Kiedy organ podatkowy powinien zwrócić się o pomoc do sądu

Tak orzekł WSA we Wrocławiu 19 lipca br. (I SA/Wr 1607/06).

Sprawa dotyczyła opodatkowania VAT sprzedaży 11 samochodów w okresie kolejnych trzech lat. W decyzji z 2002 r. organy podatkowe określiły wysokość zobowiązania podatkowego w VAT, które było konsekwencją wydanych wcześniej decyzji. Ich zdaniem działalność skarżącego miała charakter działalności gospodarczej. Organy podniosły, że od 2004 r. zarejestrował się on jako czynny podatnik VAT w zakresie sprzedaży produktów spożywczych oraz autohandlu. Prowadził zatem sprzedaż w ramach działalności gospodarczej, ale nie deklarował podatku należnego. Na tej podstawie wywnioskowały, że podatnik działał z zamiarem częstotliwej sprzedaży, o czym świadczy krótki okres użytkowania, powtarzalność sprzedaży oraz posiadanie w jednym czasie nawet kilku samochodów.

Podatnik podniósł, że nie kupował samochodów w celu odsprzedaży. Do takiego działania zmusiła go sytuacja życiowa. Zarzucił organom m.in. naruszenie art. 199a ordynacji podatkowej, ponieważ nie zwróciły się one do sądu cywilnego o ustalenie zamiaru, z jakim działał. Organy nie uwzględniły również tego, że część samochodów była użytkowana na potrzeby własne podatnika. Sprawa trafiła do wrocławskiego WSA. Ten oddalił skargę. Jego zdaniem podatnik prowadził działalność, która powinna być opodatkowana VAT. Nie wykazał, z jakich konkretnie samochodów korzystał dla celów osobistych. Organy podatkowe nie naruszyły art. 199a ordynacji podatkowej, ponieważ zweryfikowały posiadane informacje, skarżący był podatnikiem i nie zakwestionował wcześniejszych rozstrzygnięć poczynionych w tej sprawie.

Zespół Zarządzania Wiedzą Podatkową firmy Deloitte

Art. 199a § 3 op nakłada na organy podatkowe obowiązek wystąpienia z powództwem do sądu powszechnego jedynie w celu ustalenia istnienia lub nieistnienia danego stosunku prawnego lub prawa, i to tylko w przypadku, gdy materiał dowodowy zgromadzony w sprawie nie rozwiewa wszystkich wątpliwości. W piśmiennictwie podnosi się przy tym, że wystąpienie z powództwem powinno być na ogół poprzedzone przesłuchaniem strony (chyba że strona odmówi składania zeznań).

Warto przy tym podkreślić, że przepis ten był badany co do jego zgodności z konstytucją. Trybunał Konstytucyjny w wyroku z 14 czerwca 2006 r. (66/6/A/2006) orzekł, że art. 199a § 3 op jest zgodny z jej art. 2 (wprowadzającym zasadę demokratycznego państwa prawa) oraz art. 22 (mówiącym, że ograniczenie wolności działalności gospodarczej jest dopuszczalne tylko w drodze ustawy i tylko ze względu na ważny interes publiczny). TK wskazał jednocześnie na ryzyko istotnego przedłużenia postępowania w związku ze złożeniem powództwa przez organy podatkowe i podkreślił, że "z tego względu, w praktyce stosowania zaskarżonych przepisów może okazać się niezbędne uzupełnienie regulacji ustawowych o odpowiednie rozwiązania, które zapobiegać będą przewlekłości postępowania".