Ubezpieczenie bagażu od pracodawcy z PIT - wyrok NSA

Podatkowa kwalifikacja darmowych świadczeń dla pracowników od lat wywołuje spory z fiskusem. Po wyroku Trybunału Konstytucyjnego wiele z nich rozstrzyganych jest na korzyść firm i ich pracowników. Nie wszystko jednak, za co płaci pracodawca, jest neutralne dla rozliczenia PIT pracownika. Potwierdza to piątkowe orzeczenie Naczelnego Sądu Administracyjnego.

Superochrona...

Kanwą sporu była interpretacja, o którą wystąpiła spółka. We wniosku wskazała, że jej pracownicy wyjeżdżają w zagraniczne podróże służbowe. W związku z tym wykupuje im polisy na 12 miesięcy. Spółka wyjaśniła, że składkę płaci zaliczkowo na podstawie średniorocznej ilości osobodni podlegających ochronie. Jest ona rozliczana po 12 miesiącach według faktycznej ochrony. Spółka tłumaczyła, że nie jest w stanie z góry określić, który z pracowników zostanie delegowany.

Ubezpieczenie obejmuje: śmierć na skutek nieszczęśliwego wypadku, inwalidztwo, koszty przekwalifikowania, pogrzebu, zakupu wózka inwalidzkiego, leczenia i nieprzewidziane koszty podróży, a także koszty akcji ratowniczej. W jego zakres wchodzi też assistance na koszty leczenia stomatologicznego, koszty obsługi prawnej, odpowiedzialność cywilna, mienie osobiste (bagaż), ochrona mienia pozostawionego w miejscu zamieszkania podczas podróży. Beneficjentami kwot ubezpieczenia są pracownicy delegowani w podróż służbową. Składka zaś skalkulowana jest łącznie dla wszystkich ryzyk ubezpieczeniowych.

Spółka uważała, że wykupienie polisy ubezpieczeniowej nie powoduje powstania po stronie jej pracowników odbywających zagraniczne podróże służbowe przychodów opodatkowanych PIT. Podkreślała, że taki wydatek leży głównie w jej interesie.

Fiskus w pełni nie potwierdził tego stanowiska. To, czy u pracownika powstanie przychód z tytułu nieodpłatnych świadczeń, uzależnił od przepisów prawa pracy. Wskazał zwłaszcza na rozporządzenie ministra pracy i polityki społecznej dotyczące należności przysługujących pracownikowi z tytułu podróży służbowej. Wynika z niego, że w razie choroby powstałej podczas podróży zagranicznej pracownikowi przysługuje zwrot udokumentowanych niezbędnych kosztów leczenia za granicą. Nie są zwracane m.in. koszty zakupu leków, których nabycie za granicą nie było konieczne, usług dentystycznych czy okularów. W razie zaś zgonu pracodawca pokrywa tylko koszty transportu zwłok. W ocenie fiskusa w zakresie, w jakim przepisy zobowiązują pracodawcę do zwrotu kosztów, wykupiona polisa dla pracownika nie generuje u niego przychodu. Darmową polisę ponad ten standard, m.in. od śmierci, inwalidztwa, pogrzebu itd. pracodawca ma obowiązek doliczyć do dochodu ze stosunku pracy i opodatkować według skali.

...z podatkiem

Spółka zaskarżyła interpretację, ale przegrała. Stanowisko fiskusa potwierdził nie tylko Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gdańsku. Z taką wykładnią zgodził się też NSA. Nie miał wątpliwości, że PIT nie ma przy darmowej polisie dla pracowników w zagranicznej delegacji tylko w zakresie, w jakim przepisy nakładają na pracodawcę obowiązek poniesienia kosztu. Ubezpieczenie poza ten zakres wygeneruje u pracownika przychód opodatkowany PIT. Jak zauważył sędzia NSA Jan Rudowski, nie można uznać, że darmowe ubezpieczenie gwarantujące pracownikowi w zagranicznej delegacji np. pomoc prawną czy ochronę bagażu to świadczenie w interesie pracodawcy. Wyrok jest prawomocny.

sygn. akt II FSK 1262/16

Opinia dla „Rzeczpospolitej"

Adam Bartosiewicz, radca prawny, doradca podatkowy, wspólnik w kancelarii EOL

Zasadniczo musimy się pogodzić z kryteriami wypracowanymi w orzecznictwie, w tym wynikającymi z wyroku Trybunału Konstytucyjnego, od których zależy, czy dane nieodpłatne świadczenie dla pracownika podlega opodatkowaniu czy nie. Niemniej w złożonej rzeczywistości gospodarczej w wielu przypadkach może być trudno wyznaczyć granicę między tym, co leży w wyłącznym interesie pracownika, a gdzie można mówić też o interesie pracodawcy. Przykładowo jeśli pracownik w podróż służbową zabiera tylko rzeczy osobiste, to niewątpliwie ubezpieczenie takiego bagażu na koszt firmy daje mu korzyść. Gdy jednak w walizce znajdują się ważne dokumenty firmowe czy laptop, to zabezpieczenie się od skutków kradzieży leży w interesie pracodawcy. W wielu przypadkach świadczenia finansowane przez pracodawcę mogą niejako przy okazji dawać też korzyść pracownikowi. O opodatkowaniu takiego świadczenia nie powinno jednak decydować ani proste przełożenie regulacji prawa pracy, ani taka „przypadkowa" korzyść. W podatkach takich prostych sytuacji jest niewiele i każdą sprawę powinno się oceniać indywidualnie, biorąc pod uwagę kontekst biznesowy świadczenia.