Tak orzekł Naczelny Sąd Administracyjny 2 października 2007 r. (I FSK 1266/07).
Podatnik od 2003 r. prowadził działalność gospodarczą (sprzedaż detaliczna na rzecz osób fizycznych), w związku z czym miał obowiązek prowadzenia ewidencji obrotu i kwot podatku należnego przy zastosowaniu kas rejestrujących. Kasa została zainstalowana, ale podatnik nie złożył do urzędu skarbowego wniosku o przyznanie ulgi z tytułu jej zakupu. W tym samym roku ograniczył działalność tylko do sprzedaży na rzecz firm, wobec czego kasę zlikwidował. Następnie w grudniu 2004 r. podjął działalność, która kolejny raz spowodowała obowiązek zainstalowania kasy fiskalnej, więc zgłosił nową kasę w urzędzie skarbowym.
We wniosku o interpretację przepisów podatkowych stwierdził, że z tytułu zakupu kolejnej kasy rejestrującej ma prawo do ulgi w podatku. Prawo to wynika z art.111 ust. 4 ustawy o VAT. Zgodnie z tym przepisem podatnicy, którzy rozpoczną ewidencjonowanie obrotu i kwot podatku należnego w obowiązujących terminach, mogą odliczyć od tego podatku kwotę wydatkowaną na zakup każdej z kas rejestrujących zgłoszonych na dzień rozpoczęcia (powstania obowiązku) ewidencjonowania w wysokości 50 proc. jej ceny zakupu (bez podatku), nie więcej jednak niż 2500 zł. Warunkiem jest złożenie, przed terminem rozpoczęcia ewidencjonowania, przez podatnika w urzędzie skarbowym pisemnego oświadczenia o liczbie kas rejestrujących i miejscu ich używania do ewidencjonowania.
Urząd skarbowy nie zgodził się z podatnikiem. Jego zdaniem przepisy przewidują dofinansowanie zakupu tzw. pierwszych kas zgłoszonych na dzień rozpoczęcia (powstania obowiązku) ewidencjonowania. Kolejne kasy nie korzystają już z tej ulgi. Skoro zatem podatnik nieprzerwanie prowadził działalność gospodarczą i w trakcie tej działalności był już objęty obowiązkiem ewidencjonowania, nie przysługuje mu ulga w postaci odliczeń od podatku kwoty wydatkowanej na zakup kolejnej kasy, niezgłoszonej na dzień rozpoczęcia ewidencjonowania.
Podatnik złożył skargę do WSA, a po jej oddaleniu (wyrokiem z 21 września 2005 r., I SA/Ol 312/05) skargę kasacyjną do NSA. W jej uzasadnieniu powołał się na to, że przepis mówi o „kasach rejestrujących zgłoszonych na dzień rozpoczęcia (powstania obowiązku) ewidencjonowania” i podkreślił, że dzień rozpoczęcia ewidencjonowania nie musi być koniecznie dniem, w którym powstał obowiązek ewidencjonowania. Są to dwa różne terminy.
W ocenie podatnika ustawodawca stworzył konstrukcję alternatywną, pozwalającą na odliczenie kwot z tytułu zakupu kas zgłoszonych w jednym ze wskazanych momentów. W jego sytuacji obowiązek rozpoczęcia ewidencjonowania obrotu i podatku należnego powstał 6 grudnia 2004 r. i na ten dzień kasa, za pomocą której ewidencja miała być prowadzona, była zgłoszona, a zatem spełniony został warunek określony w art.111 ust. 4 ustawy o VAT. Fakt wcześniejszego prowadzenia ewidencji jest bez znaczena.
NSA nie podzielił tej argumentacji. Stwierdził, że nie można zgodzić się z poglądem, jakoby z użytego w art.111 ust. 4 ustawy o VAT sformułowania „na dzień rozpoczęcia (powstania obowiązku) ewidencjonowania” można było wysnuć wniosek, że chodzi o dwa różne zdarzenia. W opinii sądu z przepisu wynika jednoznacznie, że ustawodawca utożsamia dzień rozpoczęcia ewidencjonowania z dniem powstania obowiązku ewidencjonowania. Dlatego też tylko w stosunku do tej liczby kas, którą podatnik zgłosi przed powstaniem u niego obowiązku ewidencjonowania obrotu i kwot podatku należnego, przysługuje mu prawo do odliczenia od tego podatku kwot wydatkowanych na zakup każdej z kas rejestrujących (zgłoszonych na dzień powstania tego obowiązku, będący jednocześnie dniem rozpoczęcia ewidencjonowania).
