Wykaz najważniejszych rozstrzygnięć, jak co roku, opracowała kancelaria Raczkowski.

Ochrona związkowa

Sąd Najwyższy w postanowieniu z 5 kwietnia 2023 r. (sygn. III PSK 42/22) uznał, że prawo działacza związkowego do ochrony trwałości stosunku pracy nie ma charakteru bezwzględnego. Nie może ona służyć uniemożliwieniu pracodawcy zasadnego rozwiązania z taką osobą umowy, gdy naganna postawa pracownika jest bez powiązania z działaniami związkowymi.

Dyskryminacja

Osoby wykonujące takie same obowiązki w sposób jednakowy mają z mocy ustawy takie same prawa.

SN w postanowieniu z 12 kwietnia 2023 r. (sygn. II PSK 117/22) orzekał w kwestii różnic w wynagrodzeniach takich pracowników, którzy nie są w stanie jednocześnie wskazać kryterium dyskryminacyjnego np. ze względu na płeć. SN uznał, że art. 112 kodeksu pracy służy wyrównywaniu sytuacji prawnej osób dyskryminowanych.

Konsekwencją naruszenia tego przepisy jest to, że pracownik otrzymujący dotychczas gorsze świadczenia ma roszczenie o uzupełnienie ich do poziomu wyższego.

Zwolnienia grupowe

SN w wyroku z 13 kwietnia 2023 r. (sygn. II NSNc 148/23) uznał, że procedura w ramach zwolnień grupowych może być zastosowana wówczas, gdy pracodawca dokona przynajmniej pięciu „prawdziwych” zwolnień ekonomicznych (czyli wypowiedzeń definitywnych lub rozwiązań stosunków pracy na skutek nieprzyjęcia przez pracownika znaczącej zmiany istotnych elementów treści stosunku pracy).

Zmiany warunków

Zarządzenia czy inne podobne decyzje nie są wewnętrznymi przepisami prawa pracy, a jedynie ofertą zmiany warunków zatrudnienia. Jednak przy choćby dorozumianej akceptacji pracowników stają się one częścią umowy o pracę.

SN w wyroku z 20 kwietnia 2023 r. (sygn. I PUNPP 1/22) uznał, że dlatego niekorzystna zmiana tak przyznanych warunków wymaga indywidualnych porozumień lub wypowiedzeń zmieniających, żeby była skuteczna.

Powrót rodzica

W wyroku z 23 maja 2023 r. (sygn. II PSKP 42/22) SN uznał, że dopuszczenie pracownicy do pracy po zakończeniu urlopu macierzyńskiego na stanowisku innym niż dotychczasowe lub równorzędne z zajmowanym przed rozpoczęciem urlopu stanowiło dyskryminację ze względu na macierzyństwo. Efekt?

Jeżeli pracodawca nie zlikwidował danego stanowiska, powinien przywrócić na nie osobę, która korzystała z uprawnień rodzicielskich.

Mobbing

W wyroku z 4 lipca 2023 r. (sygn. III PSKP 11/22) SN uznał, że pracodawca, który wywiązał się ze swoich obowiązków dotyczących zapobiegania mobbingowi, za niego nie odpowiada.

Ochrona sygnalistów

Sąd Rejonowy w Toruniu w wyroku z 12 lipca 2023 r. (sygn. IV P 171/22) uznał, że choć przepisy prawa polskiego wprost nie ustanawiają zakazu wypowiadania umów o pracę sygnalistom, to są oni chronieni przed odwetem. Sąd może wówczas stosować dyrektywę bezpośrednio w zakresie stosunków wertykalnych, tj. na linii obywatel–państwo.

Koszty delegowania

NSA w wyroku z 1 sierpnia 2023 r. (sygn. II FSK 270/21) uznał, że wartość świadczeń rzeczowych zapewnianych delegowanym pracownikom przez pracodawców, jak i dokonywany przez nich zwrot wydatków czynionych samodzielnie z tytułu zatrudnienia w innym państwie (w zakresie kosztów podróży, wyżywienia i zakwaterowania) nie są uznawane za część wynagrodzenia pracowników. Nie stanowią zatem przychodu podatkowego oraz nie wliczają się do podstawy wymiaru składek.

Płaca za nadgodziny

Dodatkowe wynagrodzenie za pracę w godzinach nadliczbowych powinno uwzględniać wymiar czasu pracy pracownika – uznał TSUE w wyroku z 19 października 2023 r. w sprawie C-660/20.

Obcokrajowcy

Cudzoziemiec wykonujący pracę na podstawie zlecenia podlega ubezpieczeniom społecznym w Polsce, a może być zwolniony tylko wyjątkowo. Tak uznał SN w postanowieniu z 28 listopada 2023 r. (sygn. III USK 97/23).