Spółka z o.o. uregulowała kontrahentowi należność za nabyte towary handlowe w drodze kompensaty. Czy zgodnie z art. 15d ust. 1 ustawy o CIT będzie uprawniona do zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów uregulowane w ten sposób zobowiązanie w tej części, która przekracza 15 000 zł? – pyta czytelniczka.
Czytaj także: Ograniczenia kosztowe CIT
Aby wydatek poniesiony przez podatnika był dla niego kosztem uzyskania przychodu, muszą być spełnione następujące warunki:
- został poniesiony przez podatnika, tj. w ostatecznym rozrachunku musi on zostać pokryty z zasobów majątkowych podatnika (wydatki, które zostały poniesione na działalność podatnika przez osoby inne niż on sam, nie są jego kosztem),
- jest definitywny (rzeczywisty), tj. wartość poniesionego wydatku nie została podatnikowi w jakikolwiek sposób zwrócona,
- pozostaje w związku z prowadzoną przez podatnika działalnością gospodarczą,
- poniesiony został w celu uzyskania, zachowania lub zabezpieczenia przychodów ze źródła przychodów lub może mieć wpływ na wielkość osiągniętych przychodów ze źródła,
- został właściwie udokumentowany,
- nie może znajdować się w grupie wydatków, których zgodnie z art. 16 ust. 1 ustawy o CIT nie uważa się za koszty uzyskania przychodów (art. 15 ust. 1 ustawy o CIT).
Istota problemu w analizowanej sprawie sprowadza się do ustalenia prawa do kosztów w przypadku kompensaty wzajemnych zobowiązań i należności oraz zastosowania w tym przypadku limitu kosztów uregulowanych bez pośrednictwa rachunku płatniczego, który wynosi 15 000 zł.
Tylko między firmami
Na podstawie art. 15d ust. 1 ustawy o CIT, podatnicy nie zaliczają do kosztów uzyskania przychodów kosztu w tej części, w jakiej płatność dotycząca transakcji między przedsiębiorcami została uregulowana bez pośrednictwa rachunku płatniczego.
W przypadku zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów kosztu w tej części, w jakiej płatność dotycząca transakcji określonej w art. 19 ustawy z 6 marca 2018 r. – Prawo przedsiębiorców (>patrz ramka) została dokonana bez pośrednictwa rachunku płatniczego, podatnicy:
1) zmniejszają koszty uzyskania przychodów albo
2) w przypadku braku możliwości zmniejszenia kosztów uzyskania przychodów – zwiększają przychody
– w miesiącu, w którym została dokonana płatność bez pośrednictwa rachunku płatniczego (art. 15d ust. 2 ustawy o CIT).
Z przytoczonych przepisów ustawy o CIT wynika, że:
- wyłączono możliwość zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów koszty w tej części, w jakiej kwota płatności dotycząca transakcji określonej w prawie przedsiębiorców została zrealizowana bez pośrednictwa rachunku płatniczego,
- podatnik ma obowiązek zmniejszenia kosztów uzyskania przychodów (zwiększenia przychodów w przypadku braku możliwości zmniejszenia kosztów) w tej części, w jakiej kwota płatności dotycząca transakcji określonej w prawie przedsiębiorców została zrealizowana bez pośrednictwa rachunku płatniczego
– w przypadku transakcji odnoszącej się do kosztu zaliczonego uprzednio do kosztów uzyskania przychodów. Zmniejszenie kosztów uzyskania przychodów (zwiększenie przychodów) następuje w miesiącu uregulowania płatności z pominięciem rachunku płatniczego.
Chodzi o płatności
Przepisy dotyczące omawianego zagadnienia odwołują się do pojęcia „płatności", wynikającej z transakcji (o której mowa w art. 19 prawa przedsiębiorców), a zatem obejmują wyłącznie wskazany w nich sposób regulowania zobowiązania, tj. poprzez dokonywanie zapłaty. Przepisy te odnoszą się do płatności gotówkowych/bezgotówkowych, a nie do regulowania zobowiązań, które ma szerszy zakres. Płatność może być uiszczona w formie gotówkowej lub bezgotówkowej. Przy kompensacie nie mamy natomiast do czynienia z płatnością. Omawiane regulacje nie znajdą więc zastosowania do innych form regulowania (wygasania) zobowiązań, które ze swojej istoty nie mają charakteru płatności i nie są związane z rachunkiem płatniczym. Kompensata (potrącenie) czy wymiana barterowa nie są zatem objęte ograniczeniami zaliczania do kosztów w zakresie limitu 15 000 zł. Jakkolwiek dochodzi wówczas do uregulowania (wygaśnięcia) zobowiązania, to jednak strony umowy nie dokonują „płatności", które mogłyby być objęte tymi przepisami.
Uregulowanie zobowiązania wynikającego z transakcji o wartości powyżej 15 000 zł w drodze kompensaty (potrącenia) nie spowodowuje obowiązku zastosowania art. 15d ust. 1 lub 2 ustawy o CIT. Zobowiązania uregulowane w drodze kompensaty mogą być w całości kosztem uzyskania przychodu, bez względu na rozliczoną kwotę. Oczywiście jeśli taki koszt spełnia ogólne przesłanki kosztu podatkowego wskazane w art. 15 ust. 1 ustawy o CIT (por. interpretację Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z 6 lipca 2018 r., 0111-KDIB1-2.4010.196.2018. 1.DP).
Autor jest doradcą podatkowym
Przedsiębiorcy płacą przelewem
Zgodnie z art. 19 ustawy z 6 marca 2018 r. - Prawo przedsiębiorców, dokonywanie lub przyjmowanie płatności związanych z wykonywaną działalnością gospodarczą następuje za pośrednictwem rachunku płatniczego przedsiębiorcy, w każdym przypadku gdy:
1) stroną transakcji, z której wynika płatność, jest inny przedsiębiorca oraz
2) jednorazowa wartość transakcji, bez względu na liczbę wynikających z niej płatności, przekracza 15 000 zł lub równowartość tej kwoty, przy czym transakcje w walutach obcych przelicza się na złote według średniego kursu walut obcych ogłaszanego przez Narodowy Bank Polski z ostatniego dnia roboczego poprzedzającego dzień dokonania transakcji.
podstawa prawna: ustawa z 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (tekst jedn. DzU z 2018 r., poz. 1036)
podstawa prawna: ustawa z 6 marca 2018 r. – Prawo przedsiębiorców (DzU z 2018 r., poz. 646
