Tak orzekł WSA w Lublinie 26 października 2007 r. (I SA/Lu 479/07)
.
Sprawa dotyczyła małżeństwa, które w maju 2005 r. kupiło zakład stolarski od przedsiębiorcy. Przed sfinalizowaniem transakcji nabywcy nie wystąpili do organu podatkowego z wnioskiem o wystawienie zaświadczenia stwierdzającego brak zaległości podatkowych zbywcy tej nieruchomości (o którym mowa w art. 306g ordynacji podatkowej – op). W związku z zaleganiem poprzedniego właściciela z zapłatą VAT (zaległość powstała przed zbyciem przedsiębiorstwa) urząd skarbowy na podstawie art. 112 op w czerwcu 2005 r. nałożył zobowiązanie podatkowe na nabywców przedsiębiorstwa jako na osoby trzecie (na każdego małżonka z osobna, za całą kwotę zaległości).
Małżonkowie odwołali się od decyzji, ale izba skarbowa utrzymała ją w mocy. Złożyli więc skargę do WSA w Lublinie.
Argumentowali w niej, że zaległość podatkowa z tytułu VAT została skonkretyzowana dopiero w czerwcu, a więc w chwili transakcji zbywca przedsiębiorstwa nie zalegał z podatkiem. Ponadto zarzucili, że nie ma dowodów na nieskuteczność egzekucji z jego majątku. Podważali też skierowanie decyzji przeciwko obojgu małżonkom z osobna, mimo że nabyli nieruchomość na współwłasność.
WSA w Lublinie oddalił skargę. Podkreślił, że odpowiedzialność wskazana w art. 112 op jest odpowiedzialnością solidarną, więc organ podatkowy nie musi udowadniać faktu nieskuteczności egzekucji z majątku zbywcy przedsiębiorcy przed nałożeniem zobowiązania na osoby trzecie. Zdaniem sądu jedynie uzyskanie zaświadczenia o braku zaległości podatkowych (wskazanego w art. 306g op) przed nabyciem majątku pozwala nabywcy przedsiębiorstwa na uchylenie się od odpowiedzialności za zaległości podatkowe jego zbywcy.
Benedykt Rubak,Zespół Zarządzania Wiedzą Podatkową Deloitte
Komentowany wyrok potwierdza, jak istotne znaczenie w transakcjach nabycia przedsiębiorstwa (także zorganizowanej części przedsiębiorstwa oraz składników majątkowych związanych z prowadzoną działalnością gospodarczą o wartości co najmniej 15 000 zł) ma zabezpieczenie się nabywcy przed ewentualną odpowiedzialnością za potencjalne zaległości podatkowe zbywcy.
Nabywca ma możliwość zwolnienia się od takiej odpowiedzialności do momentu zawarcia transakcji, a daje ją jedynie uzyskanie specjalnego zaświadczenia o zaległościach podatkowych zbywcy, przewidzianego w art. 306g op. Może to okazać się istotne, zwłaszcza że zaległości podatkowe zbywcy mogą być ujawnione w toku kontroli podatkowej przeprowadzonej u zbywcy już po sfinalizowaniu transakcji.
W razie nieuzyskania takiego zaświadczenia nabywca podlega surowej odpowiedzialności za zaległości podatkowe zbywcy związane z prowadzoną przez niego działalnością gospodarczą powstałe do dnia nabycia. Jest to odpowiedzialność solidarna, która w szczególności przejawia się tym, że wydanie decyzji o odpowiedzialności nabywcy nie jest uzależnione od bezskuteczności egzekucji zobowiązania podatkowego z majątku zbywcy, a nawet od wszczęcia przeciwko niemu postępowania egzekucyjnego.
Należy jednocześnie podkreślić, że wydanie decyzji o odpowiedzialności za zaległości podatkowe nie oznacza automatycznie, że kwota zaległości będzie od nabywcy egzekwowana. Egzekucja zobowiązania wynikającego z decyzji o odpowiedzialności podatkowej może być wszczęta dopiero wówczas, gdy egzekucja z majątku zbywcy okazała się w całości lub w części bezskuteczna. To powoduje, że odpowiedzialność nabywcy ma charakter subsydiarny.
