą 19-proc. podatek liniowy (art. 30c ustawy o PIT). Pomijamy tutaj opodatkowanie w formie ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych (na podstawie odrębnej ustawy).

Przychody z udziału w spółce niebędącej osobą prawną ze wspólnej własności, wspólnego przedsięwzięcia, posiadania lub użytkowania rzeczy lub praw majątkowych u każdego podatnika określa się proporcjonalnie do jego prawa w udziale w zysku oraz łączy się z pozostałymi przychodami ze źródeł, z których dochód jest opodatkowany na zasadach ogólnych.

Jeśli nie ma przeciwnego dowodu, przyjmuje się, że prawa do udziału w zysku wspólników są równe. Zasady te stosuje się też do rozliczania kosztów uzyskania przychodów, pozostałych wydatków i strat, a także ulg podatkowych związanych z prowadzoną przez wspólników działalnością gospodarczą.

W spółce cywilnej podmiotami w podatku dochodowym od osób fizycznych są wyłącznie jej wspólnicy (wyrok SN z 8 marca 2001 r., III RN 81/00).

Podatnicy, w tym wspólnicy spółki osobowej, mogą wybrać opodatkowanie 19-proc. podatkiem liniowym, jednak z zastrzeżeniem art. 9a ust. 3 ustawy o PIT (przepis ten określa przypadki, kiedy podatnik traci prawo do rozliczania się w ten sposób).

Muszą powiadomić pisemnie o swoim wyborze właściwego naczelnika urzędu skarbowego w terminie do 20 stycznia roku podatkowego. A jeżeli podatnik (w tym wspólnik spółki osobowej) rozpoczyna prowadzenie działalności gospodarczej w trakcie roku podatkowego, to do dnia poprzedzającego dzień rozpoczęcia działalności gospodarczej, nie później jednak niż w dniu uzyskania pierwszego przychodu (art. 9a ust. 2 ustawy o PIT).

Osoba pracująca na etacie rozpoczyna działalność gospodarczą w dwóch formach: indywidualnie i jednocześnie jako wspólnik w spółce jawnej. Chce skorzystać z opodatkowania w formie liniowej, nie będzie świadczyć usług (takich samych jak czynności na etacie) na rzecz swojego obecnego pracodawcy, co wykluczałoby możliwość wyboru tej formy opodatkowania.

W tym wypadku wszystkie dochody przedsiębiorcy uzyskiwane z działalności gospodarczej (zarówno indywidualnej, jak i z udziału w spółce) będą opodatkowane podatkiem liniowym według stawki 19 proc., i to niezależnie od formy rozliczenia, którą wybrali pozostali wspólnicy.

Dochodów z działalności gospodarczej przedsiębiorca nie będzie łączyć z dochodami z innych źródeł (w tym wypadku z pracy), które będą opodatkowane na zasadach ogólnych (według skali). Zatem dochody z działalności przedsiębiorcy nie będą wpływać na wysokość stawki podatkowej, według której będą opodatkowane jego dochody z pracy.

Pamiętajmy jednak, że możliwość korzystania z preferencyjnej stawki podatku liniowego wiąże się z rezygnacją z większości ulg, przysługujących przedsiębiorcom opodatkowanym na zasadach ogólnych. Dotyczy to m.in. możliwości wspólnego rozliczenia dochodów z małżonkiem.

Z podatku liniowego nie mogą korzystać osoby rozpoczynające działalność gospodarczą samodzielnie lub w formie spółki osobowej, które będą świadczyć swoje usługi dla byłych lub obecnych pracodawców (w tym lub poprzednim roku). Chodzi o czynności wykonywane dotychczas w ramach stosunku pracy.

Jeśli tak jest, przedsiębiorca traci w roku podatkowym prawo do opodatkowania podatkiem liniowym. Musi wpłacić zaliczki obliczone przy zastosowaniu obowiązującej skali podatkowej, wraz z odsetkami za zwłokę od zaległości od tych zaliczek (art. 9a ust. 3 ustawy o PIT).

W odniesieniu do spółki osobowej ograniczenie to wystąpi również, gdy co najmniej jeden ze wspólników wykonywał w ramach stosunku pracy czynności wchodzące w zakres działalności spółki na rzecz byłego lub obecnego pracodawcy.

Podatnik w lipcu 2007 r. został zatrudniony na podstawie umowy o pracę w firmie z branży informatycznej jako przedstawiciel handlowy, gdzie był odpowiedzialny za sprzedaż komputerów. W czerwcu 2008 r. zwolnił się z pracy i otworzył firmę remontowo-budowlaną, przy czym wybrał liniową formę opodatkowania.

W tym wypadku nic nie stoi na przeszkodzie, aby świadczył usługi remontowo-budowlane na rzecz swojego byłego pracodawcy. Nie straci przez to prawa do podatku liniowego.

Gdyby natomiast ten sam podatnik w ramach działalności opodatkowanej liniowo nadal zajmował się rozprowadzaniem i sprzedażą komputerów na rzecz swojego byłego pracodawcy, straciłby prawo do tej formy opodatkowania.

Inaczej byłoby, gdyby wybrał opodatkowanie na zasadach ogólnych. Wtedy mógłby wykonywać te same czynności na rzecz swojego byłego pracodawcy bez ograniczeń.

Autorka jest radcą prawnym