Tak zdecydował NSA w wyroku z 3 marca 2008 r. (I FSK 219/07).
Spór dotyczył możliwości odliczenia podatku naliczonego na podstawie poprzednio obowiązujących przepisów o VAT. WSA potwierdził stanowisko organów podatkowych, zgodnie z którym w myśl § 48 ust. 4 pkt 1 lit. a rozporządzenia ministra finansów z 22 marca 2002 r. w sprawie wykonania niektórych przepisów o podatku od towarów i usług oraz o podatku akcyzowym brak było podstaw do odliczenia VAT z faktur wystawionych przez podmiot niezarejestrowany.
Wyrok ten został zaskarżony do NSA, który stwierdził, że skoro art. 32 ust. 1 ustawy o VAT z 1993 r. nakazywał podatnikom VAT wystawianie faktur, a zgodnie z art. 5 tej ustawy podatnikiem było się ze względu na obiektywne kryteria, a nie fakt zarejestrowania, to nie można ograniczać prawa do odliczenia podatku.
Zdaniem NSA faktura wystawiona przez niezarejestrowany podmiot daje podstawę do odliczenia podatku naliczonego. W konsekwencji § 48 ust. 4 pkt 1 lit. a wspomnianego rozporządzenia, przewidujący brak możliwości odliczenia z takiej faktury, jest niezgodny z konstytucyjną zasadą ujmowania istotnych elementów podatku w ustawie. Skoro art. 32 ust. 1 ustawy o VAT z 1993 r. nakazywał podatnikom VAT wystawianie faktur, a zgodnie z jej art. 5 podatnikiem jest się ze względu na obiektywne kryteria, to brak rejestracji nie powinien ograniczać prawa do odliczenia VAT z faktury wystawionej przez podmiot niezarejestrowany. W konsekwencji NSA uchylił zaskarżony wyrok WSA i przekazał sprawę do ponownego rozpoznania.
Zespół Zarządzania Wiedzą Podatkową firmy Deloitte
W zakresie uznania za sprzeczne z konstytucją przepisów wykonawczych odnoszących się do elementów konstrukcyjnych VAT wyrok wpisuje się w oczywistą linię interpretacji jednej z podstawowych zasad stanowienia prawa podatkowego w demokratycznym państwie prawnym, wielokrotnie potwierdzaną przez NSA i TK. Należy też zgodzić się z NSA, że brak prawa do odliczenia VAT naliczonego z faktury wystawionej przez niezarejestrowany podmiot byłby sprzeczny z literalną i celowościową wykładnią samej ustawy o VAT, której interpretacja sądowa dokonywana w tym zakresie nie powinna uwzględniać przepisów wykonawczych sprzecznych z konstytucją. Należy podkreślić, że rozstrzygnięcie NSA potwierdziło również, że wykładnia celowościowa aktu rangi ustawy nie powinna odwoływać się do aktów wykonawczych, które nie mogą być traktowane jako wyrażenie „woli racjonalnego ustawodawcy” zgodnie z konstytucyjną zasadą trójpodziału władzy. W ostatnich miesiącach zapadło kilka wyroków WSA (np. z 10 stycznia 2008 r., SA/Bk 529/07), których sentencje oparte są na analogicznej argumentacji z dodatkowym stwierdzeniem, że brak możliwości odliczenia VAT z faktury wystawionej przez niezarejestrowany podmiot prowadziłby de facto do podwójnego opodatkowania.
