– Rozliczeniami podatkowymi mojej firmy zajmuje się od dawna to samo biuro rachunkowe. Zawsze wszystko było w porządku. Ostatnio jednak okazało się, że zaniżyło w deklaracji – w wyniku rzekomo niedopatrzenia – należny VAT. Sądziłem, że za tę pomyłkę odpowie biuro. Z umowy wynika, że za ewentualne zaległości przed organami podatkowymi odpowie ono. Urząd skarbowy odpowiedzialnością obciążył jednak mnie. Muszę zapłacić podatek z odsetkami. Czy słusznie?
– pyta czytelnik DF.
Właściciele firm coraz częściej zlecają biurom rachunkowym własne rozliczenia podatkowe. Dostarczają do biura komplet dokumentów, a to prowadzi ewidencje, rozlicza podatki i składa wszystkie niezbędne deklaracje. Wyliczoną przez biuro kwotę podatku wpłaca jednak przedsiębiorca. To on odpowiada za jego zapłatę nawet wtedy, gdy pracownik lub właściciel biura działa jak pełnomocnik uprawniony do składania i podpisywania jego deklaracji. Z odpowiedzialności nie zwalnia podatnika figurowanie na deklaracji podpisu pełnomocnika. W ordynacji podatkowej (op) nie ma bowiem przepisu, który przewidywałby, że za zobowiązania podatkowe przedsiębiorcy odpowiedzialność ponosi pełnomocnik lub biuro rachunkowe.
Jeśli zatem biuro rachunkowe zaniży podatek – nieważne z jakiego powodu, zaległość powiększoną o odsetki zawsze płaci przedsiębiorca. Dla odpowiedzialności właściciela firmy nie ma też żadnego znaczenia zastrzeżenie w umowie z biurem, że będzie ono odpowiadało za zaległości podatkowe przed organami podatkowymi. W praktyce nie odniesie ono żadnego skutku. Umowa o wyłączeniu odpowiedzialności za podatki nie jest dla organu podatkowego podstawą do dochodzenia zaległości od innej osoby niż podatnik. Z art. 26 op wynika bowiem jednoznacznie, że za podatki całym swoim majątkiem odpowiada podatnik.
Biuro rachunkowe ponosi jednak odpowiedzialność za ewentualne szkody, jakie może ponieść przedsiębiorca na skutek wadliwego prowadzenia ksiąg rachunkowych, wypełnienia deklaracji lub zeznania podatkowego. Podatnik może dochodzić w takich wypadkach od niesumiennego biura odszkodowania.
Uzyskanie odszkodowania będzie łatwiejsze, jeśli osoby prowadzące biuro rachunkowe są ubezpieczone od odpowiedzialności cywilnej. Obowiązek posiadania OC nie dotyczy jednak wszystkich. Obowiązkowo muszą mieć je tylko osoby zajmujące się usługowym prowadzeniem ksiąg rachunkowych w rozumieniu ustawy o rachunkowości i doradcy podatkowi.
Odszkodowania za straty poniesione wskutek błędnego rozliczenia dochodzi się w postępowaniu cywilnym. A to może trwać długo. Niemniej tylko w ten sposób przedsiębiorca będzie mógł skompensować szkody poniesione z powodu niekompetencji lub niesolidności obsługującego go biura rachunkowego.
Gdy fiskus stwierdzi nieprawidłowości w rozliczeniach podatkowych firmy, zapłata zaległego podatku wraz z odsetkami może nie być jedyną konsekwencją. Inną – często dotkliwszą – może być grzywna za uszczuplenie lub narażenie na uszczuplenie należności publicznoprawnej wymierzona na podstawie kodeksu karnego skarbowego. Jego przepisy mówią, że odpowiedzialność karną skarbową ponosi podatnik, który składając organowi podatkowemu, innemu uprawnionemu organowi lub płatnikowi deklarację lub oświadczenie, podaje nieprawdę lub zataja prawdę albo nie dopełnia obowiązku zawiadomienia o zmianie objętych nimi danych, przez co naraża podatek na uszczuplenie. Działanie takie jest przestępstwem lub wykroczeniem skarbowym, w zależności od kwoty niezapłaconego podatku.
W tym jednak wypadku poza przedsiębiorcą odpowiedzialność ponosi również ten, kto na podstawie przepisu prawa, decyzji właściwego organu, umowy lub faktycznego wykonywania zajmuje się sprawami gospodarczymi, w szczególności finansowymi, osoby fizycznej, osoby prawnej albo jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, której odrębne przepisy przyznają zdolność prawną. Na tej podstawie możliwa jest zatem odpowiedzialność właściciela biura rachunkowego lub doradcy podatkowego zajmującego się, na podstawie umowy, sprawami gospodarczymi (w tym także finansowymi) przedsiębiorcy. Prowadzenie ksiąg rachunkowych lub podatkowych przez właściciela biura rachunkowego można bowiem uznać za zajmowanie się sprawami gospodarczymi.
