1. Prawami (uprawnieniami) podatnika w rozumieniu niniejszej deklaracji są te, za które uważa je normodawca a ponadto wszelkie inne korzystne sytuacje prawne.

2. Ocena czy dana sytuacja prawna jest korzystna dla podatnika decyduje on sam.

3. Obowiązkiem organu podatkowego jest pouczenie podatnika o możliwości uznania danej sytuacji prawnej za rodzącą prawo podatnika nie tylko w postępowaniu podatkowym, ale także w trakcie podejmowania innych działań dotyczących interesu prawnego podatnika.

4. Podatnikom przysługują takie same prawa przed organami podatkowymi oraz organami kontroli skarbowej.

1. Obowiązkiem organów publicznych jest takie stanowienie prawa podatkowego by:

a) nakładanie obowiązków podatkowych i przyznawanie praw podatników wynikało tylko z jasno, prosto i przejrzyście sformułowanych przepisów prawa podatkowego,

b) podatnicy nie byli zaskakiwani nowymi rozwiązaniami prawnymi, bez możliwości dostosowania swoich zachowań do nowego stanu prawnego,

c) wprowadzenie wyjątków od sformułowanych zasad w istocie nie unicestwiało tej zasady,

d) w postępowaniu podatkowym obowiązywała zasada in dubio pro libertate (w razie wątpliwości na rzecz wolności od zobowiązań).

2. Wzgląd na adekwatność tekstu aktu prawnego i wieloznaczność języka nie mogą naruszać praw i obowiązków podatnika.

3. Przepisy prawa podatkowego nie mają mocy wstecznej, chyba że przyznają uprawnienia ich adresatom.

4. Wprowadzenie do przepisów prawnych nowych a korzystnych dla podatnika rozwiązań prawnych uwzględniać powinno zasadę bezpośredniego działania ustawy nowej we wszystkich postępowaniach wszczętych i przyszłych.

III. Prawa podatnika w zakresie wykładni przepisów prawa podatkowego

1. Przepisy prawa podatkowego powinny być sformułowane w taki sposób aby zapewniać możliwość poznania przez ich adresatów konsekwencji prawnych.

2. Istotne niejasności lub wątpliwości co do stanu prawnego winny być tłumaczone na korzyść podmiotu, którego rozstrzygnięcie organu podatkowego dotyczy (in dubio pro tributario).

3. Stosowanie przepisów prawa podatkowego w drodze analogii nie może prowadzić do ustanowienia bądź poszerzenia obowiązków ani też ograniczenia uprawnień adresatów tych przepisów.

4. Niedopuszczalne jest nakładanie na podatnika obowiązków w drodze wykładni przepisów prawa podatkowego, o ile nie wynikają one wprost z brzmienia przepisu prawa.

5. Użyte w przepisach prawa podatkowego pojęcia mające ustalone znaczenie w innych dziedzinach prawa mają to samo znaczenie w prawie podatkowym, chyba że przepis prawa podatkowego stanowi inaczej.

6. Niedopuszczalne jest odstępstwo od wyników wykładni językowej przepisów prawa podatkowego na niekorzyść podmiotu, którego rozstrzygnięcie organu podatkowego dotyczy.

1. Podatnik zobowiązany jest jedynie do zapłaty kwoty podatku wynikającej z przepisów prawa.

2. Jeżeli ustawa nie stanowi inaczej, prawo do korzystania z ulg i zwolnień podatkowych oraz do korzystania z innych przewidzianych prawem możliwości obniżenia wysokości podatku przysługuje podatnikowi w każdym czasie, jednak nie dłużej niż przez okres odpowiadający okresowi przedawnienia zobowiązania podatkowego.

3. Jeżeli podatnik nie skorzystał z przysługującego mu prawa do korzystania z ulgi, zwolnienia podatkowego bądź z innych przewidzianych prawem możliwości obniżenia wysokości podatku, organ podatkowy zobowiązany jest poinformować o tym prawie przed wydaniem rozstrzygnięcia podatkowego.

4. Brak pouczenia podatnika, zgodnie z ustępem poprzedzającym, stanowi podstawę do korekty deklaracji podatkowej, a jeżeli wydane zostało ostateczne rozstrzygnięcie podatkowe do wznowienia postępowania podatkowego, aż do momentu upływu terminu przedawnienia zobowiązania podatkowego.

1. Bieg terminu przedawnienia określony w przepisach prawa podatkowego może być przerwany tylko jeden raz poprzez dokonanie czynności egzekucyjnej, o której podatnik został powiadomiony.

2. Czynności egzekucyjne dokonane na podstawie tytułu wykonawczego wydanego w wyniku wydania decyzji, która została następnie uchylona, nie wywołują skutku prawnego w postaci przerwania biegu terminu przedawnienia.

3. Zapłata podatku nie powoduje wygaśnięcia zobowiązania podatkowego.

1. Organy podatkowe działają w sposób budzący zaufanie obywateli.

2. Organy podatkowe podejmują wszelkie niezbędne działania celem realizacji tej zasady.

3. Organy podatkowe zobowiązane są zapewniać pełną informację o prawach i obowiązkach podatnika.

4. W toku prowadzonego przez organ podatkowy postępowania, przed dokonaniem czynności prawnej, organ informuje podmiot, którego postępowanie dotyczy o jej skutkach prawnych.

5. Organy podatkowe udzielają wiążących informacji podatkowych, które nie mogą powodować negatywnych konsekwencji podatkowych dla ich adresatów.

6. Opublikowana interpretacja indywidualna chroni innych podatników, którzy się do niej zastosowali.

7. Organy podatkowe zobowiązane są przestrzegać zasad kultury prawnej.

8. Pracownicy organów podatkowych odnoszą się do podatników z należnym szacunkiem i kulturą.

Prawda obiektywna

1. Organy podatkowe podejmują z urzędu wszelkie niezbędne działania aby wyjaśnić okoliczności faktyczne istotne dla rozstrzygnięcia sprawy.

2. Realizacja powyższego obowiązku nie może powodować obciążenia podmiotu, którego rozstrzygnięcie organu podatkowego dotyczy, obowiązkiem udowadniania okoliczności faktycznych mających znaczenie dla rozstrzygnięcia sprawy.

3. Organy podatkowe mają obowiązek domniemywać, że podatnik bądź płatnik dokonał prawidłowego obliczenia podatku, aż do momentu udowodnienia przez organ podatkowy innej wysokości zobowiązania podatkowego.

4. Istotne niejasności lub wątpliwości co do stanu faktycznego winny być tłumaczone na korzyść podmiotu, którego rozstrzygnięcie organu podatkowego dotyczy (in dubio pro tributario).

5. Dowody zgromadzone sprzecznie z przepisami regulującymi postępowanie podatkowe (kontrolę podatkową, czynności sprawdzające) nie stanowią dowodów w tych postępowaniach.

6. Swobodna ocena dowodów.

Zapewnienie czynnego udziału strony

1. Organy podatkowe winny zapewnić czynny udział podmiotu, którego rozstrzygnięcie organu podatkowego dotyczy, we wszystkich czynnościach prowadzonych przez organ podatkowy.

2. Organ podatkowy zobowiązany jest dopuścić w postępowaniu podatkowym dowód z zeznań świadka, który uprzednio złożył zeznania (wyjaśnienia) w innym postępowaniu, a ma ten dowód znaczenie dla rozstrzygnięcia sprawy.

3. Zeznania (wyjaśnienia) złożone w innym postępowaniu, bez zapewnienia czynnego udziału podmiotu, którego rozstrzygnięcie organu podatkowego dotyczy w tej czynności, nie stanowią dowodu w postępowaniu podatkowym.

4. Przed wydaniem rozstrzygnięcia podatkowego, organ podatkowy zobowiązany jest przedstawić jego stanowisko w sprawie z podaniem szczegółowego uzasadnienia prawnego oraz faktycznego. Rozstrzygnięcie podatkowe nie może być oparte na dowodach niewskazanych w tym stanowisku.

Dwuinstancyjność postępowania

1. Postępowanie podatkowe jest dwuinstancyjne.

2. Podmiot, którego rozstrzygnięcie organu podatkowego dotyczy, ma prawo do zaskarżenia tego rozstrzygnięcia do organu odwoławczego.

3. Jeżeli rozstrzygnięcie sprawy wymaga przeprowadzenia postępowania dowodowego w całości bądź w istotnej części, organ odwoławczy zobowiązany jest uchylić rozstrzygnięcie organu pierwszej instancji do ponownego rozpatrzenia przez ten organ.

4. Dowody zgromadzone sprzecznie z regułą określoną w ustępie 3 niniejszego artykułu nie stanowią dowodu w sprawie.

5. Uchylenie decyzji organu pierwszej instancji i przekazanie do ponownego rozstrzygnięcia temu organowi nie może pogarszać sytuacji strony (zakaz reformationis in peius).

6. Nie jest dopuszczalne dokonanie wymiaru uzupełniającego w wyniku wniesionego odwołania.

7. Postępowanie odwoławcze nie może być prowadzone dłużej niż 2 miesiące od dnia wpłynięcia odwołania do organu odwoławczego.

Pełnomocnik w postępowaniu prowadzonym przez organy podatkowe

1. Podmiot, którego prowadzone przez organ podatkowy postępowanie dotyczy, ma prawo do pomocy fachowego pełnomocnika w jego toku.

2. Przeprowadzenie czynności dowodowych z pominięciem ustanowionego pełnomocnika powoduje, iż dowody zgromadzone w wyniku tych czynności nie stanowią dowodu w postępowaniu podatkowym.

3. Doręczenie rozstrzygnięcia podatkowego organu podatkowego bezpośrednio stronie, z pominięciem ustanowionego pełnomocnika, nie wywołuje skutków prawnych.

Kontrola podatkowa

1. Kontrola podatkowa winna być prowadzona w czasie, miejscu oraz w sposób jak najmniej uciążliwy dla podatnika.

2. W miarę możliwości organy podatkowe winny z uprzedzeniem informować o zamiarze przeprowadzenia kontroli podatkowej, tak aby zapewnić możliwość przygotowania niezbędnych dokumentów.

3. Podmiot, którego kontrola dotyczy, winien mieć zapewniony odpowiedni czas na przygotowanie informacji niezbędnych dla przeprowadzanej kontroli podatkowej.

4. Podmiot, którego kontrola dotyczy, może wnioskować o odroczenie terminu rozpoczęcia kontroli podatkowej, o ile wskaże uzasadnione podstawy dla takiego wniosku.

5. Protokół z kontroli podatkowej winien wyjaśniać w taki sposób stwierdzone przez organ kontrolujący nieprawidłowości aby zapewnić podatnikowi możliwość odpowiedniego ustosunkowania się do nich, w tym złożenia stosownych wyjaśnień bądź wniosków o przeprowadzenie dowodów.

6. Kontrola podatkowa winna być wszczęta najpóźniej do końca trzeciego roku kalendarzowego następującego po roku, w którym upłynął termin płatności podatku.

7. Organy kontroli skarbowej nie mają uprawnienia prowadzenia postępowania kontrolnego dłużej niż organy podatkowe.

8. Postępowanie podatkowe wszczęte po zakończeniu kontroli podatkowej nie powinno trwać dłużej niż 3 miesiące.

Wykonalność decyzji podatkowych

1. Nieostateczne decyzje podatkowe organu pierwszej instancji nie są natychmiast wykonalne.

2. W sytuacjach wyjątkowych, ściśle określonych przez prawo, organy podatkowe mogą nakładać rygor natychmiastowej wykonalności nieostatecznym decyzjom organów pierwszej instancji.

3. Organ podatkowy nie może odmówić przyjęcia zabezpieczenia wykonania zobowiązania podatkowego.

Odpowiedzialność za błędne decyzje

1. Podmiotowi, który podniósł szkodę w wyniku wykonania rozstrzygnięcia organu podatkowego, które następnie zostało uchylone bądź stwierdzono jego nieważność, przysługuje prawo do odszkodowania.

2. Pracownicy organów ponoszą odpowiedzialność służbową za wydanie decyzji, w wyniku której została wyrządzona szkoda jej adresatowi.

1. Powołuje się Rzecznika Praw Podatnika. Rzecznik Praw Podatnika może być Zastępcą Rzecznika Praw Obywatelskich z ustawowo określonymi uprawnieniami.

2. Projekty aktów prawnych dotyczących prawa podatkowego wymagają opinii Rzecznika Praw Podatnika. Projekt aktu prawnego z zakresu prawa podatkowego obowiązany jest zawierać taką opinię.

3. Przy Rzeczniku Praw Podatnika powołuje się Radę Legislacji Podatkowej. Rada jest ciałem doradczym Rzecznika w zakresie opiniowania aktów prawa podatkowego. Rada przedkłada także właściwym organom propozycje niezbędnych zmian przepisów prawa podatkowego.

4. Rzecznik Praw Podatnika ma prawo wglądu do akt sprawy prowadzonej przez organy podatkowe, organy kontroli skarbowej bądź zawisłej przed sądem administracyjnym.

5. Rzecznik Praw Podatnika ma prawo udziału w postępowaniu podatkowym bądź postępowaniu sądowo administracyjnym na prawach strony.

6. Rzecznik Praw Podatnika ma prawo do żądania wyjaśnień od właściwych organów administracji publicznych w sprawach z zakresu prawa podatkowego.

7. W związku z rozpatrywanymi sprawami Rzecznik może przedstawiać właściwym organom, organizacjom i instytucjom oceny i wnioski zmierzające do zapewnienia skutecznej ochrony wolności i praw podatników i usprawnienia trybu załatwiania ich spraw.

8. Rzecznik może również występować z wnioskami do Naczelnego Sądu Administracyjnego o podjęcie uchwały mającej na celu wyjaśnienie przepisów prawnych budzących wątpliwości w praktyce lub których stosowanie wywołało rozbieżności w orzecznictwie.

Przy opracowywaniu Karty wykorzystano część postulowanych regulacji zawartych w: „Projekt przepisów ogólnych Ordynacji Podatkowej” opracowany przez CDiSP w Łodzi – KPP 3-4/2001, s. 115-118.